Arşîvên Tag: asîmîlasyon

Ji çandê û ziman bigre heta nirxên civaka Kurd ên resen derbeyek giran xwarin û ket bin xetereyeke mezin. Lê yên herî zêde ji vê guhertina şaş re pêşengtiyê kirin û bask li hev xistin da ku qewmê xwe bînin ser dahfikê, bê guman medyaya “Kurd” bû. Bi dîlgirtina birêz …

Serfiraziyên partiyê, pêdiviya wê ya ji bo gelê Kurd, Rojhilata Navîn û cîhanê ligel propagandayeke mezin, di çalakiyan de derket pêş. Herwiha kanalên televîzyonan bi propagandayeke standard bernameyên xwe weşandin. PKK 45. salvegera damezrandina xwe bi bernameyên wekî kampanyayekê pîroz kir. Bername wekî salên berê bi rojeveke fermî yê navendî …

Komîsyona Heqîqet û Lihevhatinê ya Swêdê daxwaz  kir ji ber asîmîlasyonê ji Tornedaliyan lêborînê bixwaze. Komîsyonê di raporê de ji bilî lêborînê “ji bo çareseriyê telafîkirina zirarên pêk hatine” pêşniyazê dewletê kir. Dewleta Swêdê û Dêra Swêdê divê ji civaka Tornedaliyan lêborînê bixwaze. Ev tespît di rapora Komîsyona Heqîqet û …

Çîn li herêmeke Tîbetiyan perwerdeya zimanê dayikê qedexe kir. Mijara gotina qedexeya ziman, li du parêzgehên Kardze û Ngaba ya li  eyalata Sichuanê pêk hat. Li dibistanên seretayî û navîn yên li herêma ku piraniya nifûsê ji Tîbetiyan pêk tê, ji 2025’an û pê ve wê Mandarîn bibe zimanê perwerdeyê. …

Dewleteke sondxwarî ku te qir bike, wê çima zimanê te bike zimanekî fermî? Heger tu zorê bidiyê û tu nîşan bidî, ew nikare te qir bike, hingê ew ê ji bêgavî ber bi aliyê te ve gavan biavêje. Wekî din ti rêya din li ber te nîne! Doh li Mexmûrê …

Îro xetereya li pêşiya zimanê kurdî li metropolan û li diyasporayê di rêjeyeke pir bilind de ye. Asîmîlasyon pir bi lezûbez didome. Proje û programên dagirkeran berfireh û dewlemend in. Li aliyekî înkar û îmha, li aliyê din qedexe û astengî nahêle ziman bêhna xwe vede. Serokê Înstitûta Kurdî ji …

Qanûna Paşnav ku yek ji kodên damezrandinê yên dewleta Tirk e, di 21’ê Hezîrana 1934’an de hate qebûlkirin. Dewleta Tirk wê hemû pênaseyên Kurdan û gelên din ên li Tirkiyeyê tune bikira, bi rêya paşnavan wê têkiliya wan bi Tirkbûnê daniya. Bi Qanûna Paşnav re ku piştî damezrandina komarê kete …

Dadgeha li bajarê Bastiayê ya li Korsîka di biryara xwe de ragihand, tekane zimanê fermî yê Korsîkayê Fransî ye. Dadgehê bi biryara ku xwe spart Destûra Bingehîn a Fransayê, di Meclîsa Korsîkayê de bikaranîna zimanê Korsîkî qedexe kir. Dadgeheke Fransî bikaranîna zimanê Korsîkî ya di Meclîsa Korsîkayê de qedexe kir. …

Piştî serxwebûnê, Estonya, Lîtwanya û Latwiya bi hêza qanûnê marjînalkirina welatiyên rûs kirin polîtîkayeke bingehîn. Ji destpêka sala 2024’an û şûn ve li hemû pêşdibistan û dibistanên seretayî yên li Estonyayê perwerdeya bi zimanê estonî dest pê bike. Statuya kêmarên rûs a li welatên Baltik ji destpêka salên 1990’an û vir ve herdem …

Divê parastina ziman wekî wekheviya zayendî, bibe yek ji stûnên paradîgmaya tevgera Kurd. Yanî divê hedef civakeke demokratîk, ekolojîk ya xwedî wekheviya zayendî û zimanê Kurdî be. Bêyî hilweşandina serdestiya Tirkî li Kurdistanê û hiyerarşiya civakî û zimanê ya li ser vê bilind dibe, “neteweya demokratîk” pêk nayê. Tekane sînorên …

Li Parisê, saziyên hêzdar ên wekî Wezareta Perwerdeyê, Konseya Makeqanûnê, Konseya Dewletê hîn jî zimanên herêmî ji bo yekitiya neteweyî û fêrbûna fransî wekî xetere qebûl dikin. Em hêvî bikin rastiyên heyî wê rojekê ew kesan bikin xwedî fikreke maqûl da ku maqûl bifikirin. Ji aliyê pedagojiyê ve perwerdeya îmersiyonê …

“Malpera Demirtaş bi 4 zimanen e. Welatî ji şerq û xerbê cîhanê dikarin bi tirkî, îngilîzî, almanî û fransî şîrove û nêrînên xwe ji bo Demirtaş bişînin. Lê tiştê balkêş ev e: Zimanê kurdî di malpera wî de nîne.” Hevserokê berê yê HDP’ê Selahattin Demirtaş  ji bo pêşniyazan ji welatiyan …

Ji bo parastina zimanê inuktitut, li Kanadayê bernameyeke taybet a bi navê Nuna tê meşandin. Nuna di zimanê inuktitut de tê wateya “erd” û xwendekar di nava jingeha xwe ya etnîk de perwerde dibin. Li Kanadayê zimanê inuktitut hewl dide bi riya perwerdeyê zindî bimîne. Ji bo ev pêk were, …

Papa bi xweciyên li dibistanên asîmîlasyonê re hevdîtinekê li dar xist Mezinê alema katolîk, di hevdîtînê de li ser navê dêrê ji xweciyan lêborînê xwest Dêra Katolîk dawiya dawî li sûcên xwe yên li dijî xweciyên Kanadayê mukur hat. Papa li eyaleta Alberta ya Kanadayê çû serdana xweciyên rastî zilm …

Welat Ayaz Wê di cih da be, heger em bibêjin, tevgerê hemû argûmanên zimanî, çandî û hunerî dane alîyekê û derketîye çîyê û bi vê re jî ciwanên li bajaran dijîn terka jîyana bûrjûwa ya tirk kiriye. Piştî salên dirêj, dîsa di havînekê da ez hatibûm Amedê. Aniha dîsa di …

Qanûna nû  rasterast bandorê li rojnameyên Rûsî dike û zemîna hiqûqî ya weşana wan ji holê radike. Rojnameyên neteweyî yên li Ûkraynayê wê ji 2024’an û bi şûn ve wê bi tenê bi zimanê ûkraynî weşanê bikin. Ûkrayna di demên dawî de herdem bi aloziya leşkerî ya di navbera wê …

Rizgar Botan Sala 1948… Mêtîngerên berê yên Denmarkî, li ser gelê Greendlandê projeyeke taybet guftugo kirin. Welatê serma û qeşayê Greendland metîngeha wan bû. Lê ev têr nedikir û ji bo bikaribin xwe wek xwedîyê gelê Înuît û welatê wan nîşan bidin diviya gelê xwecih bibûna alîgirê wan. Biryar hatibû …

Necat Ayaz Hişmendiya dîrokî û berxwedana çekdarî ligel hebûna Dêra Katolîk bandorê li zindîbûna hişmendiya neteweyî kirine lê bikaranîna zimanê polonî di hemû qadên xebatê de bi tena serê xwe faktora herî li ber çav e ku pêşî li asîmîlasyonê girtiye. Serxwebûna siyasî ji dest çû be jî, bi israr …

Myanmar ji destpêka damezrandina xwe ve polîtîkayeke asîmîlasyon û şîdetê li dijî gelên li bakur dimeşîne. Gelên kêmar ji mafên xwerêvebirinê û perwerdeya zimanê dayikê bêparin. Myanmar welatê herî mezin ê başûrê rojhilatê Asyayê ye ku di 1948’an de ji Brîtanyayê serxwebûna xwe bi dest xistiye. Vî welatê ji aliyê …

Li ser axa xwe bûn kêmar, erdên wan hat dagirkirin û paşê zimanê wan hat qedexekirin…Çîroka jandar a gelê aînû, ji vir 700 sed sal berê bi kolonîzasyona Japonyayê dest pê kirDi encama dagirkerî û asîmîlasyona xedar de, aînû veguherî komeke etnîk a li ber sikratêDi 400 salan de hejmara …

Necat Ayaz Îrenîûs: Tiştekî çiqas ecêb e ku di nava îngilîzan de bi zimanê îrlandî bê axaftin? Tiştekî sosret e ku miletekî ji zimanê miletekî din hez bike. Ev, karên kesên çepel in û sebeba gelekî xerabiyan e. Di dawiya sedsala 16.an de îngilîzên ji xwe bawer êdî li hember …