Autonomos

Rizgar Botan Sala 1948… Mêtîngerên berê yên Denmarkî, li ser gelê Greendlandê projeyeke taybet guftugo kirin. Welatê serma û qeşayê Greendland metîngeha wan bû. Lê ev têr nedikir û ji bo bikaribin xwe wek xwedîyê gelê Înuît û welatê wan nîşan bidin diviya gelê xwecih bibûna alîgirê wan. Biryar hatibû …

Wisa xuya ye, rêvebiriya başûr naxwaze terka îktîdarê bike û dixwaze  heta hetayê bibe xwediyê qesr û koşkên Hewlêrê, Lewma jî serdestên siyasî yên Başûrê Kurdistanê di dewsa modekele demokratîk de modela Sîngapûrê ku otorîterîzm û kapîtalîzma pêşketî destbirakê hev in,  pêşniyaz dikin. Forûma Manamayê ya navneteweyî ku li Behreynê …

Ev harîte bi riya Google Mapsê hatiye amadekirin û hemû herêmên otonom (xweser) ên li cîhanê nîşan dide. Di vê xebatê de du cureyên herêmên otonomiyê, bi du sembolên cihê tên nîşandayîn. Harîteya Otonomiya Cîhanê ji aliyê EURACê (Akademiya Ewrûpayê ya Lêkolînê) hat weşandin. Ev harîte bi riya Google Mapsê …

Biryara ji bo roja referandûmê piştî muzakerekeyên di navbera tevgera serxwebûnxwaz û alîgirên Fransayê de hat girtin. Li gorî vê, wê di 12’yê kanûna îsal de li giravê referandûma sêyemîn bê lidarxistin. Li Kaledonyaya Nû wû referandûmeke din a serxwebûnê bê lidarxistin. Biryara ji bo roja referandûmê piştî muzakerekeyên di …

Li gor plansaziya hikumetê, Belçîka wê bi du beşan, ango flamanaxêf û fransîxêf were dabeş kirin. Paytext Bruksel û rojhilatê Belçîkayê jî wê bibin xwediyê statuyeke taybet. Rizgar Botan Endamê flaman yê parlemena Belçîkayê, Ludwig Vandenhove, derbarê hewldanên avakirina hukumetekê de ji bo malpera Knack gotarekê nivîsand. Li gor Vandenhove, …

Yek ji hîmê berxwedana li Myanmarê komên etnîk ên vî welatî ne.Ev komên cûda, ji bo mafên xwe yên neteweyî doza federalîzmê dikin.  Li pêşiya vê daxwazê jî astengiya herî mezin artêşa Mynamarê ye. Lewma miletên bindest bi hemû hêza xwe ligel protestoyên sivîl ciyê xwe digirin. Ji serê sibatê …

Di encama wê dorpêça xedar a Nîjeryayê de, li Bîafrayê di nava 3 salan de nêzîkî 3 milyon îgbo jiyana xwe ji dest dan. Bi milyonan kes jî dan ser riyên penaberiyê yên ber bi derveyî welêt.Di ser vê dîroka reş re 50 sal derbas bûn. Lê hîn jî birînên …

Parlemena Katalonyayê wê bi rojeva naskirina rêvebiriya xweser a Rojavayê Kurdistanê bicive..Pêşniyaznameya li ser mijarê, ji aliyê 4 partiyên katalan ên di parlemenê de hat îmzekirin..Di belgeyê de Rojava wekî parçeyeke Kurdistanê tê destnîşankirin. Li cîhanê parlemena Katalonyayê bû parlemena yekemîn ji bo naskirina Rojava wê bicive. Pêşniyaznameya li ser …

8’ê çileyê salvegera 14 Xalên serokê Amerîkî Wîlson e ku ji vir 100 sal berê, piştî şerê cîhanê yê yekemîn hatibû pêşniyazkirin. Amerîka bi vê pêşniyazê,  ji bo cîhaneke piştî împaratoriyan amadekarî dikir û dixwest di cîhana nû de bibe xwedî gotin. Yek ji van xalan, xala 12’emîn di derbarê …

Di salên dawî de tevgera netewperwer a Korsîkayê bi serfiraziyên xwe yên di hilbijartinan de balê dikişîne ser xwe..Di hilbijartinên dawî de, cara yekemîn siyasetmedarekî welatparêz a Korsîkî ji bo senatoya Fransayê hat hilbijartin.. Ev encam dilê endamên doza serxwebûna Giravê xweş kir û li Korsîkayê bi kêfxweşî hat pêşwazîkirin.. …

Çîn ji bo pêşî li dîplomasiya Taywanê bigire demeke dirêje bernameyekê li ser vê mijarê dimeşîne..Di vê çarçoveyê de heta niha bi sozên alîkariya aboriyê hin welat hatine qayilkirin..Yek ji wan jî Giravên Solomon bû ku di encama hevdîtinên bi Çînê re têkiliyên xwe ji Taywanê birî.. Ev yek di …

Dewleta Îspanyol li dijî ETA’yê ligel hêzên ewlekariyê kontrayan jî bi kar anîEv koma kontra a bi navê GAL ku di salên 1980’an de aktîf bû, gelek welaparêzên baskê kuştin Lê digel hemû hewldanan jî dewletê bi israr naxwaze perdeya reş a li ser van bûyerên qirêj bê vekirin Hewldana …

Înkara Neteweyî û olî li her derê Cîhanê aramiyê ji holê radike û dibe sebeba aloziyan.Li hin welatan rêxistinên olperest vê rewşê li gorî berwejendiyên xwe bikar tînin û meseleyê bêtir giran dikin.Li başûrê Taylandê jî hema bêje heman senaryo pêk hat û ev jî bû sebaba şerekî navxweyî. Pattanî …

Kongreya Neteweyî ya Çînê ku wekî parlemena vî welatî tevdigere, duh pêşniyazqanûna Hong Kongê erê kir. Ev belgeya ku di rojên dawî de bû sebeba nerazîbûn û protestoyên berfireh, destûrê dide rêvebiriya Pekînê kontrola xwe ya li ser Hong Kongê zêde bike. Bi qanûna nû, wê protestoyên aştîxwaz ên li …

Ev welatê ku ji 2 milyon kîlomêtreqareyî mezintir e, girava herî mezin a cîhanê ye. Li ser vî welatê ji berf û qeşayê pêk tê, bi tenê 56 hezar kes dijîn. Lê kêmbûna nifûsê ji bo hebûna otonomiya berfireh a vê giravê nebûye asteng. Ala Grînlandê Danîmarka, di 1979’an de …

Çay Îng-Wena ku di hilbijartinên serokatiyê yên dawî de bi ser ket, careke din bû seroka Taywanê. Lê dema nû ya serok Îng-Wen, bi mezinbûna aloziya bi Çînê re dest pê kir. Wezîrê Karên Derve yên Amerîkayê Mike Pompeo, di roja ewilî de ji bo serfiraziya hilbijartinê Îng-Wengê pîroz kir …

Komeleya Aboriya Piştgiriyê ya li Brîtanyayê, bi mebesta desteka ji bo Rojava, li ser înternetê kampanyayek da destpêkirin. Bi mebesta danasîna naverok û armanca vê kampanyaya watedar, vîdyoyeke kurt hat weşandin.  Kesên xêrxwaz bi riya malpera komeleyê https://www.crowdfunder.co.uk/water-for-rojava dikarin bi dayina ji 1 euroyî heta 300 euroyî tevlî vê kampanyayê …

Korsîka giraveke li rojavayê Derya Spî ya bi ser Fransayê ve ye. Welatiyên li giravê ji bo otonomiyeke berfireh, demeke dirêj e li dijî Fransayê têkoşînê dimeşînin. Siyaseta neteweparêz a Korsîkayê, bi manîfestoyeke xweseriyeke xurt beşdarê hilbijartinên herêmî yên 2017’an de bûbûn û di meclîsa Korsîkayê de piraniya kursiyan bi …

Ji bilî plûralîzma di warê biryara siyasî de, li Almanyayê derfetên xizmetên tenduristiyê jî di nava eyaletan de bi denge û wekhev hatine parvekirin. Tora enstîtuyên lêkolînên zanistî û zanîngeh di dewsa ku li çend navendên mezin kom bibin, li her aliyê welêt belav bûne. Li cîhanê belavbûna korona di …

Serokê Arjantînê Alberto Fernandez ragihand, pêdiviya welatê wî bi pêşdebirina federalîzmê heye. Fernandez diyar kir, bi modela heyî ya federal ew nikarin bi krîza koronayê re bi awayekî kêrhatî têkoşînê bikin. Alberto Fernandez Li gorî serokê Arjantînê, piraniya hebûna welêt li paytext Bûenos Aîresê tê xerckirin û di encama vê …

  Keşmîr welatekî berfireh e ku di navbera 3 dewletan de hatiye parvekirin. Parçeya herî mezin ku ji % 43’ê erdên welêt pêk tine, di bin kontrola Hîndîstanê de ye. Pakîstan ji % 37 û Çîn jî ji % 20’ê Keşmîrê kontrol dike. Hîndîstan xwedî cîhêrengiyeke pir mezin a etnîk, …