Fransa bi girava Korsîkayê re ji nû ve dest bi hevdîtinên ji bo otonomiyê kir. Serokomarê Fransayê Emanuel Macron ligel delagasyona hukumetê tevlî civînê bû. Tê ragihandin, pêşniyaza Fransayê li gorî modelên otonomiya giravên Derya Spî yên wekî Balear, Sîcîlya û Sardînyayê hatiye amadekirin. Fransa bi girava Korsîkayê re ji …
Bêtir »Kurmancî zimanê 60. ê cîhanê ye
Kurmancî di nava zimanên cîhanê de di rêza 60. de ye. Kurmancî piştî zimanê Bengalî, zaravaya Tosk a Albanî û Îgbo ya li Nîjaryayê zimanê herî girîng ê cîhanê ye. Azeriya Başûr ku li eyaleta Azerbaycanê ya Îranê tê axaftin û Ozbekiya Bakur tevlî zaravaya Geg a Albanî li paş …
Bêtir »Tolstoy li Ukraynayê qedexe ye
Televîzyona Katalonyayê TV3 di nûçeyeke xwe de bi taybetî balê kişand ser boykota gel a li dijî pirtûkên bi Rûsî. Kanal di nûçeya xwe de diyar kir, di çend mehên dawî de xwendevan 80 ton pirtûkên bi zimanê Rûsî avêtine ser sergo. Polîtîka û kiryarên Ukraynayê ya li dijî çand …
Bêtir »Katalanî zimanekî bi bandor ê cîhanê ye
Barometreya Zimanên Cîhanê ya 2022’an a Wezareta Çandê ya Fransayê diyar kir, Katalanî dozdemîn zimanê herî bi bandor ê cîhanê ye. Lêkolîn ji 5 salan carekê tê kirin û 641 zimanan li gorî hin pîvanan di lîsteyekê de rêz dike. Katalanî dozdemîn zimanê herî bi bandor ê cîhanê ye. Ev …
Bêtir »Estonya polîtîkaya asîmîlasyonê didomîne
Piştî serxwebûnê, Estonya, Lîtwanya û Latwiya bi hêza qanûnê marjînalkirina welatiyên rûs kirin polîtîkayeke bingehîn. Ji destpêka sala 2024’an û şûn ve li hemû pêşdibistan û dibistanên seretayî yên li Estonyayê perwerdeya bi zimanê estonî dest pê bike. Statuya kêmarên rûs a li welatên Baltik ji destpêka salên 1990’an û vir ve herdem …
Bêtir »Egunkaria 20 sal berê hate qedexekirin
Di 20’ê Sibata 2003’an de rojnameya Egunkaria ya bi Baskî weşanê dikir hate girtin. Ji dehan zêdetir rojnamegerên Egunkariayê hatin girtin û li dijî wan bi sûcdariya hevkariya bi ETA’yê re doz hat vekirin. Êrişa polîtîk a li dijî rojnameya zimanê baskî Euskaldunon Egunkaria (Rojnameya bi Baskî) 20 sal li …
Bêtir »Bakurê Baskê û perwerdeya ziman
Bi qasî 20 ji % nifûsa li Bakurê Baskê bi zimanê baskî diaxive. Duzimaniya pasîf a fransî-baskî di nava koma di temenê 16-34’an de bilind dibe. Lê digel vê jî bikaranîna rojane ya baskî di nava vê komê de kêm dibe. Ji bo pêşîgirtina paşveçûna zimanê baskî divê polîtîkayeke ziman …
Bêtir »Belçîka vîzeyê nade malbatên îltîcaxwazan
Li gorî şertên hukumeta Brukselê ragihand, kesên ku niha li Belçîkayê îkametê dikin wê bikaribin malbatên xwe bînin welêt. Kesên îltîcaxwaz heta mafê penaberiyê bi dest nexin wê nikaribin malbatên xwe bînin Belçîkayê. Hin welatên Ewrûpayê ji bo piştgiriya bi qurbaniyên erdheja li Kurdistan, Tirkiye û Sûriyeyê hin gavan davêjin. …
Bêtir »Nicola Sturgeon îstifa kir
Nicola Sturgeon: Ji bo vê, divê em dijberiyên polîtîk bi dawî bikin. Niha ez gihîştime wê qenaetê ku lîdereke nû dikare baştir vî karî bike. Nicola Sturgeon ligel rêvebiriyê wê terka serokatiya partiya li ser kar SNP (Partiya Netewperest a Skotlandê) jî bike. Lîdera Skotlandê Nicola Sturgeon bi biryareke surprîz …
Bêtir »Flander azmûna întegrasyonê girantir dike
Hukumeta Flander plan dike, ji bo serfiraziya azmûnên entegrasyonê rêjeya bersivên rast bilindtir bike. Kesên bixwazin sertîfîkaya întegrasyonê bigirin divê 82 ji % pirsan rast bibersivînin. Herêma Flander a li Belçîkayê şertên ji bo întegrasyonê girantir dike. Hukumeta Flander plan dike, ji bo serfiraziya azmûnên entegrasyonê rêjeya bersivên rast bilindtir …
Bêtir »Pau Vidal: Duzimanî teslîmîyet e
Pau Vidal: Qebûlkirina hebûna du zimanan a di nava aştiyê de bo me hêsane. Ev wekî sextekariyekê ye lê ji ber ku bi kêrî me tê, em baweriya xwe pê tînin. Em dîskûrsa teslîmiyetê didomînin. Bi gotineke din, ji bo di warê ziman de bêhizûrî û nakokî pêk neyên çi …
Bêtir »Belçîka ji bo 20 hezar penaberan biryarê da
Ofîsa Komîseriya Giştî ya Penaber û Bêwelatiyan a Belçîkayê ye (CGRA) ragihand, par 36,871 kes serî li mafê îkametê dane. Di sala 2021’an de 25,971 kes li Belçîkayê serî li mafê îkametê dabûn. Belçîka îstatîstîkên penaberiyê yên sala 2022’an eşkere kir. Ofîsa Komîseriya Giştî ya Penaber û Bêwelatiyan a Belçîkayê …
Bêtir »Welatê Gal otonomiyê nîqaş dike
Welatê Galê ya bi ser Brîtanyayê ve otonomiyeke berfireh nîqaş dike. Sendîkaya Unison Cymru Wales di vê proseya gotûbêja di asta dînamîkên demokrasiyê de, pêşengiyê dike. Endamên vê sendîkayê di wê baweriyê de ne, divê erkên Welatê Galê bên zêdekirin. Nîqaşa dawî ji ber meseleya zêdekirina heqdestên xebatkarên sektora tenduristiyê …
Bêtir »Serxwebûna Belçîkayê û makeqanûna demokratîk
Makeqanûna Belçîkayê 192 sal li dûv xwe hişt. Bi makeqanûna 1831’an Belçîka bû dewleteke neteweyî ya bi rejîma monarşiya parlementer dihate birêvebirin. Makeqanûn ji 139 xalan pêk dihat û ev xal di bin 8 sernivîsan de hatibûn bicîkirin. Sernivîsa herî girîng a bi navê “Des Belges et de leurs droits” …
Bêtir »Li Ewrûpayê paradîplomasî
Weqfa Coppitiers di lêkolîna xwe ya dawî de bi riya çar mînakan meseleya paradîplomasiyê bêtir ronî dike. Ev saziya li Belçîkayê, di vê xebatê de dîplomasiya herêmên Ewrûpayê ji xwe re kiriye mijar. Sernivîsa bi navê Li Ewrûpayê Paradîplomasî li ser dîplomasiya herêmên Galîsya (Îspanya), Aland (Swêd), Flander (Belçîka) û …
Bêtir »Li Sardînyayê parastina ziman
Îtalya di 1999’an de û Sardînî, Katalanî, Sassarese û Gallurese wekî zimanên kêmar qebûl kir. Di 1997’an de jî Herêma Otonom a Sardinyayê qanûneke ziman a ji bo parastina sardînî qebûl kir. Niha li giravê hin kanalên televîzyonê û radyoyê hin bernameyên xwe bi zimanê sardînî diweşînin. Li Sardînyayê hewldanên …
Bêtir »Afrîkaya Başûr û polîtîkaya ziman
Bi makeqanûna 1996’an, Afrîkaya Başûr ligel Afrîkaan û Îngilîzî 9 zimanên din wekî zimanên fermî naskir. Di rêvebiriya Kongreya Neteweyî ya Afrîkayê de prestîja zimanên xweciyên reşik ên welêt gav bi gav bilind bû. Tevlî vê, bikaranîna zimanên afrîkî di sektora perwerde, kar û rêvebiriya fermî de zêde bû. Forûma …
Bêtir »Zimanekî Kanadayê bû xwedî derfetên perwerdeyê
Zimanê gelê Stoney Nakoda ya li Kanadayê wê ji îro pê ve bibe xwedî derfetên perwerdeyê. Li Kanadayê ji bilî îngilîzî û fransî ku her du jî zimanên fermî ne, 60 zimanên xwecî tên axaftin. Hejmara kesên zimanên xwecî zimanên wan ên dayikê ne nêzîkî 215,000 e. Zimanê gelê Stoney …
Bêtir »Fransa û Îspanya hevkariyê kûr dikin
Macron û Sanchez ji bo îmzekirina Peymana Dostanî û Hevkariyê Barcelonayê tên cem hev. Katalanên serxwebûnxwaz hevkariya kûr a her du welatan protesto dikin. Katalan Îspanya û Fransayê berpirsê parçekirina Katalonyayê û astengkirina serxwebûnê qebûl dikin. Lîderê Fransayê Emanuel Macron ku li welêt rastî protestoyên karkeran tê, li derveyî welêt …
Bêtir »Brîtanya qanûneke Skotlandê veto dike
Brîtanya cara pêşî biryareke Parlamentoya Skotlandê veto dike. Ev yek di dîroka Skotlanda ku ji 1999’an û vir ve otonom e, cara pêşî pêk tê. Skotlanda li dûv serxwebûnê ye di meseleyeke navxweyî de rastî astengiya Brîtanyayê hat. Hukumeta Londonê diyar kir, ew ê biryareke Parlementoya Skotlandê veto bike. Bûyereke …
Bêtir »Fransa û wekheviya zimanan
Li Parisê, saziyên hêzdar ên wekî Wezareta Perwerdeyê, Konseya Makeqanûnê, Konseya Dewletê hîn jî zimanên herêmî ji bo yekitiya neteweyî û fêrbûna fransî wekî xetere qebûl dikin. Em hêvî bikin rastiyên heyî wê rojekê ew kesan bikin xwedî fikreke maqûl da ku maqûl bifikirin. Ji aliyê pedagojiyê ve perwerdeya îmersiyonê …
Bêtir »