Autonomos

Serokê Arjantînê Alberto Fernandez ragihand, pêdiviya welatê wî bi pêşdebirina federalîzmê heye. Fernandez diyar kir, bi modela heyî ya federal ew nikarin bi krîza koronayê re bi awayekî kêrhatî têkoşînê bikin. Alberto Fernandez Li gorî serokê Arjantînê, piraniya hebûna welêt li paytext Bûenos Aîresê tê xerckirin û di encama vê …

Keşmîr welatekî berfireh e ku di navbera 3 dewletan de hatiye parvekirin. Parçeya herî mezin ku ji % 43’ê erdên welêt pêk tine, di bin kontrola Hîndîstanê de ye. Pakîstan ji % 37 û Çîn jî ji % 20’ê Keşmîrê kontrol dike. Hîndîstan xwedî cîhêrengiyeke pir mezin a etnîk, olî …

Dîplomasiya Katalonyayê ya ji bo teşhîrkirina kiryarên dewleta îspanyol, li Ewrûpayê pêş de diçe. 52 parlementerên fransewî, bi nameyekê bang li Îspanyayê kirin ku rêzê ji mafên demokratîk re bigire. Parlementerên ku ji grûbên partiyên çep bigire heta partiyên rasta navendê ne, di nameya xwe de diyar kirin, nûnerên meşrû …

Wezîrê Derve yê Îspanyayê Josep Borrell diyar kir ku ew ê li hember vekirina delegasyonên katalan ên li derveyî welat têkevin nava hewldanan. Wezîrê îspanyol da zanîn ku nûnertiyên katalan “bi awayekî eşkere xisarê didin berjewendiyên Îspanyayê.” Wezîr vê daxuyaniyê piştî daxuyaniya hikumeta katalan a di derbarê vekirina delegasyonên nû …

  Profîl Nifûs: 5,200,000 (2018) Berfirehbûn: 78,782km2 Paytext: Edinburg Ziman: Îngilîzî, galîkî (% 96,8 îngilîzî, % 1,3 galîkî, skotî % 1,9) Destpêka xweseriyê: 1999 Berfirehbûna serdestiya îngilîzî a ber bi bakur ve bi sedan salan dom kiriye û piştî şerên domdar ên di navbera her du aliyan de Skotland bi …

Nifûs: 1,810,863, (2011) Berfirehbûn: 14,130 km2 Paytext: Belfast Ol: Protestan % 48, katolîk % 45 (2011) Ziman: Îngilîzî (% 96.5, îrlandî % 3.7) Destpêka xweseriyê: 1998 Bi Qanûna bakurê Îrlandayê (1998) li bakurê Îrlandayê herêmek xweser hat damezrandin û gelek hêzên ji bo xwerêvebirinê transferê rêvebiriya herêmî hatin kirin. Li …

Profîl Nifûs: 55,877 (2018) Berfirehbûn: 2,166,086 km2 Paytext: Nuuk Zimanê fermî: Grondlandî Destpêka xweseriyê: 1979 Kurtedîrok Grondland bi erda xwe ya di ser 2 milyon  km2 re girava herî mezin a cîhanê ye. Li ser vê erda berfireh miletek otokton ê bi navê inuit dijî. Inuit ji bilî Grondlandê, li …

Profîl Nifûs: 530,000 (2018) Berfirehbûn: 7,399.97 km2 Paytext: Bozen/Bolzano Ziman: Almanî, îtalyanî, ladînî (% 62.3 almanî, % 23.4 îtalyanî, % 4.1 ladînî) Destpêka xweseriyê: 1948 Kurtedîrok Tîrol herêmek li rojhilatê Çiyayên Alp e ku di navbera Awistirya û Îtalyayê de hatiye parvekirin. Tîrola Başûr piştî Şerê Cîhanê yê Yekemîn bi Îtalyayê …

Partiya îskoç a serxwebûnxwaz SNP (Partiya Neteweyî a  Îskoç) di hilbijartinên ji bo Parlamentoya Yekitiya Ewrûpayê û  lokal de serkeftinek bi dest xist. Partiyê li Îskoçyayê ji %38’ê dengan girt û bû partiya yekemîn. Serkeftina hilbijartinê SNP’ê carek din jî nîşan dide ku welatiyên Îskoçyayê bi giranî hem alîgirê serxwebûna …

PNV (Partiya Neteweperest a Bask) di her sê hilbijartinên sê herêmên Baskê (Gipuzkoa, Bizkaia û Araba/Alava) bû partiya yekemîn. Herwiha heman partî li paytextên van her sê herêman şaredariyan bi dest xist. Di hilbijartina lokal de PNV bi 408.462 dengan, ji % 36,24’ê dengan bi dest. Bi vê encamê partî …

Serokên partiyên serxwebûnxwaz ên li Katalonyayê di hilbijartina ji bo Parlamentoya Ewrûpayê de hatin lidarxistin de bi ser ketin. Di hilbijartinê de partiyên serxwebûnxwaz hema hema ji % 50’yê dengên li Katalonyayê girtin û du lîderên katalan bi ser ketin. Wekî ku dihat texmînkirin, serokê Katalonyayê yê li sirgûnê Carles …

PROFÎL Nifûs: (2017): 29,489 Berfirehî: 6.784 km2 Paytext: Mariehamn Zimanê fermî: Swêdî (Swêdî % 86.77, fînî % 4.71, % 9 zimanên koçberan) Destpêka xweseriyê: 1920 Kurtedîrok Giravên Aland ji giravên biçûk û mezin ên li başûrê Fînlandiyayê ne pêk tê. Hejmara giravan bi sedan in û bi tenê li 50 …

PROFÎL Nifûs: 7,543,825 (2018) Berfirehbûn: 32,108km² Paytext: Barselona Ziman: Katalanî (Bikaranîna rojane: % 36.29, zanîn % 95.12), îspanyolî Dema xweseriyê: 1979 KURTEAGAHÎ Katalonya welatekî li bakurêrojhilatê Nîvgirava Îberyayê ye û di bin serdestiya Îspanyayê de ye. Welat ji çar parêzgehan (Barselona, Girona, Lleida and Tarragona) û 947 belediyeyan pêk tê. …

Li paytexta herêma Galê ya li Brîtanyayê meşeke ji bo serxwebûnê hat lidarxistin. Demeke dirêj derdorên serxwebûnxwaz ji bo vê çalakiyê amadekarî dikirin. Tê ragihandin ku qasî 2000 kesên alîgirê serxwebûna Galê beşdarê vê çalakiyê bûn. Meşa ku di 11’yê mehê de hat lidarxistin de ji aliyê AUOB Cymru (Herkes …

Nagalim welatekî li başûrêrojhilata Asyayê ya di navbera Çîn, Hîndîstan û Myanmarê de ye. Ji ber vê rewşa xwe ya cografîk, piştî rizgariya ji destê kolonyalîzmê, Hîndîstan û Çîn xwestine li vî welatî bibin serdest. Hemû erdên Nagalim digihîje 120,000 km2 û nifûsa gelê naga li derdora 4-5 milyonî tê …

Di hilbijartina giştî ya 28’ê Nîsanê ya Îspanyayê de partiyên katalan û bask encamên baş girtin. Bloka Neteweperest ên Galîsyayê gavek din pêşket û li Giravên Kanaryayê partiyên herêmparêz hêza xwe parastin. Di hilbijartinê de partiyên rastgir ên îspanyol li Katalonyayê û Baskê têk çûn. Di encama hilbijartinê de Partiya …

Mijara xweseriya Korsîkayê carek din di navbera rêvebiriya Fransa û Korsîkayê de bû sebeba dubendiyê. Serokwezîrê Fransayê Emmanuel Macron di serdana xwe ya Korsîkayê de da xuyakirin ku ew ji bo Korsîkayê xweseriyeke ku tê de mafê qanûnçêkirinê tuneye pêşniyaz dike. Herwiha Macron da zanîn ku di çarçoveya pêşniyaza wî …

Di encama Şerê Cîhanî yê Duyemîn de ji aliyê hêzên navneteweyî ve dagirkirina cografyaya Îran û Kurdistanê, bandor û îradeya hikumeta navendî ya Îranê li ser herêmên dewrûber kêm kiribû. Şertên xebat û têkoşîna azadî li gora beriya wê baştir bûn. Ji bo pêşxistina xebata azadiya netewî, kurdan dest bi …

Bêguman Amed navenda siyaseta kurdan e. Li Amedê jî li gorî daneyên nefermî, gelê Amedê bi rêjeyeke ji sedî 62 bi ser ket. Bi vê serkeftinê jî peyameke girîng da. Duh li bakurê Kurdistanê û Tirkiyeyê bi dehmilyonan hilbijêr çûn ser sindoqan û deng dan. Di hilbijartinê de gelek hîle …

25”ê Adarê salvegera rizgariya Yewnanîstanê ya ji serdestiya Osmanî ye. Gelê yewnan ê bindest di 25’ê Adara 1821’an de li hemberê Împaratoriya Osmanî dest bi serhildaneke çekdarî kir. Di encama şerên giran de ku gel berdêlên giran dan, Yewnanîstan di 1829’an de serxwebûna xwe bi dest xist. Li Yewnanîstanê ji …

Tevgera serxwebûnxwaz a katalan li Madrîdê xwepêşandaneke dîrokî li dar xist. Bi hezaran kes li ser banga 50 sazî û partiyên siyasî yên serxwebûnxwaz ji Katalonyayê herikîn nava dilê Îspanyayê û beşdarê çalakiya ‘meşa biryardayinê’ bûn. ANC (Meclîsa Neteweyî ya Katalonyayê), Omnium Cultural, Junts Per Catalunya, Esquerra Republicana û CUP …