Ala herêma Flander ku warê neteweya Flaman e, 50 sal berê bi fermî hate naskirin. Biryara di warê alê de, di 1973’an de di rojnameya fermî ya dewletê de hate weşandin. Ala Flaman ji ber wêneyekî pirtûkekê ku di salên 1560-1570 de hatibû weşandin, hatiye girtin. 12’ê Îlonê ji bo …
Bêtir »Derbeya Pinochet 50 sal li dûv xwe hişt
Li Şîliyê di 11 Îlona 1973’an hukumeta Salvador Allende ku bi hilbijartinê hatibû ser kar, rastî derbeyeke leşkerî hat. Allende teslimeyetê red kir û di dema berxwedanê de hate kuştin. Li Şiliyê derbeya leşkerî ya general Augusto Pinochet 50 sal li dûv xwe hişt. Di salvegera derbeyê de li paytext …
Bêtir »Roja Neteweyî ya Katalan hate pîrozkirin
Roja neteweyî ya Katalonyayê (Onze de Setembre) bi beşdariya 800,000 kesî li Barselonayê hate pîrozkirin. Çar kortejên meşê, çar stûnên ku “nirxên sereke yên komara Katalan” –azadî, ziman, welat û serdestiyê- temsîl kirin. Roja neteweyî ya Katalonyayê (Onze de Setembre) bi beşdariyeke xurt li paytexta welêt Barselonayê hate pîrozkirin. Ji …
Bêtir »Kurd Rojhilatê Kurdistanê tenê hiştin
Gordyaen Benyamîn Jermahî Rojhilatê Kurdistanê ji bo tevgerên berxwedanê yên Kurd ên ji Tirkiye, Iraq ê Sûriyeyê roleke girîng pêk aniye. Lê digel hemû desteka ku Rojhilatê Kurdistanê daye hemû herêmên Kurdistanê, herêmên din ên Kurdistanê piştgiriya ku dihat hêvikirin nedane serhildana li Îranê û Rojhilatê Kurdistanê. Serhildana Kurdan a …
Bêtir »Otonomiya Kurdan di xetereyê de ye
15 ji % rezervên petrola Iraqê li Kerkûkê ne û 75 ji % ê Sûriyeyê li Dêrazorê ne. Çavkaniyên li Kerkûkê destûrê dide Kurdistan pêdiviyê bi butçeya Bexdayê nebîne ku bi Destûra Bingehîn a 2005’an ji bo wê hatiye terxan kirin. “Îhtimal heye senaryoya 2017’an a Kerkûkê li Dêrazorê jî …
Bêtir »Ji bo serxwebûna welatê xwe bûn yek
Li Katalonyayê Tifaqa Neteweyî ya Tevgera Sivîl a ji bo Serxwebûnê hate avakirin. Meclîsa Neteweyî ya Katalan, Omnium Cultural, Konseya Komarê, Komeleya Şaredariyên ji bo Serxwebûnê û Konfederasyona Sendîkayan CSC bûn endamên vê tifaqê. Platforma nû, ligel pêkanîna kordînasyona di navbera saziyên sivîl de, wê civakê ji bo serxwebûnê têxe …
Bêtir »How Kurdish language divisions hinder access to information
The scarcity of online resources points to an endangered language Although the Kurdish languages possess a rich history, celebrated for their expansive vocabulary and expressive abilities, they face a shortage of online resources. The different writing scripts, along with the absence of standardization and ongoing power struggles among Kurdish communities, …
Bêtir »Plana Erdogan a Soçiyê neçû serî
Dîplomasiya Tirkiyeyê ya ji bo dirêjkirina Peymana Zad a bi Rûsyayê re bi ser neket. Erdogan bi vê gavê, dixwest beriya civîna G20’an hemleyekê bike û lîderekî bibandor tevlî civîna li Hîndistanê bibe. Rûsya pêşniyazên dewleta Tirk ku Erdogan di hevdîtina Soçiyê de kir, qebûl nekir. Ev jî bû derbeyekê …
Bêtir »Yekitiya Ewrûpayê ji Rûsyayê LNG dikire
Yekitiya Ewrûpayê li gorî beriya şerê Ukraynayê 40 ji % zêdetir Gaza Hatiye Ronkirin (LNG) ji Rûsyayê dikire. Welatên YE’yê ji bo vê, 5.3 milyar Euro pere transferê Rûsyayê kirine. 3 endamên YE’yê (Îspanya, Belçîka û Fransa) di nava 5 welatan de ne ku herî zêde LNG ji Rûsyayê dikirin. …
Bêtir »UNESCO: Sûr û Hewsel di xetereyê de ne
UNESCO biryar da, avahiyên dîrokî yên li navçeya Sûrê û Baxçeyên Hewselê yên Amedê li “Lîsteya Mîrata Cîhanî ya di Xetereyê de” bên tomarkirin. Keleya Amedê û Baxçeyên Hewselê di 2015’an de ji aliyê UNESCO’yê ve ji bo Lîsteya Mîrata Çandî ya Cîhanî hatibûn qebûlkirin. UNESCO li ser Baxçeyên Hewselê û …
Bêtir »Awustralya referandûma Aborîcînan li dar dixe
Awustralya ji bo berfirehkirina mafên Aborîcînan di 14’ê Cotmehê de referandum li dar dixe. Eger encama dengdanê erênî be wê Aborîcînên li vî welatî ji aliyê Destûra Bingehîn ve bên naskirin. Herwiha hukumet plan dike piştî referandûmê ji xweciyan komîteyek ava bike. Awustralya ji bo berfirehkirina mafên Aborîcînan di 14’ê …
Bêtir »Iraq dikare PDKI û Komalayê bêçek bike?
Îran ji bo PDKI û Komalayê bêçek bike ultîmatomeke nû da hukumeta Iraqê. Di Adara 2023’an de Îran û Iraq peymaneke ewlekariyê mor kiribûn ku heta niha detayên wê nehatine eşkerekirin. Bi vê peymanê, Iraq qebûl kiribû ew ê destûrê nede rêxistinên Rojhilatê Kurdistanê ji ser axa wê êriş bibin …
Bêtir »Gunay Aslan: Stratejiya KCK’ê û HDP’ê çewt bû
“Divê konsept û stratejî biguhere. Lêbelê helwesta îdeolijîk a çep û sekter û hinekî jî nexweşiya îktîdarê destûr nade ev bê kirin. Ev yek jî encamên xerab ji bo Tevgera Kurd û Kurdan bi xwe re tîne.” “HDP ku projeya Ocalan bû, ji ber polîtîkayên çewt ên KCK’ê û HDP’ê …
Bêtir »Hannibal, Kurd û demokratîkbûna Tirkiyeyê
“Di dewsa em li bende demokratîkbûna dewletên kolonyalîst ku xwîna me vexwin jî ew ê têr nebin bisekinin û di vê riyê de hewl bidin, ‘an em riyekê din vekin an jî em riyekê din çêbikin’ û em ber bi paşeroja xwe ve bimeşin. Eger em vê nekin, ‘em ê …
Bêtir »Protecting endangered languages feels right, but does it really help people?
Simply adding your ancestral language as a new school subject isn’t very helpful if your school is falling down, you’re not eating well, your people are disproportionately incarcerated, or you don’t have adequate political representation. Headlines abound with the plight of endangered minority languages around the world. Read a few …
Bêtir »Abhazya naxwaze tevlî Rûsyayê bibe
Abhazya naxwaze bibe parçeyeke Federasyona Rûsyayê. Çend roj berê Dmitry Medvedev meseleya kontrolkirina Abhazyayê ya ji aliyê Rûsyayê anîbû rojevê. Cîgirê serokê Konseya Ewlekariyê ya Rûsyayê Medvedev gotibû, Rûsya dikare Abhazya û Osetyaya Başûr tevlî erdên xwe bike. Abhazya ku welatekî li Başûrê Qefqesyayê ye, naxwaze bibe parçeyeke Federasyona Rûsyayê. …
Bêtir »Martinique statuya fermî da zimanê Kreol
Parlamentoya Martiniqueê di rûniştina xwe de fermîbûna zimanê giravê qebûl kir. Lê piştî vê, Fransa kete nava tevgerê û bi riya waliyê giravê îhtirazê li biryarê kir. Ev jî di nava siyaseta herêmî ya Martiniqueê de rastî reaksiyonan hat. Martinique ji bo fermîbûna zimanê wê yê Kreol gaveke girîng avêt. …
Bêtir »BRICS 6 welatên din li xwe zêde kir
Civîna koma welatên BRICSê ya li Afrîkaya Başûr hate lidarxistin, bi dawî bû. Welatên endam di civînê de daxwaza endamtiya 6 welatan qebûl kirin. Ji 1’ê Çileya 2024’an û şûn ve Arjantîn, Etiyopya, Îran, Erebistana Siûdî, Misir û Yekitiya Mîrektiyên Ereb êdî dibin endamên vê komê. Civîna koma welatên BRICSê …
Bêtir »Reunion mafê perwerdeya duzimanî bi dest xist
Fransa ragihand, zimanê Kreol ê girava Reunionê wê di dibistanan de bê fêrkirin. Paris soza perwerdekirina zêdetir mamosteyên zimanê Kreol jî da. Li Reunionê li derdora 8,000 mamoste hene û bi tenê 5 ji % wan mamosteyên Kreol in. Fransa ragihand, zimanê Kreol ê girava Reunionê wê di dibistanan de …
Bêtir »Qerebaxa Çiyayî bi xelayê re rû bi rû ye
Qerebaxa Çiyayî ya di bin dorpêça Azerbaycanê de bi xelayê re rû bi rû ye. Herêma navenda aloziyê ragihand, ji ber birçîbûnê windahiya ewil a însanî pêk hat. Li herêmê qedera 2,000 jin ducanî ne û ji ber kêmasiya xwarinê bi xetereya jiyanî re rûbirû ne. Qerebaxa Çiyayî ya di …
Bêtir »Ji bo zimanên Îspanyayê rojeke dîrokî
Îspanya ji bo Katalanî, Baskî û Galîsî bibin zimanên fermî yên Yekitiya Ewrûpayê (YE) serîlêdanê kir. Daxwaza Îspanyayê wê di civîna Konseya Ewrûpayê ya di 19’yê Îlonê de ku wê li Brukselê bê lidarxistin, bê gotûbêjkirin. Îro di dîroka zimanên li Îspanyayê tên axaftin rojeke dîrokî bû. Îspanya ji bo …
Bêtir »