Arşîvên Tag: îtalya

Li Sardînyayê parastina ziman

Îtalya di 1999’an de  û Sardînî, Katalanî, Sassarese û Gallurese wekî zimanên kêmar qebûl kir. Di 1997’an de jî Herêma Otonom a Sardinyayê qanûneke ziman a ji bo parastina sardînî qebûl kir. Niha li giravê hin kanalên televîzyonê û radyoyê hin bernameyên xwe bi zimanê sardînî diweşînin. Li Sardînyayê hewldanên …

Bêtir »

Li Îtalyayê peykerên etrusk hatin vedîtin

Li herêma Toscano ya 24 peykerên bronz ên şaristaniya etrusk ji dema Beriya Zayinê hatin vedîtin. Ligel peykerên bronz, li heman deverî bihezaran pereyên ji dema antîk jî hatin vedîtin. Li Îtalyaya ku her aliyê wê ji dewlemendiya arkeolojîk pêk tê kifşeke nû hat kirin. Li herêma Toscano ya 24 …

Bêtir »

Meloni ji parlemenê dengê pêbaweriyê wergirt

Hukumeta Giorgia Meloni ji parlemenê dengê pêbaweriyê girt. Di axaftina ewil de Meloni xwest rexneyên li dijî xwe belav bike û îmajeke soft û maqûl bide welatiyên Îtalyayê. Serokwezîra nû, berevajiya gotinên xwe yên berê, vê carê got “min tu carî ji bo faşîzmê sempatî nîşan neda ye”. Hukumeta nû …

Bêtir »

Giorgia Meloni bû serokwezîrê Îtalyayê

Serokwezîra nû ya Îtalyayê êdî Giorgia Meloni ye. Di bin pêşengiya Meloni de hukumeta ewil a post-faşîst a Îtalyayê hate damezrandin. Li Îtalyayê hukumeta nû ya rasta radîkal hate damezrandin. Giorgia Meloni ku lîdera partiya  Fratelli d’Italyayê (Braderên Îtalyayê) nû serokwezîra Îtalyayê. Ev partî sekna xwe ya li dijî penaberan …

Bêtir »

Îtalya serkeftina Meloni nîqaş dike

Serokê Partiya Demokrat (PD) Enrico Letta serkeftina bloqa rastgir wekî “rojeke reş a ji bo Îtalyayê” pênase kir. Matteo Salviniyê ku ji encamên hilbijartinê kêfxweş bû, li pêş kamerayan peyama yekitiya bloqa rastgir da. Parçebûna siyasî ya Îtalyayê piştî hilbijartinê jî wekî berê berdewam dike. Medya li gorî sekna xwe ya …

Bêtir »

Li Îtalyayê Giorgia Meloni bi ser ket

Li Îtalyayê texmîna anketên ji bo hilbijartinê rast derket Partiya post-faşîst Fratelli d’Italya di encama hilbijartina yekşemê de bû yekemîn Bi vê encamê riya serokwezîriya hukumeteke koalîsyonê li pêşiya Giorgia Meloni vebû Roja yekşemê 51 milyon hilbijêrên li Îtalyayê ji bo parlemen û senatoya nû çûn ser sindoqan. Reqabeta siyasî …

Bêtir »

Rastgirên Îtalyayê li Romayê kom bûn

Li Îtalyayê rasta radîkal beriya hilbijartinê mîtîngeke mezin li dar xist Ji Forza Italiayê Silvio Berlusconî, ji Lega Nordê Matteo Salvini û ji Fratelle d’Italyayê Giorgia Meloni tevlî mîtîngê bûn Bloqa rastgir a Îtalyayê kampanyaya xwe ya ji bo serfiraziya hilbijartinê didomîne. Partiyên endamên eniya rastgir bi hemleyeke dawî di …

Bêtir »

Li Îtalyayê mîtîngên partiyan hatin protestokirin

Li Îtalyayê bi nêzîkbûna hilbijartinê re, li kolanan tansiyon bilind dibe Di mîtîngên li Palermo û Ponticiyê yên du partiyên cuda de alozî derket Bernameya yekemîn a alozî tê de mîtînga partiya Fratelli d’Italia ango Biraderên Îtalyayê bû. Namzeta serokwezîriyê Giorgia Meloni tevlî bernameya li Palermoyê bû û axaftinekê kir. …

Bêtir »

Li Îtalyayê kampanyaya hilbijartinê germ dibe

Li Îtalyayê heftiyekê ji hilbijartinên parlemenê re ma Partiya Demokratîk li Mîlanoyê bernameyeke girseyî li dar xist Di mîtîngê de şaredar û alîgiran partiyê gihîştin hev Li Îtalyayê hefteyekê şûn de wê hilbijartina giştî bê lidarxistin. Bi vê dengdanê armanc ev e, pêşî li krîza siyasî ya ev demeke dirêj …

Bêtir »

Lampedusa êdî penaberan ranagire

Penaberên Afrîkayê ji bo bigiîhjin Ewrûpayê mirinê didin ber çavên xwe Gelek ji wan hewl didin bi ji ser Îtalyayê li welatên Ewrûpayê belav bibin Di vê rêwîtiya xetere de girava Lampedusayê rawestgeha ewil e Lê êdî ev vê girava biçûk nema dikare girseya penaberên ragire Penaberên ji Afrîkayê, ji …

Bêtir »

Aloziya Ûkraynayê mora xwe li V-Dayê xist

Meşa Leşkerên Nemir ji aliyê wateya xwe ya dîrokî ve xwe dispêre rizgariya Ewrûpayê ji Naziyan. Artêşa Sovyetê 9’ê gulana 1945’an Almanyaya Nazî têk biribû û paytext Berlîn dagir kiribû. Şerê li Ûkraynayê wekî gelek qadên din îsal bandora xwe li pîrozbahiyên Roja Serkeftina li dijî Almanyaya Nazî jî kir. …

Bêtir »

RAI êdî wê bi sardînî jî bipeyive

Netew-dewletên Ewrûpî ku zimanên kêmaran anîn ber tunebûnê, carnan bi gavên erênî dixwazin ji ber sûcên ziman xwe bidin efûkirinÎtalya di dîroka xwe ya komarê de cara yekemîn biryar da bi zimanê Sardînî jî weşanê bikeEv yek ji aliyê rêvebiriya vê girava xweser, wekî dîrokî hat binavkirin. Sard an jî …

Bêtir »

Îtalyayê 6 meh mafê xebatê dide hin koçberan

Krîza penabariyê li Îtalyayê bi dawî nabe. Li vî welatî bi sed hezaran koçberên ku ne xwediyê mafê mayînê ne, hene. Û di prosesa şewba koronayê de, krîza penaberiyê li Îtalyayê kûrtir dibe. Ev welatê ku nuqteya pêşî ya xwegîhandina koçberan e, bi pêvajoya şewbê re, adeta terkî qedera xwe …

Bêtir »

Li Îtalyayê sebeba krîza coronayê sîstema neo-lîberal e

Hukumetên Îtalyayê bi salan butçeya tenduristiyê kêm kirin û di encamê de her ku çû hejmara nexweşxane, doktor û hemşîreyan kêm bû. Ev qada di destê dewletê de, ji bo cî ji şîrketên taybet re vebe hat bisînorkirin û veguherî qadeke bazirganiyê. Îtalya li gorî aboriya kapîtalîst, ji aliyê zengîniyê …

Bêtir »

Tîrola Başûr

Profîl Nifûs: 530,000 (2018) Berfirehbûn: 7,399.97 km2 Paytext: Bozen/Bolzano Ziman: Almanî, îtalyanî, ladînî (% 62.3 almanî, % 23.4 îtalyanî, % 4.1 ladînî) Destpêka xweseriyê: 1948 Kurtedîrok Tîrol herêmek li rojhilatê Çiyayên Alp e ku di navbera Awistirya û Îtalyayê de hatiye parvekirin. Tîrola Başûr piştî Şerê Cîhanê yê Yekemîn bi Îtalyayê …

Bêtir »

Yewnaniya Calabriyayê ji holê radibe

Zimanê yewnanî ya li başûrê Îtalyayê tê axaftin dike ji hole rabe. Axêverên zimanê kevnar ê vê herêmê êdî li hember pêşveçûna îtalî nekarin zimanê xwe biparêzin. Li Îtalyayê greko û griko ku her du jî zaravayên cuda yên yewnanî ne, wekî zimanên kêmar ên yewnan bi fermî tên naskirin. …

Bêtir »

Zimanê sardînî li welatê xwe bû fermî

Meclîsa Sardînyayê ji bo parastina zimanê sardînî gaveke mezin avêt û ziman kir fermî. Meclîs hefteya borî qanûneke nû li ser ziman qebûl kir ku tê de zimanê sardînî li gel îtalyanî li giravê zimanê fermî tên ferzkirin. Di dengdayina bo qanûnê de 25 parlamenter dengên erênî û 20 parlamenter …

Bêtir »

Reforma Îtalyayê hêzên herêman kêmtir dike

Di van salên dawî de li Îtalyayê hin herêm daxwaza xurtkirina xweseriyê dikin û li hin herêman jî tevgerên serxwebûnxwaz xurtir dibin. Lê di dewsa çareserkirina van probleman de dewleta Îtalyayê dixwaze sîstemê bêtir navendî bike. Ev jî yek jî li welat û li derveyê welat dibe sebeba hin reaksiyon …

Bêtir »

Ji Napoliyê ji Ocalan re hemwelatiya rûmetê

Piştî bajarê Palermo yê Îtalyayê ji bajarê Napolî jî ji Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan re hemwelatiyê rûmet hat dayîn. Piştî bajarê Palermo yê Îtalyayê ji bajarê Napolî jî ji Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan re hemwelatiyê rûmetê hat dayîn. Biryara hemwelatiyê rûmet a Ocalan li ser pêşniyara Şaredarê Napolî Luîgî de …

Bêtir »

RAI cî nade zimanên sardînî û frîûlî

    Pêşnûmaqanûneke ji bo reformê ya li Îtalyayê, li dijî zimanên kêmar ên li hin herêman tê axaftin cudaxwaziyê dike. Li gorî vê reformê, wê weşanên RAI’yê (Radyo-Televîzyona Îtalyayê) ji bilî îtalî, bi tenê bi fransî, almanî û slovenî bên kirin. Her sê zimanên wê weşan pê bê kirin …

Bêtir »

Li Îtalyayê ji bo Pirsûsê seferberiya navneteweyî

      Komkujiya li Pirsûsê, li 15 bajarên Îtalyayê bi awayekî girseyî tê protestokirin. Li ser banga Buroya Enformasyonê ya Kurdistanê, çalakî ji aliyê Îtaliyan ve hat destpêkirin û wê heta roja Yekşemê dewam bikin. Komkujiya li Pirsûsê, li 15 bajarên Îtalyayê bi awayekî girseyî tê protestokirin. Li ser …

Bêtir »