Çîroka Flanderê, li Belçîkayê dibe sebeba nîqaşên li ser têkiliya netewperestî û dîrokê. Belgefîlma mijara nîqaşê ji 10 beşan pêk tê ku hemû jî li ser dîroka herêma Flander a Belçîkayê ne. Ev berhema hunerî bi nêrîneke epîk li ser hemû dem û dewrên Flander û dîroka flamanan disekine. Belgefîlma …
Bêtir »Li Fransayê pîrozbahiya otonomiya komunal
Bajarê Toulousê Peymana Azadiyên Komunal ên Serdema Navîn pîroz kir. Toulouse (bi oksîtanî Tolosa) bajarekî li başûrê Fransayê ye ku di dîrokê de parçeyeke welatê Oksîtanyayê tê qebûlkirin. Bajarê Toulousê Peymana Azadiyên Komunal ên Serdema Navîn pîroz kir. Bi minasebeta 834. a vê roja girîng, li Capitola Toulousê merasîmekê hate …
Bêtir »Almanya Holodomorê wekî jenosîd nas kir
Almanyayê bi biryareke parlemenê, Holodomora li Ukraynayê wekî jenosîd bi nav kir. Biryara derbarê Holodomorê ya salên 1930’an de, bi dengên her çar partiyên mezin ên parlemenê hate qebûlkirin. Şerê li Ûkraynayê êdî bandorê li şîrovekirina bûyerên di dîrokê de pêk hatine jî dike. Di vê çarçoveyê de Ewrûpa dîrokê …
Bêtir »Destê Irulegi: Nivîsa herî kevn a zimanê baskî
Zanyarên fîlolojiyê Çiyayê Irulegi ya li Welatê Baskê desteke ji bronz kifş kirin. Li ser vê berhemê bi zimanê baskî ‘bextê xweş” hatiye nivîsandin. Zanyar dibêjin, “destxetên Irulegu îspat dikin gelê bask BZ di sedsala 1. de li vê herêmê zimanê xwe bi kar anî ye.” Bi kifşeke dawî derket …
Bêtir »Li Îtalyayê peykerên etrusk hatin vedîtin
Li herêma Toscano ya 24 peykerên bronz ên şaristaniya etrusk ji dema Beriya Zayinê hatin vedîtin. Ligel peykerên bronz, li heman deverî bihezaran pereyên ji dema antîk jî hatin vedîtin. Li Îtalyaya ku her aliyê wê ji dewlemendiya arkeolojîk pêk tê kifşeke nû hat kirin. Li herêma Toscano ya 24 …
Bêtir »Pirtûka Hipparchus hate dîtin
Zanyarên ewrûpî dan zanîn, wan kataloga stêrkan a windayî ya ji dema Beriya Zayinê (BZ) sala 130’an dîtine. Ev kataloga yekemîn a stêrkan ji aliyê astronomê yûnan Hipparchus ve hatibû amadekirin. Dîroka Serdema Antîk bi kişfeke din hinek din jî ronî bû. Zanyarên ewrûpî dan zanîn, wan kataloga stêrkan a …
Bêtir »Serfiraziya projeya kurd-îtalyan a li Duhokê
Xebata li vê qada dîrokî di çarçoveya Projeya Arkeolojîk a Fayde ya Kurd-Îtalyan tê meşandin. Wêneyên li ser zinaran li dora qenalekê avdaniyê ku bi qasî 10 km dirêj e, cî digirin. Li Dohukê Parka Arkeolojîk Fayde bi merasîmeke fermî hate vekirin. Sefîrê Îtalyayê yê Iraqê Maurizio Greganti, arkeologê îtalyan …
Bêtir »Rewşenbîrên kurd çand û polîtîkayê ji hev cûda nedikirin
Rewşenbîrên Osmanî yên wê demê jî xebatên paralel dikin lê xebatên siyasî yên rewşenbîrên sirb, bûlgar, yewnan û ermenî di nava gelên wan de ji xwe re bingehekê dibîne û lewma jî derdikeve asteke bilind. Ev derdor avantajên xwe yên kêmarbûn û neteweyeke xrîstiyan ji bo veqetîna ji Osmanî bi …
Bêtir »Yekitiya Sovyetê 30 sal berê hilweşiya
Di 26’ê kanûna 1991’an de ala sor a Yekitiya Sovyetan ji ser Qesra Kremlînê hat daxistin. Bi vî awayî dawî hebûna dewleta ku xwe wekî komunîst bi nav dikir hat anîn. Rojek beriya vê, serokê Sovyetaan Mîkhaîl Gorbaçov bi daxuyaniyeke dîrokî biryara bidawîanîna Yekitiya Sovyetê ragihandibû. Gorbaçov sebeba jiholêrakirina …
Bêtir »Polonya bi ziman hebûna xwe parast
Necat Ayaz Hişmendiya dîrokî û berxwedana çekdarî ligel hebûna Dêra Katolîk bandorê li zindîbûna hişmendiya neteweyî kirine lê bikaranîna zimanê polonî di hemû qadên xebatê de bi tena serê xwe faktora herî li ber çav e ku pêşî li asîmîlasyonê girtiye. Serxwebûna siyasî ji dest çû be jî, bi israr …
Bêtir »Pêşiyên Polînezya û Amerîkaya Başûr Yek in
Ji vir 800 sal berê gelên xwecî yên li Amerîkaya Başûr, bi riya Okyanûsa Pasîfîk xwe gîhandine Polînezyayê. Polînezyaya ku ji gelek giravan pêk tên, 7 hezar km dûrî parzemîna Amerîkayê ye û lewma ev yek di şert û mercên wê demê de bûyereke gelek girîng tê hesibandin. Gotara kovara …
Bêtir »Li Amazonê 10 hezar sal berê çandinî hatiye kirin
Heta roja îro, Rojhilata Navîn û Çîn wekî deverên ku destpêkê Çandinî lê hatiye kirin dihatin naskirin. Lê di encama vekolînên li Amazonê derket holê, li vê herêmê jî çandinî di demeke pir kevn de hatiye kirin. Komek lêkolîneran li herêma Amazonê ya li Bolîvyayê vekolîn dikirin, bi keşfa xwe …
Bêtir »Neandertal 50 hezar sal berê benê qeneb hilberandine
Bêrîvan Ayaz Neandertal hêlim hilberandine, gewher çêkirine, xwe bi pirçan xemilandine, agirê xwe dadane û li ser dîwarên şikeftan resim xêz kirine. Mirovahî ji kengê ve hilberîne zane ? Bi qasî ku dihat zanîn dîroka şaristaniyê herî zêde digîhîje 15 hezar sal beriya niha. Lê ji dema Neandertalan ku beriya …
Bêtir »Skotland
Profîl Nifûs: 5,200,000 (2018) Berfirehbûn: 78,782km2 Paytext: Edinburg Ziman: Îngilîzî, galîkî (% 96,8 îngilîzî, % 1,3 galîkî, skotî % 1,9) Destpêka xweseriyê: 1999 Berfirehbûna serdestiya îFgilîz a ber bi bakur ve bi sedan salan dom kiriye û piştî şerên domdar ên di navbera her du aliyan de Skotland bi …
Bêtir »Qesra Şîrîn Kurdistan kir du parçe
Di 17’ê Gulana sala 1639’an de du împaratoriyên Rojhilata Navîn yanî Osmanî û Sefewî bi peymana Qesra Şîrîn xaka Kurdistanê di navbera xwe de parçekirin. Ev peymana yekem parçekirina xaka Kurdistanê bû. 380 sal bi ser peymana Qesra Şîrîn re derbas bûye. Piştî şerekî 150’î salan di navbera Împaratoriya Sefewî …
Bêtir »Li derveyê welat dîroka kurd dide naskirin
“Ji bo şîrovekirina neteweperestiya kurd coxrafya gelekî girîng e. Kurd dibêjin ‘em xwediyê vê axêne‘ ku ev yek ji bo piraniya neteweyên Rojhilata Navîn ne wiha ye.“ Ereb û tirk nikarin bêjin ‘em xwediyê vê axê ne‘ ji ber ku ew paşê hatine ser vê axê.” Sirgûn ji bo gelekî …
Bêtir »Romana Zagros û Zerdeşt û Geliye Godernê
Mehabad Felat Arda Hêjayî gotinê ye ku agahiyên vê beşa romana min, ji nivîskarê hêja Can Şeker ku bi xwe ji wê herêmê ye, hatiye girtin. Can Şeker yek ji wan kesan e ku derbarê dîrok û çîroka herêmê de xwedî agahiyên herî berfireh û baş e. Spasiya wî dikim: …
Bêtir »Cambridge ensiklopediya kurdan weşand
Zanîngeha Cambridgeê ensîklopediyeke li ser kurdan weşand. Ensîklopediya ku edîtoriya wê ji aliyê Anita Burdett hatiye kirin, ji 13 cîltan pêk tê û ji Çileya 2016’an pê ve dikare bê peydekirin. Ensîklopediya bi navê “Agahiyên li ser kurdan: Ax Serhildan û Neteweperestî, 1831-1979 ji neh hezar rûpelan pêk tê. …
Bêtir »Li Cîhanê strana herî kevin bi kurdî ye
Straneke bi nivîsa bizmarî hatiye nivîsandin ku bi navê “Beyta Hûrrî” tê binavkirin û tê texmînkirin ku beriya 3 hezar û 400 salî hatiye nivîsandin, derket holê. Ev stran weke strana herî kevin a cîhanê tê zanîn. Ji bo Melîkeya Ûgarît Nîkkal hatiye nivîsandin. Strana ku li ser tableteke …
Bêtir »Îran dîroka kurdan bi dizî talan dike’
Hat zanîn dewleta Îranê hinek grûpên mafyayî yên dizek ava kirine û ev rêxistina diz li rojhilatê Kurdistanê berhemên dîrokî dibin, ji bo farskirinê teslîmî mûzeyên dewletê dikin. Hat zanîn dewleta Îranê hinek grûpên mafyayî yên dizek ava kirine û ev rêxistina diz li rojhilatê Kurdistanê berhemên dîrokî …
Bêtir »Dîroka Kurd û Kurdistanê ji arşîva Mînorskî
Bi piştevaniya ”Gazprom Neft”ê pirtûkeke derbareyê dîroka Kurdistanê hate çapkirin Di çarçova pêkanîna projeyên sosyal li herêmên ku şîrketa Rûsîyayê ”Gazprom Neft” li wan kar dike, pirtûkeke degme derbareyê kûltûr û miletzanîya kurdan de, bi sernavê ”Xaka efsûnan: kûltûra kurdan bi çavên lêkolînerên rûs”, hate çapkirin. Di …
Bêtir »