Bulten

Hukumeta Maltayê ji bo parastina zimanê ku wekî Maltese tê pênasekirin, kampanya da destpêkirin. Rêvebirî û aktîvîst herî zêde li ser girîngiya ziman a ji bo nasnameya welêt disekinin. Digel zanîna berfireh a zimanê Maltese, bandora Îngîlîzî ya li welêt gelekî xurt e. Malta ji bo bikaranîna zimanê giravê teşwîq …

 Belçîka 40 ji % alîkariya sosyal dide koçber û penaberên ji derveyî Ewrûpayê hatine. 1.315.300 ji dewletê alîkariyê werdigirin û 123.000 ji vê hejmarê kesên ji derveyî Ewrûpayê ne. Lêkolînek dawî derxist holê, Belçîka parçeyeke mezin a alîkariya sosyal dide penaberan. Ev lêkolîn ji aliyê Zanîngeha Gentê ve ya li …

Komîteya Parastina Zimanê Astûrî bi boneya Hefteya Edebiyata Astûrî çalakiyeke girseyî li dar xist. Bi hezaran dildarên ziman li paytexta herêmê Oviedo ji bo fermîbûna ziman meşiyan. Li Îspanyaya daxwazên ji bo wekheviya di navbera zimanan de li herêman berbelav dibin. Vê carê, navenda çalakiyên parastina zimanê dayikê herêma otonom …

Bi mirina Dolly re ya di 26’ê Kanûna 1777’an de, zimanê herêma Cornwallê jî êdî nema hatiye axaftin. Niha li seranserê Cornwallê 10,000 xwendekar di 50 dibistanan de fêrî zimanê Kernewek dibin. Gundê Mouseholê ya li Brîtanyayê ciyê dawî ye ku zimanê Cornwallî ango Kernewek lê hatiye axaftin. Ev der …

Di navbera salên 2021-2022’an de cîhan 2240 milyar dolar ji bo lêçûyinên mîlîter xerc kiriye. Li gorî raporê dewleta herî zêde pereyê xwe daye çekan Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê (DYA) ye. Di navbera salekê de tam 877 milyar dolarên Amerîkayê li artêşa wê çû ye. Enstituya Lêkolînên Aştiyê ya Navneteweyî …

Forûma Federasyonan li ser têkiliya parastina ekolojiyê û xwerêvebirinê jî berheman diweşîne. Di vê meseleyê de berhema Forûmê ya naskirî, di bin sernivîsa Federalîzma Kesk: Tecrûbe û Pratîk de hatiye weşandin. Forûma Federasyonan (Forum of Federations) ku li ser federalîzmê xebatan dike, li ser têkiliya parastina ekolojiyê û xwerêvebirinê jî …

Piştî Kaledonyaya Nû, di hilbijartinên Polînezyaya Fransî de jî serxwebûnxwaz bi ser ketin. Di tûra duyemîn a hilbijartina gişytî de partiya Tavini ku dixwaze Polînezya ji Fransayê veqete, bû yekemîn. Pêla serxwebûnê ya li Okyanûsa Pasîfîkê di demên dawî de bilind dibe. Piştî Kaledonyaya Nû, di hilbijartinên Polînezyaya Fransî de …

Ngugi li Kenyayê, ji ber xebatên xwe yên şanogerî bi zimanê Gikuyu tevî gundiyên Kenyayê, di sala 1977ê de hat girtin. Navê şanoyê ku hat qedexekirin Ngaahika Ndenda [Dilê min Kengî Bixwaze Ez ê Hingî Bizewicim] bu. Konferansa Berlînê di navbera 1884-1885an de bi armanca dabeşkirina Afrîkayê civiya û di …

Island ji bo parastina zimanê giravê niha li ser projeyeke pêşxistina softwareê dixebite. Ev proje, bi riya însîyatîfa serokê Islandê HE Guðni Th. Jóhannesson dest pê kir. Şîrketa OpenAI ku hevparê vê projeyê ye, ji bo zimanê îslandî wê bernameya GPT-4 amade bike. Welatê çiya û volkanan Island ji bo parastina …

Xelata Bajarên Ewrûpayê yên Tevlîbûna Civakî û Pirrengiyê ji sala 2022’an û vir ve ji aliyê Komîsyona Ewrûpayê ve tê dayîn. Bajarên Ewrûpayê yên nifûsa di ser 50.000’î re ye ji bo xelatê dikevin nava pêşbirkê. Xelata Bajarên Ewrûpayê yên Tevlîbûna Civakî û Pirengiyê ya îsal hatin dayîn. Bajarê Terrassa …

Çînê di 2014’an de ji bo çêkirina riyeke din a behajiyê 1 milyar dolar pere dabû vî welatî. Ev pere dike ji çaran yekê hemû butçeya salane Montenegroyê. Montenegroya aboriya wê lawaz e, heta niha nikaribûye deynê berê yê Çînê bide. Çîn hebûna xwe ya li welate Balkanan Montenegroyê sal …

Valencia herêmeke li rojhilatê Îspanyayê ye ku berfirehbûna erdên wê 23 255 km² ye. Nifûsa vê herêma li kêleka Derya Spî dirêj dibe, di ser 5 milyonî re ye. Valencia piştî demeke dirêj a bindestiyê, di 1982’an de statuya otonomiyê wergirt. Li Valenciayê ji bo parastina mafên herêmî çalakiyeke girseyî …

Alîyev got, an wê Qerebaxî kontrola Azerbaycanê qebûl bikin û bibin welatiyên wê an jî divê Ermenî terka herêmê bikin. Lîderê Azerî diyar kir, ew ê ne otonomiyê muzakere bike ne jî mafeke taybet bide Ermeniyên li herêmê. Hebûna Qerebaxa Çiyayî ya Ermenî lê dijîn di xetereyê de ye. Lîderê …

Sirbên Kosovayê hilbijartina ji bo çar belediyeyên boykot kirin. Boykot bi daxwaza partiya Srpska Lista (Lîsteya Sirban) pêk hat. Lewma jî bi tenê 3.5 % hilbijêrên li herêmê tevlî hilbijartinê bûn. Li Kosovayê aloziya di navbera welatiyên Sirb û hukumetê de kûr dibe. Sirbên li bakurê welêt hilbijartina ji bo …

Neh welatên Ewrûpayê ji bo gotûbêjên li ser mijara enejiyê li bajarê Ostende ê Belçîkayê civiyan. Lîder û wezîrên Almanya, Fransa, Brîtanya, Belçîka, Hollanda, Denmark, Norwêc, Îrlanda û Luxemburgê tevlî civînê bûn. Di civînê de rêûrêbazên hilberîna enerjiya bayê hate gotûbêjkirin û paşê aliyan li ser mijarê deklerasyoneke hevkariyê îmze …

Di 22yê nîsanê de nêzîkî 4,000 kesên li Bayonneê ya li Fransayê kom bûn, meşeke girseyî li dar xistin. Armanca vê çalakiyê, bidestxistina  mafê lidarxistina azmûnên zanîngehê bi zimanê Baskî bû. Parazvanên zimanê Baskî li Fransayê çalakiyên xwe didomînin. Ciyê çalakiya dawî, bajarê Bayonne (bi zimanê Baskî Baiona) a li …

Parlamentoya Katalonyayê qanûneke derbarê zimanê Newala Aranê de qebûl kir. Bi vê qanûnê, zimanê Oksîtanî wekî “zimanê perwerdeyê” ya Aranê hate naskirin. Şerê hiqûqî ya di meseleya ziman de ya di navbera Îspanya û Katalonyayê de berdewam dike. Vê carê eniya şer Newala Aran e ku devereke xweser a li Katalonyayê …

Yekitiya Ewrûpayê prosedûrên ji bo xebata penaber û koçberan a li welatên endam hêsantir dike. Plana ji bo destûra îkametê ya yek carê (single-permit) û ya dem dirêj di 20’ê mehê de hat rojeva Parlementoya Ewrûpayê. Bi dengên wekîlên Parlementoyê, proseya gotûbêja her du planên Yekitiya Ewrûpayê dest pê kir. …

Duh li Fransayê Dadgeha Îdarî ya Montpelierê ji bo dozeke sosret rûnişt Doz ji ber giliyê Parêzgeha Pyrenees-Orientales a li başûrê Fransayê tê lidarxistin Parêzgeh îdîa dike, bikaranîna Katalanî ya di civînên meclîsên belediyeyan de li dijî Destûra Bingehîn e Fransa bi riya dadgehê dixwaze pêşî li bikaranîna katalanî ya …

Hîpoteza Sapir-Whorf, bi salan e eleqeya zimanzanan, antropologan û derûnasan dikişine. Li gor vê terorîyê, bastûra zimanekî, bandorê têgihiştin(cognition), nêrîna jiyanê û heta çanda axaftvanên wî zimanî dike(Sapir, 1929; Whorf, 1956). Her çend ev teorîyê di nav zanyaran de bê nîqaşêkirin jî, çarçoveyek balkêş ji bo analîzkirina zimanên cihêreng pêşkêşî …

Partiyeke Polînezyayê Tavini ku serxwebûna welêt daxwaz dike, di hilbijartina herêmî de bi ser ket. Tavini ji bilî serwebûnê, li Polînezyayê daxwaza guherînên civakî-aborî yên bingehîn dike. Lewma jî her ku diçe bingeha wê ya siyasî ya di nava civaka Polînezyayê de xurtir dibe. Partiyeke Polînezyayê ku serxwebûna welêt daxwaz …