Ziman

Akademîsyenê katalan Climent-Ferrando di raporê de diyar kir, digel Biryara Alfonsi ya di 2013’an de jî zimanên kêmar (hatine kêmarkirin) bi tenê bi awayekî sembolîk hatine naskirin. Ev jî tê vê wateyê, zimanên mijara gotinê di pratîka saziyên Yekitiya Ewrûpayê de nayên bikaranîn an parastin. Di Yekitiya Ewrûpayê û saziyên …

Berhema navdar a Ulysses a James Joyce bi kurdî hate weşandin. Çapa normal a Ulysses cara pêşî li Fûara Pirtûkan a Hewlêrê hate pêşkêşkirin. Berhema navdar a Ulysses a James Joyce bi kurdî hate weşandin. Ulyssesa ji aliyê Kawa Nemir ve hate wergerandin, ji aliyê weşanxaneya Avestayê hate weşandin. Çapa …

Dadgeha li bajarê Bastiayê ya li Korsîka di biryara xwe de ragihand, tekane zimanê fermî yê Korsîkayê Fransî ye. Dadgehê bi biryara ku xwe spart Destûra Bingehîn a Fransayê, di Meclîsa Korsîkayê de bikaranîna zimanê Korsîkî qedexe kir. Dadgeheke Fransî bikaranîna zimanê Korsîkî ya di Meclîsa Korsîkayê de qedexe kir. …

Parlamentoya Moldovayê zimanê welêt wekî “zimanê Romenî” pênase kir. Bi vê encamê, careke din siyaseta Moldovayê li ser meseleyeke bingehîn a welêt ji hev veqetiya. Alîgirên yekitiya bi Romanyayê re ku dixwazin Moldova ji Rûsyayê dûr be, pênaseya “Romenî” bi kar tînin. Li hember vê komê jî alîgirên Rûsyayê di …

Partiyên sereke yên siyasî yên Kurd, di salên 1990’î de li xelkê Kurd ê li Elmanyayê, yan weke miletekî ku berê xwe wê dîsa bide Kurdistanê nihêrî yan jî weke çavkaniyeke berhevkirina derfetên dewamkirina têkoşîna xwe. Siyaseta xwe ya ziman jî li gorî vê diyar kirin. Gava em behsa siyasetên …

Saziya Yekitiya Ziman Taalunie di 1985’an de ji aliyê wezîrên perwerdeyê û çandê yên Holanda û Flanderê ve hate damezrandin. Butçeya saziya ku parastina ziman a li Holanda, Belçîka û li cîhanê daye pêşiya xwe bi qasî 11 milyon Euro ye. Holanda û Flander li ser qedera saziya Taalunie (Yekitiya …

Kurmancî di nava zimanên cîhanê de di rêza 60. de ye. Kurmancî piştî zimanê Bengalî, zaravaya Tosk a Albanî û Îgbo ya li Nîjaryayê zimanê herî girîng ê cîhanê ye. Azeriya Başûr ku li eyaleta Azerbaycanê ya Îranê tê axaftin û Ozbekiya Bakur tevlî zaravaya Geg a Albanî li paş …

Televîzyona Katalonyayê TV3 di nûçeyeke xwe de bi taybetî balê kişand ser boykota gel a li dijî pirtûkên bi Rûsî. Kanal di nûçeya xwe de diyar kir, di çend mehên dawî de xwendevan 80 ton pirtûkên bi zimanê Rûsî avêtine ser sergo. Polîtîka û kiryarên Ukraynayê ya li dijî çand …

Em dikarin bêjin yek ji sebeba herî girîng a çima Zazakî terka mirinê hatiye kirin, “xwekuştina ziman”e ya bi riya sekna mirina wê ye ku di çarçoveya vê de Zaza têra xwe qîmetê nadin axaftin, nivîsandin û xwendina bi zimanê xwe. Helbet divê neyê jibîrkirin, di meseleya “xwekuştina ziman” a …

Barometreya Zimanên Cîhanê ya 2022’an a Wezareta Çandê ya Fransayê diyar kir, Katalanî dozdemîn zimanê herî bi bandor ê cîhanê ye. Lêkolîn ji 5 salan carekê tê kirin û 641 zimanan li gorî hin pîvanan di lîsteyekê de rêz dike. Katalanî dozdemîn zimanê herî bi bandor ê cîhanê ye. Ev …

Piştî serxwebûnê, Estonya, Lîtwanya û Latwiya bi hêza qanûnê marjînalkirina welatiyên rûs kirin polîtîkayeke bingehîn. Ji destpêka sala 2024’an û şûn ve li hemû pêşdibistan û dibistanên seretayî yên li Estonyayê perwerdeya bi zimanê estonî dest pê bike. Statuya kêmarên rûs a li welatên Baltik ji destpêka salên 1990’an û vir ve herdem …

Di 20’ê Sibata 2003’an de rojnameya Egunkaria ya bi Baskî weşanê dikir hate girtin. Ji dehan zêdetir rojnamegerên Egunkariayê hatin girtin û li dijî wan bi sûcdariya hevkariya bi ETA’yê re doz hat vekirin. Êrişa polîtîk a li dijî rojnameya zimanê baskî Euskaldunon Egunkaria (Rojnameya bi Baskî) 20 sal li …

Bi qasî 20 ji % nifûsa li Bakurê Baskê bi zimanê baskî diaxive. Duzimaniya pasîf a fransî-baskî di nava koma di temenê 16-34’an de bilind dibe. Lê digel vê jî bikaranîna rojane ya baskî di nava vê komê de kêm dibe. Ji bo pêşîgirtina paşveçûna zimanê baskî divê polîtîkayeke ziman …

Pau Vidal: Qebûlkirina hebûna du zimanan a di nava aştiyê de bo me hêsane. Ev wekî sextekariyekê ye lê ji ber ku bi kêrî me tê, em baweriya xwe pê tînin. Em dîskûrsa teslîmiyetê didomînin. Bi gotineke din, ji bo di warê ziman de bêhizûrî û nakokî pêk neyên çi …

Îtalya di 1999’an de  û Sardînî, Katalanî, Sassarese û Gallurese wekî zimanên kêmar qebûl kir. Di 1997’an de jî Herêma Otonom a Sardinyayê qanûneke ziman a ji bo parastina sardînî qebûl kir. Niha li giravê hin kanalên televîzyonê û radyoyê hin bernameyên xwe bi zimanê sardînî diweşînin. Li Sardînyayê hewldanên …

Bi makeqanûna 1996’an, Afrîkaya Başûr ligel Afrîkaan û Îngilîzî 9 zimanên din wekî zimanên fermî naskir. Di rêvebiriya Kongreya Neteweyî ya Afrîkayê de prestîja zimanên xweciyên reşik ên welêt gav bi gav bilind bû. Tevlî vê, bikaranîna zimanên afrîkî di sektora perwerde, kar û rêvebiriya fermî de zêde bû. Forûma …

Divê parastina ziman wekî wekheviya zayendî, bibe yek ji stûnên paradîgmaya tevgera Kurd. Yanî divê hedef civakeke demokratîk, ekolojîk ya xwedî wekheviya zayendî û zimanê Kurdî be. Bêyî hilweşandina serdestiya Tirkî li Kurdistanê û hiyerarşiya civakî û zimanê ya li ser vê bilind dibe, “neteweya demokratîk” pêk nayê. Tekane sînorên …

Zimanê gelê Stoney Nakoda ya li Kanadayê wê ji îro pê ve bibe xwedî derfetên perwerdeyê. Li Kanadayê ji bilî îngilîzî û fransî ku her du jî zimanên fermî ne, 60 zimanên xwecî tên axaftin. Hejmara kesên zimanên xwecî zimanên wan ên dayikê ne nêzîkî 215,000 e. Zimanê gelê Stoney …

Li herêma Frîzland (Fryslân) ya li Holandayê kampanyaya ji bo zimanê frîzî berdewam dike. Kampanyaya ziman ji bilî kesên hîn nû vî zimanî hîn bûne, xîtabî axêverên xwerû yên ziman jî dike. Ev aktîzma balkêş bi giranî bi riya vîdyoyên ku li ser medyaya civakî tê weşandin, didome. Li herêma Frîzlandê …

Li Parisê, saziyên hêzdar ên wekî Wezareta Perwerdeyê, Konseya Makeqanûnê, Konseya Dewletê hîn jî zimanên herêmî ji bo yekitiya neteweyî û fêrbûna fransî wekî xetere qebûl dikin. Em hêvî bikin rastiyên heyî wê rojekê ew kesan bikin xwedî fikreke maqûl da ku maqûl bifikirin. Ji aliyê pedagojiyê ve perwerdeya îmersiyonê …

Binhişkirina bindestiyê hesteka qelsbûn û dudiliyê çêdike û dihêle nexweş nexwazin xwe bigihînin xizmetên tenduristiyê; herwiha hêza wan ya takekesî û kolektîf kêm dike û têkoşîna wan bo guhortina rewşê lawaz dike. Lêkolîna zanistî: Binhişkirina bindestiyê hesteka qelsbûn û dudiliyê çêdike Pispor Dr. Tevfîk Bayram digel Prof. Dr. Sibel Sakaryayê …