10ê îlonê roja rizgarîya Gîne-Bîssaûyê ya ji kolonyalîzma Portûgalê ye. Rizgarîya Gîne-Bîssaûyê bi rêya şerê gerîla û Şoreşa Qerenfîlê ya Portûgalê pêk hat. Hêzên Portûgalî li bajaran asê man û gerîla herêmên gundewar bi dest xistin. 10ê îlonê roja rizgarîya Gîne-Bîssaûyê ya ji kolonyalîzma Portûgalê ye. Portûgal di 10ê îlona …
Bêtir »Tevgerên şoreşger, rexne û berpirsîyarî
Avreş JIYAN Berpirsiyarî misoger dike ku rêxistina şoreşger di çarçoveya exlaqî de tevbigere. Ev çarçoveya exlaqî rewabûna tevgera şoreşgerî xurt dike û dibe alîkar ku girseya gel bigihîje armanca xwe. Berpirsîyarî rê li ber gendeliya hiyerarşiya di nava rêxistinê de digire û tevgera keyfî ya rêberan sînordar dike. Di vê …
Bêtir »Hukumeta Venezûelayê bi hilbijartinê naguhere
Di hilbijartina duh de serokê Venezûelayê Nicolas Maduro careke din bi ser ket. Maduro ji % 51ê hemû dengan wergirt wê heta 2031an li ser kar bimîne. Amerîka di derbvarê encamên hilbijartinên Venezûelayê de fikarên îfade kirin. Panoramaya sîyasî ya Venezûelayê bi hilbijartinan naguhere. Di hilbijartina duh de serokê Nicolas …
Bêtir »Ew ji nişkave hatin û çûn
Avreş JIYAN “Şa be birayê min û serbilind be. Serê xwe ti carî netewîne, bi ser neheqiyan ve biçe. Ji derdê kurdan re bibe bersiv û netirse. Bi hêz be û her tim xwe jinûve biafirîne. Ji bo zarokên me yên ku hîn nihatine dinê bixebite. Rastiya me bigihîne wan, …
Bêtir »Rojava Şoreşa 19ê Tîrmehê pîroz kir
Salvegera 12. a Şoreşa 19ê Tîrmehê li Rojavayê Kurdistanê hat pîrozkirin. Navenda pîrozbahîyan kantonên Kobanê, Cizîrê, Tebqa û Efrîn-Şehba bûn. Bi dehezran kes tevlî pîrozbbahîyên Şoreşê Rojava bûn. Salvegera 12. a Şoreşa 19ê Tîrmehê li Rojavayê Kurdistanê hat pîrozkirin. Navenda pîrozbahîyan kantonên Kobanê, Cizîrê, Tebqa û Efrîn-Şehba bûn. Ji bilî kantonan, li taxên Şêxmeqsûd …
Bêtir »Dîktatorîya şoreşgerî û Hammurabîyên “şoreşger”
Avreş JIYAN Her çend van rêberan bi îdealên şoreşgeriyeke çepgir hatin ser desthilatdariyê jî, bi demê re şêwazên desthilatdariyê yên despotîk qebûl kirin û zext û zilmeke berfireh pêk anîn. Ev rewş bû sedem ku şoreş ji armancên xwe yên destpêkê dûr bikevin û veguherin dîktatoriyê. Tevgerên şoreşgerî li erdnîgariyên …
Bêtir »Danezana Serxwebûnê ya Amerîkayê
Danezana Serxwebûnê ya Amerîkayê di 1776an de hat amadekirin. 56 delegeyên ku 12 kolonîyên Amerîkayê temsîl dikirin, danezanê îmze kirin. Danezana (deklerasyon) Serxwebûnê ya Amerîkayê di 1776an de hat amadekirin. Saleke berîya vê demê Şerê Şoreşgerî ya Amerîkayê dest pê kiribû. 13 kolonîyên ku di bin kontrola Brîtanyayê de tevlî …
Bêtir »Şoreşgerê kurd Ali Tekdag di 1995an de hat qetilkirin
Avreş JIYAN Alî Tekdag cara dawî di 14ê mijdara 1994an de hat girtin û di navbera adar û nîsana 1995an de hat qetilkirin. Şoreşgerê kurd, bi awayekî aktîf di xebata ERNKê (Enîya Rizgarîya Neteweya Kurdistanê) de cî girtibû û herwiha endamê Meclîsa Amedê ya KUMê (Kurdistan Ulusal Meclisi – Meclîsa …
Bêtir »Thomas Paine: Îdeologê serxwebûna Amerîkayê
Pirtûka Common Sense (Hişmendiya Hevpar) a di 1776an de hatîye weşandin, rêbereke îdeolojîk a Şoreşa Amerîyayê ye. Ev pirtûka ji aliyê Thomas Paine ve hatiye nivîsandin, di sala ewil de gihîştîye 500,000 kopîyan. Amerîka li cîhanê welatê ewil e ku bi şerê rizgariyê dawî li serdestiya Brîtanyayê anîye. Di dema …
Bêtir »Haiti yekemîn welatê serbixwe yê koleyan e
Haiti li cîhanê welatê yekemîn e ku di encama têkoşîna koleyan de hatiye damezrandin. Di 1ê kanûna paşîn 1804’an de serxwebûna Komara Haitiyê hat ragihandin. Haiti li cîhanê welatê yekemîn e ku di encama têkoşîna koleyan de hatiye damezrandin. Şerê ji bo azadî û serxwebûnê di 1791’an de bi serhildana …
Bêtir »Şoreşa Kubayê 64 sal berê bi ser ket
64 sal berê, di 1ê kanûna 1959’an de hêzên şoreşger ên Kubayê dawî li dîktatoriya Fulgencio Batista anîn. Batistayê di navbera 1940-44’an de bûbû serokê welêt, di 1952’an de dest danî ser rêvebiriyê. 1ê kanûna paşîn 1959 roja Şoreşa Kubayê ye. 64 sal berê, di vê rojê de hêzên şoreşger …
Bêtir »Şoreşa Meksîkayê di 1910’an de dest pê kir
Şoreşa Meksîkayê di 1910’an de dest pê kir û bênavber heta 1920’an berdewam kir. Di 10 salên şoreşê de li gelek aliyên welêt bûyerên şîdetê rû dan, hukumet hilweşiyan û komên mixalif şerê hev kirin. Îro salvegera destpêka Şoreşa Meksîkayê ye ku proseya herî aloz a dîroka vî welatî ye. …
Bêtir »Serxwebûna Belçîkayê û makeqanûna demokratîk
Makeqanûna Belçîkayê 192 sal li dûv xwe hişt. Bi makeqanûna 1831’an Belçîka bû dewleteke neteweyî ya bi rejîma monarşiya parlementer dihate birêvebirin. Makeqanûn ji 139 xalan pêk dihat û ev xal di bin 8 sernivîsan de hatibûn bicîkirin. Sernivîsa herî girîng a bi navê “Des Belges et de leurs droits” …
Bêtir »Li Şîliyê 49 sal di ser derbeyê re derbas bûn
Şîlî, di salvegera derbeya general Pinochet de li nava hev ket Bi dehezaran kes daketin kolanan û zilma dema derbeyê protesto kirin Li Şiliyê di 1970’an de Salvador Allende hatibû ser kar û bi reformên demokratîk pêk anîbû Paşê 1973’an de bi rêberiya general Pinochet de derbeyeke leşkerî pêk hatibû …
Bêtir »Li Misrê twîtek bû çirûska serhildanê
Li Misrê hêviya ji bo civakekî azad û welatekî halxweş 10 sal berê bû sebebê serhildaneke civakî.Di encama raperîna gel de, dawî li rêvebiriya dîktator Husnî Mubarek hat anîn.Rêvebiriya Îxwanên olperest, hilweşîna hukumeta Mûrsî, hewldana şerê navxweyî yên alîgirên Îxwanê û operasyonên giran ên artêşê li dûv hev hatin…Gelê Misrê …
Bêtir »41. Salvegera Şoreşa Nîkaraguayê
Vê mehê 41. salvegera serfeketina Şoreşa Sandînîst Nîkaraguayê hat pîrozkirin. Di 20’ê Tîrmeha 1979’an de hêzên Eniya Rizgariya Neteweyî ya Sandînîst FSLN artêşa dîktator Somoza têk birin û ketin paytext Managuayê. Bi vî awayî, dawî li dîktatoriya Anastasiyo Somoza ku qasî 43 salan dom kiribû, hat anîn. Serokê ciwan ê …
Bêtir »Şoreşa ziman dikare li kolanan pêk were
Bi ya min, li bakur proseyeke Îrlandayîbûyînê pêk tê. Pevçûna giran a bi dewletê re, dînamîzmeke berfireh a siyasî û ne xwedî forma serxwebûnê be jî, hebûna dîskûrsa antî-kolonyal lêbelê ji ber ku ziman qadeke bingehîn a berxwedanê nehatiye dîtin gav bi gav hilweşîna ziman elametên Îrlandayîbûyînê ye. Bi ya …
Bêtir »Konferansa aboriya komunal a li Venezûelayê
Nûnerên komunên li Venezûelayê bi armanca xurtkirina aboriya komunal konferansekê li dar xistin. Di konferansa ku di navbera 31’ê Çileyê û 1’ê Sibatê de hat lidarxistin de biryara damezrandina bankaya komunal hat girtin. Banga lidarxistina konferansê ji aliyê Tevgera Şoreşger a Bolivar û Zamora (CRBZ) ku endamê PSUV’ê …
Bêtir »