Hikumeta Greenlandê dixwaze formûleke self-determînasyonê pêş bixe. Bingeha bernameya serwerîyê ji “pêwendîya azad” a bi dewleta serwer re pêk tê. Denmarka ku Greenland kontrol dike û DYA dewletên ku muxatabê “têkilîya azad”in. Greenland piştî hilbijartinê niha jî statuya xwe nîqaş dike. Sîyaseta alîgirîya serxwebûnê dike, dixwaze formûleke self-determînasyonê pêş bixe. …
Bêtir »Serxwebûnxwaz li Greenlandê bi ser ketin
Li Greenlandê wê proseya serxwebûnê dest pê bike. Her du partîyên dixwazin Greenland ji Denmarkê veqete, di hilbijartinê de bi ser ketin. Hilbijartina Greenlandê ya çavên gelek kesan li ser bû, hat lidarxistin. Encam ji bo partîya li ser kar Inuit Ataqatigiit (IA) bû wekî karesatê. Partîyê encax dikarîbû ji …
Bêtir »Denmarkî henekên xwe bi Trump kirin
Denmarkî bi rêbazeke afirîner bersiva gefa Trump a ji bo Greenlandê dan. Bi daxwaznameyeke qerfî ya online, denmarkî dixwazin Kalîfornîyayê bikirin. Heta niha 200,000 denmarkî vê belgeya qerfî îmze kirin. Gotinên Trumpê bi hêza xwe pir bawere, gelek caran dibe sebeba qerf û henekan. Denmarkî bi rêbazeke afirîner henekê xwe …
Bêtir »Greenland hilbijartineke krîtîk li dar dixe
Parlamentoya Greenlandê biryar da, di 11ê adarê de hilbijartin bên lidarxistin. Wisa xuya dike, wê hilbijartin meseleya serxwebûna Greenlandê careke din derxe pêş. Rapirsîyên dawî nîşan didin, bi tenê ji % 28ê niştecîyên Greenlandê serxwebûnê naxwazin. Greenland wê di 11ê adarê de hilbijartinan li dar bixe. Parlamentoya Greenlandê bi dengdanekê …
Bêtir »Kopenhag Greenlandê diparêze
Hikumeta Kopenhagê ji bo pêşîya Trump bigire, pakêteke parastina Greenlandê ragihand. Mesrefên wê di çarçoveya pakêtê de bên kirin 2 mîlyar dolar in. Trump ev çendekî ye dibêje, ji bo berjewendîyên Amerîkayê ew dixwazin Greenlandê kontrol bikin. Denmark ji bo girava Greenlandê ji gefên dagirkirinê yên Trump rizgar bike, di …
Bêtir »Çawa 80 leşker girava 2.1 milyon km² diparêzin?
Meseleya Greenlandê ya bi saya Trump ket rojevê, sar nabe. Pirsa ‘ka bi 80 leşkeran Denmark dikare Greenlandê biparêze?’ tê kirin. Denmark ji ber van nîqaşan, soza zêdekirina tedbîrên parastinê da. Meseleya statuya Greendlandê bi hefteyane di qada dîplomasîyê de tê nîqaşkirin. Niha pirs ev e, Denmark dikare Greenlandê biparêze? …
Bêtir »Greenland wê di rêya serxwebûnê de bimeşe
Serokwezîrê Greenlandê Egede got, êdî dem hatîye astengîyên di qada navneteweyî de derketine pêşîya Greenlandê, bên rakirin. Egede got, di navbera 2025-2029an de wê ber bi serxwebûnê ve gaveke mezin bê avêtin. Girava herî mezin a cîhanê Greenland serxwebûnê nîqaş dike. Serokwezîrê welêt Mute Egede got, êdî dem hatîye astengîyên …
Bêtir »Denmark sembola xanedanîyê guherand
Kralê Denmarkê Frederick ji bo pêşîya daxwazên Trump ên ji bo Greenlandê bigire armaya xanedanîyê (sembola) guherand. Di armaya nû de hirç û beranekî spî hat bicîkirin. Di vê armayê de hirç Greenlandê û beran jî Giravên Faroyê temsîl dike. Denmark ji bo pêşîya daxwazên Trump ên li ser Greenlandê …
Bêtir »Trump dixwaze Greenlandê tevlî DYAyê bike
Necat Ayaz Trump di parvekirineke xwe de dibêje, “Kontrola li ser Greenlandê ji bo DYAyê pir giring e.” Pirsa giring a di vê mijarê de ev e: Denmarka ku bi hezaran kîlomêtro ji Greenlandê dûr e wê çiqas bixwaze vê giravê kontrol bike? Donald Trumpê hîn nehatîye ser kar, bi …
Bêtir »Îsland di 1944an de bû welatekî serbixwe
Îsland di 17ê hezîrana 1944an de bû welatekî serbixwe. Li giravê di 20ê gulana 1944an de referandûma serxwebûnê li dar xist. Serxwebûna welêt bi rêjeya ji % 95ê welatîyan hat qebûlkirin. Îsland di 17ê hezîrana 1944an de bû welatekî serbixwe. Îsland dema serxwebûna xwe ragihand, ji alîyê hiqûqa navneteweyî ve …
Bêtir »Ûltra-rastgir li Welatên Nordîk kêm deng girtin
Hilbijartinên Parlamentoya Ewrûpayê ji alîyê encamên xwe ve du cografyayên sîyasî derxistin holê. Li welatên li rojava, rojhilat û başûrê Ewrûpayê partîyên rastgir û ultra-rastgir bi ser ketin. Li Fînland, Swêd û Denmarkê partîyên çepgir û kesk dengên xwe zêde kirin. Hilbijartinên Parlamentoya Ewrûpayê ji alîyê encamên xwe ve du …
Bêtir »Greenland li ser rêya serxwebûnê ye
Girava herî mezin a cîhanê Greenland di 1814an de ji aliyê Denmarkê hat dagirkirin. Denmarkî heta 1953an vî welatê fireh lê nifûsa wê pir kêm bû, wekî kolonî bi rê ve birin. Paşê, di 1953an de Greenland wekî parçeyeke erdên Denmarkê hat qebûlkirin. Denmarkê di 1979an de mafê otonomiyê da …
Bêtir »Jinên Greenlandê ji Denmarkê tezmînatê dixwazin
67 jinên ji Greenlandê ji ber rêbazên kontrola zayinê ji Denmarkê temînatê dixwazin. Denmark di salên 1960 û 1970’yan de projeya kontrola nifûsa Greelandê meşandibû. 4,500 jinên Inuitî ji ber rêbazên doktorên Denmarkî bi kar anîbûn nema bûbûn xwedî zarok. Jinên Inuitê yên li Greenlandê ji Denmarkê doza tezmînatê dikin. …
Bêtir »Nûnera Greenlandê axaftina bi Denmarkî red kir
Wekîleke Greenlandê di rûniştina Parlamentoya Denmarkê de bi zimanê Inuitî axivî. Nûnera Greenlandê daxwaza wergera Denmarkî ya naveroka axaftina xwe red kir. Ev jî bû sebeba nerazîbûna hin wekîlên di Parlamentoya Denmarkê de. Parlamentereke Greenlandê ya di Parlamentoya Denmarkê de bi zimanê Inuitî axaftina xwe kir. Aki-Matilda Høegh-Dam di rûniştina …
Bêtir »Li Denmarkê Sosyal-Demokrat bi ser ketin
Di hilbijartina Denmarkê de bloqa çep a di bin rêberiya Partiya Sosyal-Demokrat de bi ser ket. Partiya ku lîderiya wê serokwezîr Mette Frederiksen dike, 27.5 % dengan bi dest xist. Bi giştî, her pênc partiyên vê bloqê 87 kursiyên parlemenê bi dest xistin. Encamên hilbijartinên parlemenê yên Denmarkê zelal bûn. …
Bêtir »Denmarkî hukumeta xwe hildibijêrin
Li Denmarkê serokwezîra ji Partiya Sosyal-Demokrat Mette Frederiksen hêvî dike careke din were ser kar. Anketên dawî nîşan didin wê Partiya Sosyal-Demokrat bibe hêze herî mezin a siyasî. Lê digel vê jî ji niha ve ne diyare ka wê Frederiksen bikaribe hukumetê ava bike an na. Li welatê li bakurê …
Bêtir »Denmark di 1’ê mijdarê de diçe ser sindoqan
Li Denmarkê ji ber krîza dawî ya dema şewba koronayê biryara hilbijartineke pêşwext hate dayîn. Serokwezîr Mette Frederiksen di dema koronayê de biryar kuştina bi milyonan kûzeyan dabû kuştin. Welatê Skandînavyayê Denmark ev çendekî ye di nava proseya hilbijartinê de ye. Hilbijartina pêşwext a li vî welatî wê di 1’ê …
Bêtir »Kê li Nord Streamê sabotaj pêk anî?
Ewrûpa dixwaze teqîna di xetên gazê Nord Streamê de têxe stûyê Rûsyayê Moskow vê sûcdariyê qebûl neke û dibêje rawestîna gaza ber bi Ewrûpayê ve bi tu awayî bi kêrî wê nayê Nîqaşên li ser teqîna xeta gaze Nord Stream 1 û 2 li Ewrûpayê berdewam dike. Çend roj berê …
Bêtir »Zarokên asîmîlasyonê tazmînatê dixwazin
Rizgar Botan Sala 1948… Mêtîngerên berê yên Denmarkî, li ser gelê Greendlandê projeyeke taybet guftugo kirin. Welatê serma û qeşayê Greendland metîngeha wan bû. Lê ev têr nedikir û ji bo bikaribin xwe wek xwedîyê gelê Înuît û welatê wan nîşan bidin diviya gelê xwecih bibûna alîgirê wan. Biryar hatibû …
Bêtir »