Autonomos

Şerê Rûsya-Osmanî derfeta qewirandina tirkên osmanî ya ji Balkanan derxistibû holê. Artêşa Rûs di 1877an de Çiyayên Balkanan derbas kir û di 1878an êriş bir ser osmanîyan. Sofya 1878an de hat rizgarkirin û salek bi şûn ve bû paytexta Bûlgaristanê. Berîya vê demê, bajêr bi sedan salan di bin dagirkirina …

Parlamentoya Korsîkayê di rûniştina xwe ya duh de reforma otonomîyê qebûl kir. Bi vê pêşnûmeyê, “statuya otonomiyê“ ya Korsîkayê di destûra bingehîn de tê bicîkirin. Di pêşnûmeyê de sebeba “naskirina statuya otonomîyê ya Korsîkayê ya di nava komarê de” bi pozîsyona cografî ya herêmê (girav) û taybetîyên “dîrokî, zimanî û …

Carles Puigdmeont namzetîya xwe ya ji bo serokatîya Katalonyayê ragihand. Puigdemont di dema referandûma serxwebûnê ya di 2017an de serokê Katalonyayê bû û ji ber zilma sîyasî derketibû derveyî welêt. Hilbijartina giştî yê Katalonyayê wê di 12yê gulanê de bê lidarxistin. Carles Puigdemont namzetîya xwe ya ji bo serokatîya Katalonyayê …

Katalonya modeleke finansê ya ji bo bacê pêşniyazê Îspanyayê kir. Bi vê modelê hukumeta katalan dixwaze % 100 baca li Katalonyayê berhev bike. Bi vê modela nû wê Katalonya bikaribe hemû baca li nava sînorên xwe berhev bike. Pêşniyaza Katalonyayê ji aliyê Wezîra Aborî û Xezîneyê Natalia Mas ve hat kirin. …

Mijara dosyeyê ya hejmara 4. mijara rizgarîya bakurê Îrlandayê ye. Di bin sernivîsa Doza Rizgarîya Bakurê Îrlandayê de agahîyên derbarê kolonîzekirina herêmê, têkoşîna ji bo rizgarîyê, peymana aştîyê û otonomîya bakurê Îrlandayê dikarin bên xwendin. Hejmara 4. a Rêya Serxwebûnê hat weşandin. Rêya Serxwebûnê weşaneke Infowelat e û ji nûçe …

Parlamentoya Îspanyayê pêşnûmaya efûya serxwebûnxwazên katalan qebûl kir. Piştî parlamentoyê wê pêşnûma biçe Senatoya Îspanyayê. Çavkaniyên nêzîkî hukumetê radigihînin, ji qanûna efûyê wê 400 serxwebûnxwazên katalan sûdê werbigirin. Saziya sivîl a katalan Omnium diyar dike, hejmara kesên wê ji qanûnê sûdê werbigirin li derdora 1,500 ye. Parlamentoya Îspanyayê pêşnûmaya efûya …

Korsîka ji bo otonomiyê bi hukumeta Fransayê re li hev kir. Otonomiya girava li Derya Spî wê di Destûra Bingehîn a Fransayê de bê nivîsandin. Serokê Korsîkayê Gilles Simeoni diyar kir, Parlamentoya Korsîkayê wê bibe xwedî mafê qanûnçêkirinê. Korsîka ji bo otonomiyê bi hukumeta Fransayê re li hev kir. Otonomiya …

12ê adarê roja salvegera Meşa Xwê ya damezrînerê Hîndistana serbixwe Mahatma Gandî ye. Hedefa çalakiyê baca xwe bû ku kolonîstên brîtanî li ser civakê ferz kiribûn. Îro salvegera Meşa Xwê ya damezrînerê Hîndistana serbixwe Mahatma Gandî ye. Gandî vê çalakiya aştiyane veguherand meşa gelên Hîndistanê ya ji bo serxwebûnê. Hedefa …

Konseya Bilind Komara Sovyetê ya Lîtwanyayê di 11ê adara 1990an de serxwebûna welêt ragihand. Yekitiya Sovyetê vê qebûl nekir û li hember vî welatî dest bi ambargoyeke giran kir. Lîtwanya welatê yekemîn e ku ji Yekitiya Sovyetê serxwebûna xwe bi dest xistî ye. Serdestiya neteweyî ya li vî welatî, di …

Pirtûka Common Sense (Hişmendiya Hevpar) a di 1776an de hatîye weşandin, rêbereke îdeolojîk a Şoreşa Amerîyayê ye. Ev pirtûka ji aliyê Thomas Paine ve hatiye nivîsandin, di sala ewil de gihîştîye 500,000 kopîyan. Amerîka li cîhanê welatê ewil e ku bi şerê rizgariyê dawî li serdestiya Brîtanyayê anîye. Di dema …

Sirûda neteweyî ya Holandayê Wilhelmus wekî helbesteka li ser berxwedana neteweyî ya li hemberê Îspanyayê hatîye nivîsandin. Helbesta di 1568an de hatîye nivîsandin, di 1932an de wekî sirûda neteweyî hatîye qebûlkirin. Serhildana Holandayê ya li hemberê Îspanyayê yek ji şoreşeke neteweyî ya Ewrûpayê ye. Herêmên holendîaxêv ên di destên Împaratoriya …

Butçeya sala 2024an a Katalonyayê 43 milyar euro ye. Tenduristî bi 12 milyar euroyî xwedî para herî mezin a di vê butçeyê de ye. Perwerde, li dûv tenduristiyê qada duyemîn e û ji wê re 7.5 milyar euro hatiye veqetandin. Butçeya sala 2024an a Katalonyayê 43 milyar euro ye. Butçeya …

Yek ji stûna federalîzma Belçîkayê piştgiriya di navbera herêman de ye. Flander, di çarçoveya piştgiriyê de her sal bi qasî 8 milyar euroyî transferê Walonyayê dike. Yek ji aliyê giring ê modela federalîzmê hebûna  mekanîzmaya piştgiriyê ya di navbera herêman de ye. Di vê modelê de herêmên aboriya wan xurt …

Divê hemû tevger, partî, sazî, dezgeh û derdorên kurd stratejî, polîtîka û xebatên xwe yên ji bo Kurdî bi rengekî şênber diyar bikin, ji bo zimanê Kurdî budçe, xebatkar û hemû derfetên pêwîst veqetînin û ji bo statu, perwerdehî, serbestî û azadiya Kurdî her dem têbikoşin. 21 sibatê ya Roja …

Girava herî mezin a cîhanê Greenland di 1814an de ji aliyê Denmarkê hat dagirkirin. Denmarkî heta 1953an vî welatê fireh lê nifûsa wê pir kêm bû, wekî kolonî bi rê ve birin. Paşê, di 1953an de Greenland wekî parçeyeke erdên Denmarkê hat qebûlkirin. Denmarkê di 1979an de mafê otonomiyê da …

Sirûda neteweyî ya flaman a bi navê De Vlaamse Leeuw (Şerê Flaman) di 1847an de hat nivîsandin. Helbesta ku besteya wê ji aliyê Karel Miry ve hatibû çêkirin, di 17ê sibata 1848an de li şanoya flaman a Gentê hat pêşkêşkirin. Di 1902’an de ku 700. salvegera şerê Guldensporenslagê ya bi …

Şîlî di 12ê sibata 1818an de bi danezanekê serxwebûna xwe ragihand. Di 1817an de artêşa îspanyol di Şerê Chacabucoyê de şikestin xwar û rê li ber serxwebûnê vebû. Şîlî di 12ê sibata 1818an de bi danezanekê serxwebûna xwe ragihand. Danezana Serxwebûnê ya Şîlîyê ye piştî şerê rizgariyê ya li hember …

Hilberîna Navxweyî ya Tomerî  Katalonyayê ne tenê ji Îspanyayê lêbelê ji gelek welatên Yekitiya Ewrûpayê jî baştir e. Idescatê diyar kir, Hilberîna Navxweyî ya Tomerî  ya Katalonyayê di 2023’an de % 2.6 mezin bûye. Aboriya Katalonyayê ji Îspanyayê zêdetir pêş dikeve. Agahiya derbarê mijarê de ji aliyê Saziya Statîstîkê ya …

Samiyên norwêcê ji têkoşîna neteweyî re pêşengiyê kirin û di 6êsibata 1917’an de li Trondheimê Kongreya Yekemîn kom kirin. Ji hemû erdên samî lê dijîn 150 nûner tevlî vê kongreyê bûn. Di kongreyê de di meseleyên çêrandina pezkoviyan, têkoşîna hiqûqî, perwerde û birêxistinkirina civakê de biryar hatin girtin. Miletê samî …

Nivîskar û lêkolînerê Amazîxî Ehmed Esîdî qala têkoşîna gelê xwe ya ji bo maf û nasnameyê xwe kir û ragihand ku Amazîxî jî mîna Kurdan ji îdeolojiyên tundrew û Îslamîst êş kişandiye. Amazîxî ne hindikayî ne, piranî ne, lê di rewşa kêmneteweyan de hatine bicihkirin. Ev yek ji ber polîtîkayên …

Di Parlamentoya Brîtanyayê de dengdaneke li ser serxwebûna Skotlandê hat lidarxistin. Wekîlên parlamentoyê ji bo pêşniyazqanûna li ser erkên referandûmê  dengên xwe bi kar anîn. Di encama dengdanê de pêşniyazqanûna ji aliyê serokê Alba Partyê Neale Hanvey hat redkirin. Meseleya serxwebûnê di salên dawî de di navbera Brîtanya û Skotlandê …