Polîtîka

Ev kategorî derbarê polîtîkaya neteweyî û navneteweyî de ye.

Fransa û Brîtanya peymana penaberiyê îmze kirin

Bi peymana penaberiyê Brîtanya qebûl kir, ji bo pêşîgirtina penaberiya ber bi erdên wê ve 72 milyon euro bide Fransayê. Fransa bi vî pereyî wê tedbîrên li dijî penaberiyê ya li Qenala Îngilîz berfireh bike. Di çarçoveya peymanê de Parîs qebûl kir, dewriyeyên li vê qenalê 40 ji % zêde …

Bêtir »

Bruksel 200 milyon euro dide Moldovayê

Yekitiya Ewrûpayê ji bo pêdiyên wê yên enerjiyê 200 milyon euro dide Moldovayê. 100 milyon dolar ji vî pereyî wê wekî deyn be û yê mayî wê wekî alîkariyê be. Bruksel wê 50 milyon euro jî li ser navê alîkariya ji bo butçeyê bide Moldovayê. Serokê Komîsyona Ewrûpayê Ursula vob …

Bêtir »

Li Amerîkayê têkoşîna ji bo Kongreyê

Komarger di Meclîsa Nûneran de bi 199 kursiyan bûn hêza yekemîn. Demokrat di vê meclîsê de heta niha 172 kursî bi dest xistin. Arîtmetîka kursiyên Senatoyê jî heta niha wekî 48-48 pêk hat. Hilbijartinên ji bo Kongreya Amerîkayê ku wekî midterm tên binavkirin, bi dawî bû. Di hilbijartina ji bo …

Bêtir »

COP27 sibe li Misrê dest pê dike

  Misir malovaniya Civîna avhevayê ya Neteweyên Yekbûyî (COP) dike. Lê ji niha ve ne diyare ka kîjan welat di kîjan asta temsiyetê de wê tevlî civînên îsal bibe. Sebeba vê yekê bandora şerê li Ûkraynayê li ser siyaset û rêxistinên navneteweyî ye. Civîna avhevayê ya Neteweyên Yekbûyî COP wê …

Bêtir »

Scholz çû serdana Xi Jinping

Serokwezîrê Almanyayê Olaf Scholz ji bo serdanekê çû Pekînê. Bi vê serdanê armanca Berlînê ev e têkiliyên heyî yên aboriyê yên bi Çînê re hîn bêtir pêş de bibe. Bazirganiya Çîn-Almanyayê salane li derdora 246 milyar euroyî ye. Almanya têkiliyên xwe yên aboriyê yên bi Çînê re pêş de dibe. …

Bêtir »

Netanyahu nêzîkî serokwezîriya Îsraîlê ye

Li Îsraîlê heta niha 93.6 % dengên welatiyan hatin jimartin. Bloqa di bin rêvebiriya Benjamin Netanyahu de dibe xwediyê 65 kursiyên parlemenê. Ev jî careke din derî li serokwezîriya Netanyahu vedike. Encamên hilbijartinên parlemenê yên Îsraîlê gav bi gav zelal dibin. Heta niha 93.6 % dengên welatiyan hatin jimartin. Li …

Bêtir »

Li Denmarkê Sosyal-Demokrat bi ser ketin

Di hilbijartina Denmarkê de bloqa çep a di bin rêberiya Partiya Sosyal-Demokrat de bi ser ket. Partiya ku lîderiya wê serokwezîr Mette Frederiksen dike, 27.5 % dengan bi dest xist. Bi giştî, her pênc partiyên vê bloqê 87 kursiyên parlemenê bi dest xistin. Encamên hilbijartinên parlemenê yên Denmarkê zelal bûn. …

Bêtir »

Li Brazîlê aloziya piştî hilbijartinê berdewam e

Bolsonaro di axaftina xwe de qala serkeftina Lula da Silva nekir û serokê nû pîroz nekir. Alîgirên Bolsonaro jî Brazîlê li ber baregehekê kom bûn û ji artêşê daxwaza derbeyeke leşkerî kirin. Li Brazîlê aloziya piştî hilbijartina serokatiyê berdewam dike. Alîgirên serokê berê Jair Bolsonaro li dijî serkeftina Lula da …

Bêtir »

Denmarkî hukumeta xwe hildibijêrin

Li Denmarkê serokwezîra ji Partiya Sosyal-Demokrat Mette Frederiksen hêvî dike careke din were ser kar. Anketên dawî nîşan didin wê Partiya Sosyal-Demokrat bibe hêze herî mezin a siyasî. Lê digel vê jî ji niha ve ne diyare ka wê Frederiksen bikaribe hukumetê ava bike an na. Li welatê li bakurê …

Bêtir »

Îsraîl dîsa çû ser sindoqan

Kîjan partî an partiyên hevkariya hev bikin bikaribin 61 kursiyan bi dest bixin, wê bikaribin hukumetê ava bikin. Netanyahuyê demeke dirêj li ser kar mabû û ji ber tawanbariyên gendeliyê ji kar dûr ketibû careke din dixwaze were ser kar. Îsraîl careke din hewl dide krîza xwe ya siyasî bi …

Bêtir »

Serokê Libnanê Michel Aoun îstifa kir

Michel Aounê ji kotaya siyasî ya ji bo xristiyanan hatibû diyarkirin bûbû serok, duh îstifaya xwe ragihand. Parlemena Libnanê ji bo diyarkirina serokekî di dewsa Aoun de çar caran civiya bû. Lêbelê hêzên siyasî yên li welêt ji bo serokê dewsa Aoun bigire li hev nekiribûn. Serokê Libnanê Michel Aoun …

Bêtir »

Li Brazîlê serkeftin bû para Lula

Lula da Silva 51 ji % dengan wergirt û namzetê rastgir û Jair Bolsonaro têk bir. Lulayê di navbera 2003-2010’an de serokatiyê kiribû, dîsa bû xwedî mafê serokatiya welêt. Tûra duyemîn a hilbijartina giştî ya Brazîlê bi serkeftina namzetê çepgir Luiz Inacio Lula de Silva bi dawî bû. Lula da …

Bêtir »

Bajarên Amerîkaya Başûr û wekheviya zayendî

Li gorî lêkolînekê, bi tenê 11 ji % şaredarên bajarên mezin ên vê Amerîkaya Başûr jin in. Li vê parzemînê, şaredarên jin herî zêde li Kuba û Nikaraguayê li ser kar in. Li Amerîkaya Latîn jin di siyaseta lokal (xwecîhî) de têra xwe cî nagirin. Hejmara şaredarên jin ên li …

Bêtir »

Afrîkaya xizan ji Tirkiyeyê çekan dikire

Di 2020’an de Enqere 82.9 milyon dolar çekan firotiye welatên Afrîkayê. Lê belê ev hejmar di sala 2021’an de derketiye 460.6 milyon dolarî. Tirkiye bazirganiya xwe ya leşkerî ya bi Afrîkayê re pêş de dibe. Enstîtuya Alman a Meseleyên Navneteweyî û Ewlekariyê (SWP) li ser mijarê lêkolînekê weşand. Lêkolîn nîşan …

Bêtir »

Li Pragê 10 hezar kes hukumetê protesto kirin

10.000 welatiyên çek li ji bo şermezarkirina hukumetê li Meydana Wenceslasê kom bûn. Di çalakiyê de daxwaza hukumeta serokwezîr Petr Fiala hate kirin. Li ewrûpayê ji ber bilindbûna buhayê enerjiyê hemû berhem buha dibin. Ev jî dibe sebeba zêdebûna enflasyonê û bandoreke xerab li jiyana welatiyan dike. Ji ber vê, …

Bêtir »

Îsraîl û Libnan peymana sînorên deryayî îmze kirin

Peymana sînorên deryayî, rasterast bi saya dîplomasiya Amerîka ya Îsraîl û Libnanê re pêk hat. Her du welat di çarçoveya peymanê de deverek bi qasî 860 km² li hev parve dikin. Îsraîla heta niha li Rojhilata Navîn di bin dorpêçeke dîplomatk de bû, yek bi yek bi welatên ereb re …

Bêtir »

Makedonya peymana Frontexê îmze kir

Yekitiya Ewrûpayê ji bo pêşî li rotaya penaberiyê ya li rojavayê Balkanan bigire bi Makedonyaya Bakur re li hev kir. Peyman destûrê dide saziya Frontex a Yekitiya Ewrûpayê li Makedonyaya Bakur xebatê bike û li vî welatî operasyonan li dar bixe. Yekitiya Ewrûpayê ji bo pêşîgirtina pêla penaberiyê ya ber …

Bêtir »

Meloni ji parlemenê dengê pêbaweriyê wergirt

Hukumeta Giorgia Meloni ji parlemenê dengê pêbaweriyê girt. Di axaftina ewil de Meloni xwest rexneyên li dijî xwe belav bike û îmajeke soft û maqûl bide welatiyên Îtalyayê. Serokwezîra nû, berevajiya gotinên xwe yên berê, vê carê got “min tu carî ji bo faşîzmê sempatî nîşan neda ye”. Hukumeta nû …

Bêtir »

Plana Marshall a ji bo Ûkraynayê

Li paytexta Almanya Berlinê Konferansa Pisporan a Navneteweyî ya li ser Jinûveavakirin û Modernîzasyona Ûkraynayê hate lidarxistin. Von der Leyen di daxuyaniya piştî konferansê de got, ji bo jinûveavakirina Ûkraynayê wê pere û malên Rûsyayê yên li cîhanê bên desteserkirin. Çawa Ûkraynaya di şerê bi Rûsyayê re hilweşiya ye wê …

Bêtir »

Denmark di 1’ê mijdarê de diçe ser sindoqan

Li Denmarkê ji ber krîza dawî ya dema şewba koronayê biryara hilbijartineke pêşwext hate dayîn. Serokwezîr Mette Frederiksen di dema koronayê de biryar kuştina bi milyonan kûzeyan dabû kuştin. Welatê Skandînavyayê Denmark ev çendekî ye di nava proseya hilbijartinê de ye. Hilbijartina pêşwext a li vî welatî wê di 1’ê …

Bêtir »

Rishi Sunak bû serokwezîrê Brîtanyayê

Piştî îstifaya Liz Truss, îcar deriyê meqamê serokwezîriyê ji Rishi Sunak re vebû. Bi serokwezîriya wî, di 200 salên dawî de cara pêşî kesekî ewqas ciwan û bi eslê xwe hîndû dibe lîderê Brîtanyayê. Erdheja di siyaseta Brîtanyayê de di du mehên dawî de berdewam dike. Krîza siyasî ya li …

Bêtir »