Autonomos

Pisporê federalîzmê Khim Lal Devkota gotareke bi sernavê “dersên Swîsreyê yên ji bo rêwîtîya federal a Nepalê” nivîsand. Di gotarê de tê gotin, “mînaka Swîsreyê nîşan dide, rêvebirina baş, sazîyên xurt û federalîzma kêrhatî pêdivîyên ji bo pêşketinê ne.” Nepal welatekî Asyayê ye ku piranîya erdên wê ji Çiyayên Hîmalayayan pêk …

Gelên Fransayê nema modela jakoben a terîtoryal qebûl dikin. 73 ji % gelên li Fransayê daxwaza federalîyê dikin. Piranîya civakê dixwazin herêm li gorî krîterên çandî û zimanî bên damezrandin. Daxwazên parastina nasnameya herêmî û zimanî di nava civaka Fransayê de xurt dibe. Piranîya gelên li herêmên sînor dijîn, dawxaza …

Fatoş Demirtaş  Vaud bi nifûs û erdên xwe kantona herî mezin a li rojavayê Swîsreyê ye. Ji alîyê berfirehbûna erdên xwe jî Vaud kantona çaremîn e. Kantona Vaudê di çarçoveya sîstema federal a Swîsreyê de xwedî erkên, qanûnçêkirin, îdarî û darazê ne. Grand Conseil (Konseya Bilind) parlamentoya kantonê ye û …

Belçîka di 1830an de serxwebûna xwe bi dest xist. Di 1831an Belçîka bû dewleteke neteweyî ya xwedî destûreke bingehîn a demokratîk. Belçîka yek ji welatê cîhanê ye ku xwedî destûreke bingehîn a demokratîk e. Destûra Bingehîn xwe dispêre proseya Belçîkayê ya ji bo serxwebûnê ya salên 1830-31an. Lewma jî ev belgeya hiqûqî …

Puigdemont dixwaze Dadgeha Destûra Bingehîn a Îspanyayê biryara girtina wî betal bike. Eger ev pêk were, serokê berê yê Katalonyayê wê vegera welatê xwe. Serokê berê yê Katalonyayê Puigdemont dixwaze Dadgeha Destûra Bingehîn a Îspanyayê biryara girtina wî betal bike. Parêzerên Carles Puigdemont bi vê armancê serî li dadgehê dan. …

Katalonya ji bo transferkirina erkên bacê bi Îspanyayê re rûnişt. Hikumetên katalan bi taybetî dixwazin baca dahatê ya takekesî (IRPF) berhev bikin. Dema Katalonya hemû erkên berhevkirina bacê bi dest bixe, wê 22 milyar euro qezenca wê çêbe. Katalonya bi Îspanyayê re bidestxistina erkên berhevkirina bacê gotûbêj dike. Ev meseleya …

Fransa û Kaledonyaya Nû ji bo statuya herêmê li hev kirin. Statu destûrê dide, Kaledonyaya Nû bibe dewlet û ji alîyê sîstema navdewletî ve bê naskirin. Fransa bi Kaledonyaya Nû re peymaneke dîrokî mor kir. Bi vê peymanê, Parîsê statuyeke nû ji bo vê girava li Okyanûsa Pasîfêkê qebûl kir. …

Paytexta Belçîkayê Bruksel tam salekê ye li bende hikumeta xwe ye. Ev rewş roj bi roj li Brukselê acizîyên welatîyan û bi taybetî jî gazinên sektora kar zêdetir dike. Bi armanca protestoya partîyên sîyasî, di  9ê hezîranê de ku salvegera hilbijartinê ye, li navenda bajêr Pîknîkeke Sivîl hat lidarxistin. Paytexta …

35,000 kes li Welatê Baskê ji bo serxwebûnê meşîyan. Çalakî ji alîyê rêxistina Gure Esku ve hat lidarxistin ku ji bo mafê self-determînasyonê hatîye avakirin. Welatê Baskê dixwaze bi awayekî azad qedera xwe dîyar bike. Bi vê armancê, her sal li welêt çalakîyeke berfireh tê lidarxistin. Pêşengîya çalakîyan ji alîyê rêxistina …

Eyaleta Belûcistanê ya girêdayî Pakistanê serxwebûna xwe ragihand. Lîderên belûcî ji Hindistanê piştevaniyê daxwaz dikin. Eyaleta Belûcistanê ji Pakistanê veqetiya û serxwebûna xwe ragihand. Times Algebraya girêdayî Hindistanê navê dewleta nû wekî “Komara Belûcistanê” ragihand. Dibêje lîderên belûcî ji hikûmeta Hindistanê dixwazin destûrê bide ku li Delhiya Nû sefaretekê vekin. …

Vîetnam 50 sal berê bû welatekî yekgirtî ya serbixwe. Şerê dirêj ê Vîetnamê di 30ê nîsanê de bi serkeftina Vîetkongê bi dawî bû. 3 milyon kes ku 2 milyon ji wan sivîl bûn jîyana xwe ji dest dan. Şerê Vîetnamê 50 sal berê bi serkeftina hêzên şoreşger bi dawî bû. …

6,000 kes li Welatê Galê ji bo serxwebûnê meşîyan. Ji sala 2019an û vir ve li Welatê Galê meşên ji bo serxwebûnê tên lidarxistin. Meşeke din a ji bo serxwebûnê li Welatê Gal hat lidarxistin. Li derdora 6,000 kes tevlî meşa li bajarê Barryê bûn. Pêşengîya meşa di 26ê nîsanê …

Serdana Usha Vanceê û Mike Waltz Greenlandê li nava hav xist. Sîyasetvanên giravê bi zimanekî tund nerazîbûnên xwe îfade kirin. Bawerî ev e, bi vê serdanê Amerîka zexta ji bo kontrola Greenlandê zêde dike. Delegasyoneke Amerîkayê ya di bin pêşengîya hevsera Cîgirê Serokê Amerîkayê JD Vance roja pêncşemê diçe Greenlandê. …

Hikumeta Greenlandê dixwaze formûleke self-determînasyonê pêş bixe. Bingeha bernameya serwerîyê ji “pêwendîya azad” a bi dewleta serwer re pêk tê. Denmarka ku Greenland kontrol dike û DYA dewletên ku muxatabê “têkilîya azad”in. Greenland piştî hilbijartinê niha jî statuya xwe nîqaş dike. Sîyaseta alîgirîya serxwebûnê dike, dixwaze formûleke self-determînasyonê pêş bixe. …

Li Greenlandê wê proseya serxwebûnê dest pê bike. Her du partîyên dixwazin Greenland ji Denmarkê veqete, di hilbijartinê de bi ser ketin. Hilbijartina Greenlandê ya çavên gelek kesan li ser bû, hat lidarxistin. Encam ji bo partîya li ser kar Inuit Ataqatigiit (IA) bû wekî karesatê. Partîyê encax dikarîbû ji …

Gelê Greenlandê ji bo parlamentoya herêmî sibê diçe ser sindoqan. Ji ber nîqaşên li ser statuya Greenlandê, Amerîka, Denmark û Yekitîya Ewrûpayê bi miraq li bende encaman e. Rapirsî nîşan didin, du partîyên serxwebûnxwaz wê wê piranîya dengan bi dest bixin. Greenlanda çendekî ye di rojeva dîplomasî û medyaya cîhanê …

Herêmeke li Îspanyayê dixwaze bibe 18. herêma otonom. Şaredarê Leonê ji bo bajarê wî ji Kastîlyayê veqete, raporeke hiqûqî amade kir. Herêmeke li bakurê Îspanyayê daxwaza otonomîyê dike. Doza bidestxistina otonomîyê her ku diçe bêtir dibe di nava civaka Leonê de belav dibe. Cara dawî, Şaredarê Leonê vê meseleyê xist …

Parlamentoya Greenlandê biryar da, di 11ê adarê de hilbijartin bên lidarxistin. Wisa xuya dike, wê hilbijartin meseleya serxwebûna Greenlandê careke din derxe pêş. Rapirsîyên dawî nîşan didin, bi tenê ji % 28ê niştecîyên Greenlandê serxwebûnê naxwazin. Greenland wê di 11ê adarê de hilbijartinan li dar bixe. Parlamentoya Greenlandê bi dengdanekê …

Hikumeta Kopenhagê ji bo pêşîya Trump bigire, pakêteke parastina Greenlandê ragihand. Mesrefên wê di çarçoveya pakêtê de bên kirin 2 mîlyar dolar in. Trump ev çendekî ye dibêje, ji bo berjewendîyên Amerîkayê ew dixwazin Greenlandê kontrol bikin. Denmark ji bo girava Greenlandê ji gefên dagirkirinê yên Trump rizgar bike, di …

Meseleya Greenlandê ya bi saya Trump ket rojevê, sar nabe. Pirsa ‘ka bi 80 leşkeran Denmark dikare Greenlandê biparêze?’ tê kirin. Denmark ji ber van nîqaşan, soza zêdekirina tedbîrên parastinê da. Meseleya statuya Greendlandê bi hefteyane di qada dîplomasîyê de tê nîqaşkirin. Niha pirs ev e, Denmark dikare Greenlandê biparêze? …

Serokwezîra Denmarkê Frederiksen ji Trump re got, Greenland ne milkeke ji bo firotanê ye. Trump di hefteyê dawî de daxwaza xwe ya ji bo kirîna Greenlandê ya ji Denmarkê ifade kiribû. Paşê, Trump di daxuyanîyeke çapemenîyê de opsiyona bi darê zorê kontrolkirina Greenlandê red nekiribû. Denmark ji bo meseleya Greenlandê …