infowelat.com

Pêwîstî bi polîtîkayeke ziman a netewî heye

Îro xetereya li pêşiya zimanê kurdî li metropolan û li diyasporayê di rêjeyeke pir bilind de ye. Asîmîlasyon pir bi lezûbez didome. Proje û programên dagirkeran berfireh û dewlemend in. Li aliyekî înkar û îmha, li aliyê din qedexe û astengî nahêle ziman bêhna xwe vede. Serokê Înstitûta Kurdî ji …

Bêtir »

Îspanya parlamentoyê ji Katalanî re vekir

Nûnerên Katalan, Bask û Galîsî êdî wê bikaribin li Parlamentoya Îspanyayê bi zimanê xwe biaxivin. Ev encama dîrokî tevlî têkoşîna bênavber a her sê neteweyan, ji ber arîtmetîka Parlamentoya Îspanyayê pêk hat. Nûnerên Katalan, Bask û Galîsî êdî wê bikaribin li Parlamentoya Îspanyayê bi zimanê xwe biaxivin. Parlamentoya Îspanyayê di …

Bêtir »

Qerebaxa Çiyayî teslîmê Azerbaycanê bû

Qerebaxa Çiyayî ku ev 30 sal in di rojeva cîhanê de bû, teslîmê Azerbaycanê bû. Herêma serhildêr daxwaza bêçekbûna hêzên çekdar ên qebûl kir. Serokê Azerbaycanê Haydar aliyev ragihand, erdên herêmê ketiye bin „serdestiya neteweyî“ ya welatê wî. Li Qefqesyaya cîranê Kurdistanê ye erdhejeke jeopolîtîk pêk hat. Qerebaxa Çiyayî ku …

Bêtir »

Biryara ji bo fermîbûna Katalanî hate taloq kirin

Ji civîna Konseya Ewrûpayê biryara derbarê fermîbûna Katalanî, Baskî û Galîsî de ku Îspanya li bende bû, derneket. Biryar hate dayîn, beriya dengdan pêk were çarçoveya hiqûqî ya fermîbûna zimanan bêtir bê lêkolînkirin. Dengdana li ser fermîbûna zimanên Îspanyayê wê di Cotmehê de bê lidarxistin. Ji civîna Konseya Ewrûpayê biryara …

Bêtir »

Gaveke ber bi temsîlkirina Samiyên Skandînavyayê ve

Yekitiya Ewrûpayê dixwaze têkiliyên xwe yên bi gelê Sami re pêş de bibe. Bruksel ji bo vê li Norwêc, Swêd û Fînlandê projeyekê dimeşîne. Armanca projeyê hevnasîna baştir a herdu aliyan e. Yekitiya Ewrûpayê dixwaze têkiliyên xwe yên bi gelê Sami re pêş de bibe. Bruksel ji bo vê, projeyekê …

Bêtir »

Andorra qanûneke ziman amade kir

Hukumeta Andorrayê bi pêşniyazqanûnekê zanîna Katalanî ji bo îkametê ferz dike. Kesên dixwazin mafê xwe yên îkametê an mafê xebatê dirêj bikin divê Katalanî bizanibin. Andorra ji bo parastina zimanê Katalanî di nava hewldanan de ye. Hukumeta Andorrayê bi pêşniyazqanûnekê zanîna Katalanî ji bo îkametê ferz dike. Pêşniyazqanûn wê bandorê …

Bêtir »

Îspanya ji bo wekheviya zimanan biryareke girîng da

Îspanya di meseleya wekheviya zimanan de gaveke dîrokî davêje. Di 19’ê Îlonê de wekîlên Katalan, Bask, Galîsî û yên ji Aranê wê bikaribin li Parlamentoya Îspanyayê bi zimanê xwe biaxivin. Astengiya bikaranîna Katalanî û zimanên din ên herêman, li Parlamentoya Îspanyayê ji holê tê rakirin. Hefteya bê wê wekîlên Katalan, …

Bêtir »

Etiyopya û Amhara dijberiyê kûr dikin

Etiyopyaya xwediyê sîstema federal bi xetereya hilweşînê re ye rû bi rû ye. Piştî Tîgreyê, serê hukumeta federal niha bi Amharayê di belayê de ye. Etiyopya dixwaze hêzên paramîlîter ên vê herêmê çekên xwe deynin. Etiyopyaya xwediyê sîstema federal bi xetereya hilweşînê re ye rû bi rû ye. Aştiya navxweyî …

Bêtir »

Îsal 29,000 bûn welatiyên Belçîkayê

Hejmara kesên dibin welatiyên Belçîkayê zêde dibe. Di şeş mehên ewil ên sala 2023’an de 29,000 biyanî bûn welatiyên Belçîkayê. Ev agahî ji aliyê saziya îstatîktîka welêt Statbel ve hate ragihandin. Saziyê diyar dike, rêjeya kesên bûne welatî, ji şeş mehên ewil ên 2022’an 12 ji %zêdetir e. Li gorî …

Bêtir »

Barzanî hawara xwe gîhand Biden

Hukumeta Herêmî ya Kurdistanê bi nameyek xwe ya ji Joe Biden re şand, li defa hawarê xist. Rojnamevan Amberin Zaman ragihand, name ji aliyê serokwezîrê Başûrê Kurdistanê Mesrûr Barzanî ve hatiye nivîsandin. Hukumeta Herêmî ya Kurdistanê bi nameyek xwe ya ji Joe Biden re şand, li defa hawarê xist. Rojnamevan …

Bêtir »

Ala Flaman di 1973’an de hate naskirin

Ala herêma Flander ku warê neteweya Flaman e, 50 sal berê bi fermî hate naskirin. Biryara di warê alê de, di 1973’an de di rojnameya fermî ya dewletê de hate weşandin. Ala Flaman ji ber wêneyekî pirtûkekê ku di salên 1560-1570 de hatibû weşandin, hatiye girtin. 12’ê Îlonê ji bo …

Bêtir »

Derbeya Pinochet 50 sal li dûv xwe hişt

Li Şîliyê di 11 Îlona 1973’an hukumeta Salvador Allende ku bi hilbijartinê hatibû ser kar, rastî derbeyeke leşkerî hat. Allende teslimeyetê red kir û di dema berxwedanê de hate kuştin. Li Şiliyê derbeya leşkerî ya general Augusto Pinochet 50 sal li dûv xwe hişt. Di salvegera derbeyê de li paytext …

Bêtir »

Roja Neteweyî ya Katalan hate pîrozkirin

Roja neteweyî ya Katalonyayê (Onze de Setembre) bi beşdariya 800,000 kesî li Barselonayê hate pîrozkirin. Çar kortejên meşê, çar stûnên ku “nirxên sereke yên komara Katalan” –azadî, ziman, welat û serdestiyê- temsîl kirin. Roja neteweyî ya Katalonyayê (Onze de Setembre) bi beşdariyeke xurt li paytexta welêt Barselonayê hate pîrozkirin. Ji …

Bêtir »

Kurd Rojhilatê Kurdistanê tenê hiştin

Gordyaen Benyamîn Jermahî Rojhilatê Kurdistanê ji bo tevgerên berxwedanê yên Kurd ên ji Tirkiye, Iraq ê Sûriyeyê roleke girîng pêk aniye. Lê digel hemû desteka ku Rojhilatê Kurdistanê daye hemû herêmên Kurdistanê, herêmên din ên Kurdistanê piştgiriya ku dihat hêvikirin nedane serhildana li Îranê û Rojhilatê Kurdistanê. Serhildana Kurdan a …

Bêtir »

Otonomiya Kurdan di xetereyê de ye

15 ji % rezervên petrola Iraqê li Kerkûkê ne û 75 ji % ê Sûriyeyê li Dêrazorê ne. Çavkaniyên li Kerkûkê destûrê dide Kurdistan pêdiviyê bi butçeya Bexdayê nebîne ku bi Destûra Bingehîn a 2005’an ji bo wê hatiye terxan kirin. “Îhtimal heye senaryoya 2017’an a Kerkûkê li Dêrazorê jî …

Bêtir »

Ji bo serxwebûna welatê xwe bûn yek

Li Katalonyayê Tifaqa Neteweyî ya Tevgera Sivîl a ji bo Serxwebûnê hate avakirin. Meclîsa Neteweyî ya Katalan, Omnium Cultural, Konseya Komarê, Komeleya Şaredariyên ji bo Serxwebûnê û Konfederasyona Sendîkayan CSC bûn endamên vê tifaqê. Platforma nû, ligel pêkanîna kordînasyona di navbera saziyên sivîl de, wê civakê ji bo serxwebûnê têxe …

Bêtir »

How Kurdish language divisions hinder access to information

The scarcity of online resources points to an endangered language Although the Kurdish languages possess a rich history, celebrated for their expansive vocabulary and expressive abilities, they face a shortage of online resources. The different writing scripts, along with the absence of standardization and ongoing power struggles among Kurdish communities, …

Bêtir »

Plana Erdogan a Soçiyê neçû serî

Dîplomasiya Tirkiyeyê ya ji bo dirêjkirina Peymana Zad a bi Rûsyayê re bi ser neket. Erdogan bi vê gavê, dixwest beriya civîna G20’an hemleyekê bike û lîderekî bibandor tevlî civîna li Hîndistanê bibe. Rûsya pêşniyazên dewleta Tirk ku Erdogan di hevdîtina Soçiyê de kir, qebûl nekir. Ev jî bû derbeyekê …

Bêtir »

Yekitiya Ewrûpayê ji Rûsyayê LNG dikire

Yekitiya Ewrûpayê li gorî beriya şerê Ukraynayê 40 ji % zêdetir Gaza Hatiye Ronkirin (LNG) ji Rûsyayê dikire. Welatên YE’yê ji bo vê, 5.3 milyar Euro pere transferê Rûsyayê kirine. 3 endamên YE’yê (Îspanya, Belçîka û Fransa) di nava 5 welatan de ne ku herî zêde LNG ji Rûsyayê dikirin. …

Bêtir »

UNESCO: Sûr û Hewsel di xetereyê de ne

UNESCO biryar da, avahiyên dîrokî yên li navçeya Sûrê û Baxçeyên Hewselê yên Amedê li “Lîsteya Mîrata Cîhanî ya di Xetereyê de” bên tomarkirin. Keleya Amedê û Baxçeyên Hewselê di 2015’an de ji aliyê UNESCO’yê ve ji bo Lîsteya Mîrata Çandî ya Cîhanî hatibûn qebûlkirin. UNESCO li ser Baxçeyên Hewselê û …

Bêtir »

Awustralya referandûma Aborîcînan li dar dixe

Awustralya ji bo berfirehkirina mafên Aborîcînan di 14’ê Cotmehê de referandum li dar dixe. Eger encama dengdanê erênî be wê Aborîcînên li vî welatî ji aliyê Destûra Bingehîn ve bên naskirin. Herwiha hukumet plan dike piştî referandûmê ji xweciyan komîteyek ava bike. Awustralya ji bo berfirehkirina mafên Aborîcînan di 14’ê …

Bêtir »