Autonomos

Danezana Serxwebûnê ya Amerîkayê di 1776an de hat amadekirin. 56 delegeyên ku 12 kolonîyên Amerîkayê temsîl dikirin, danezanê îmze kirin. Danezana (deklerasyon) Serxwebûnê ya Amerîkayê di 1776an de hat amadekirin. Saleke berîya vê demê Şerê Şoreşgerî ya Amerîkayê dest pê kiribû. 13 kolonîyên ku di bin kontrola Brîtanyayê de tevlî …

Îrlanda, Norwêc û Îspanya wê dewleta Filistînê bi fermî nas bike. Filistîn ji alîyê 146 dewletan ve tê naskirin û di Neteweyên Yekbûyî de xwedî statuya “dewleta çavdêr” e Ewrûpa ji bo venasîna dewleta Filistînê pengaveke dîplomatîk dide destpêkirin. Sê welatên Yekîtîya Ewrûpayê, Îrlanda, Norwêc û Îspanya wê dewleta Filistînê …

Hejmara gulanê ya Rêya Serxwebûnê hat weşandin. Rêya Serxwebûnê e-kovareke Infowelat e û piranî ji nûçe û gotarên malperê pêk tên. Venasîna polîtîk û self-detemînasyon du mijarên sereke yên Rêya Serxwebûnê ne. Serxwebûn, federalîzm, otonomî û modelên self-determînasyonê di vê çarçoveyê de di malperê de cî digirin. Heta niha 5 hejmarên …

Bouganville dixwaze pêşbirka Çîn û DYAyê ya li Pasîfîkê bi kar bîne û serxwebûna xwe bi dest bixe. Serokê Bouganvilleê Îsmael Toroama ji bo desteka Amerîkayê werbigire, çû Washingtonê. Girava Papûaya Gîneyê vediguhere qadeka nû ya aloziya potansiyel a di navbera Dewletên Yekbûyî yên Amerîkatê (DYA) û Çînê de. Bouganville …

‘Tîbeta Biçûk’ Ladak ji Hîndistanê otonomîyê dixwaze. Sebebên esasî yên pêdivîya otonomîyê, parastina ekosîstem û çanda tîbetî ya Ladakê ye. Herêma Ladakê ku wekî ‘Tibeta Biçûk’ tê pênasekirin, ji Hîndistanê otonomiyê daxwaz dike. Welatîyên li herêmê ji meha sibatê û vir ve çalakîyên girseyî li dar dixin. Avakirina eyaletekê an …

Di 7ê gulana 1954an de şervanên vietnamî artêşa fransî têk birin. Serkeftina leşkerî derî li serxwebûna Vietnama sosyalîst vekir. Îro roja salvegera Şerê Dien Bien Phu ya li Vietnamê ye. Di 7ê gulana 1954an de şervanên vietnamî artêşa fransî têk birin. Serkeftina leşkerî derî li serxwebûna Vietnama sosyalîst vekir. Dien …

Welatîyên Brukselê wê di hilbijartinên 9ê hezîranê de Parlamentoya Herêm-Paytext a Brukselê hilbijêrin. Bruksela ku paytexta Belçîkayê ye, ji 1989an û vir ve wekî Flander û Walonyayê xwedî statuya otonomîyê ye. Belçîka bi hilbijartina di 9ê hezîranê de wê parlamentoya xwe ya federal nû bike. Di heman rojê de hilbijartinên …

Endamê IRAyê Bobby Sands tevlî 9 hevalên xwe di greva birçîbûnê de jiyana xwe ji dest da. Bi dûv grevê re li bakurê Îrlandayê qonaxeka din a şerekî navxweyî dest pê kir. IRA tevî li herêmê, êrişên xwe yên li nava Brîtanyayê derxist asta herî bilind. 5ê gulanê di dîroka …

Serokwezîrê Skotlandê Hamza Yûsif ji karê xwe îstifa kir. Yûsif tevî serokwezîrtîyê, ji seroktîya Partîya Netewperest a Skotlandê (SNP) jî vekişîya. Bûyerên bûn sebeba îstifaya serokwezîrê hukumeta otonom a Skotlandê heftîyekê berê dest pê kirin. Yûsif, wezîrên partiya Kesk a Skotlandê Lorna Slater û Patrick Harvieyê ji kar dûr xist …

Di meşa bajarê li Valenciayê ku paytexta Herêma Otonom a Valenciayê ye, polîtîkayên hukumeta îspanyolîst-rastgir PP-VOXê hatin şermezarkirin. Li Herêma Otonom a Valenciayê ya dawîya vê hefteyê zimanparêz li kolanan bûn. Bi hezaran kes tevlî çalakiyên ji bo parastina ziman û nasnava herêmê bûn. Meşa mezin a îsal ku 27ê …

De Standaard di du nûçeyên xwe de ligel agahîyên teze yên li ser mijarê de ragihandin, êriş di çarçoveya operasyona antî-terorê ya Fransayê ya li hemberê PKKê de pêk hat. Serdagirtina polîsên Belçîkayê a bi ser Stêrk TV û Medya Haberê de duh di medyaya Belçîkayê de cî girt. Medyaya …

Li bakurê Kosovayê li herêma sirb lê dijîn hilbijartinên xwecîhî hatin lidarxistin. Ji ber vê boykota serfiraz a sirban, hukumeta Kosovayê neçar ma hilbijartinan betal bike. Ji 45,000 hilbijêran bi tenê 253 kes çûn ser sindoqan. Li bakurê Kosovayê li herêma sirb lê dijîn hilbijartinên xwecîhî hatin lidarxistin. Sirbên li …

PNV-EAJ (Partiya Neteweperest a Bask) di hilbijartinê de piranîya dengan bi dest xist û bû xwedîyê 27 kursîyên Parlamentoya Baskê. EH Bildu li parêzgehên Gipuzkoa û Arabayê (Alava) bi ser ket û hejmara kursîyên xwe yên di  parlamentoyê de 6 zêde kirin. Li Welatê Baskê duh hilbijartina herêmî hat lidarxistin. …

Gelê yûnan di 1821an de li hemberê osmanîyan dest bi serhildaneke çekdarî kir. Di encama serhildanê de Yûnanistan di 1829an de serxwebûna xwe bi dest xist. 25ê adarê salvegera rizgariya Yûnanistanê ya ji serdestiya Împaratorîya Osmanî ye. Gelê yûnan di vê rojê de  25ê adara 1821an de li hemberê osmanîyan …

Amadekar: Necat Ayaz Li ser daxwaza Swêdê, Yekitiya Neteweyan di 1920an de nakokiya di navbera her du welatan de bi pêşniyaza xweseriyê çareser kir. Di heman salê de Parlamentoya Fînlandê qanûna selfdetermînasyonê ya Alandê qebûl kir. Bi vê qanûnê, herêma yekemîn a otonom a li Ewrûpayê hatiye damerandin. PROFÎL Nifûs: …

Forûma Federasyonan (Forum of Federations) li ser demokrasîya xwecîhî berhekemeka din weşand. Di vê berhemê de 16 welatên xwedî sîstema federal û welatên nêzîkî sîstema federal cî digirin. Forûma Federasyonan (Forum of Federations) li ser demokrasîya xwecîhî berhemeka din weşand. Pirtûka bi navê Kitêboka Forûma Federasyonan a Rêveberîya Xwecîhî ya …

Mijara dosyeyê ya hejmara dawî otonomîya Giravên Alandê ya bi ser Fînlandê ve ye. Kurtedîroka otonomîyê, erkên herêma otonom û polîtîkaya ziman hin ji sernivîsên di nava vê dosyeyê de ne. Hejmara nîsanê ya Rêya Serxwebûnê hat weşandin. Rêya Serxwebûnê weşaneke Infowelat e û piranî ji nûçe û gotarên malperê …

Şerê Maipuyê di 5ê nîsana 1818an de nêzîkî bajarê Santiago yê Şîlîyê pêk hat. 2,000 endamên artêşa îspanyol a kolonyalîst hatin kuştin û li derdora 3,000 ji wan dîl hatin girtin. Piştî şer, rêveberîya serbixwe ya Şîlîyê gav bi gav otorîteya xwe ya welêt xurtir kir. Îro salvegera Şerê Maipuyê …

Şerê Rûsya-Osmanî derfeta qewirandina tirkên osmanî ya ji Balkanan derxistibû holê. Artêşa Rûs di 1877an de Çiyayên Balkanan derbas kir û di 1878an êriş bir ser osmanîyan. Sofya 1878an de hat rizgarkirin û salek bi şûn ve bû paytexta Bûlgaristanê. Berîya vê demê, bajêr bi sedan salan di bin dagirkirina …

Parlamentoya Korsîkayê di rûniştina xwe ya duh de reforma otonomîyê qebûl kir. Bi vê pêşnûmeyê, “statuya otonomiyê“ ya Korsîkayê di destûra bingehîn de tê bicîkirin. Di pêşnûmeyê de sebeba “naskirina statuya otonomîyê ya Korsîkayê ya di nava komarê de” bi pozîsyona cografî ya herêmê (girav) û taybetîyên “dîrokî, zimanî û …

Carles Puigdmeont namzetîya xwe ya ji bo serokatîya Katalonyayê ragihand. Puigdemont di dema referandûma serxwebûnê ya di 2017an de serokê Katalonyayê bû û ji ber zilma sîyasî derketibû derveyî welêt. Hilbijartina giştî yê Katalonyayê wê di 12yê gulanê de bê lidarxistin. Carles Puigdemont namzetîya xwe ya ji bo serokatîya Katalonyayê …