Komeleya Berê Zarok, bi piştgiriya Balyozxaneya Swîsreyê ya li Tirkiyeyê dest bi projeya Dengên bi Kurdî ji Cîhanê kiriye. Gava pêşiyê ya vê projeyê jî dengdana 10 pirtûkên ji Klasîkên Zarokan ên Cîhanê ye. 10 pirtûkên Klasîkên Zarokan ên Cîhanê ji bo kurdî wê bideng bên xwendin. Komeleya Berê Zarok, …
Bêtir »1984 bi oksîtanî hate weşandin
Di vê romana dîstopyayê de rexneya rejîmên totalîter ên li cîhanê tê kirin. Di vê berhemê de Big Brother (Birayê Mezin) rejîma wî ya totalîter bi riya mekanîzmayên zilmê li ser civakê kontrolele jidandî dimeşîne. Pirtûka bi navê 1984 a nivîskarê navdar George Orwell bi zimanê oksîtanî hat weşandin. Pirtûk …
Bêtir »Du pirtûkên Ferid Demirel hatin çapkirin
Di pirtûka “Guldesteyek ji Baxê Rewanê” de çîrokên nivîskarên rûs yên wekî Gorkî, Çexov, Turgenyev û Tolstoy jî hene. Di pirtûka yekemîn a bi navê “Çîrokên Şêwra Ermenan” de 12 çîrokên nivîskarên ermen hene. Her du pirtûk di sala 1936’an de bi kurdiya kîrîlî hatine nivîsandin û di heman salê …
Bêtir »Quebec qanûneke ziman qebûl kir
A.Rahman Çelîk Li eyaleta Quebecê ya Kanadayê, ji bo Fransî bê parastin qanûnek hat qebûlkirin Li gorî vê qanûnê, kesên bi fransî nizanibin, li eyaletê wê nikaribin xwe bigihînin xizmetên gelemperî Ev jî bû sebeb qanûna ziman rastî reaksiyonên îngilizîaxêvan were Li Kanadayê, eyaleta Quebecê herêma ku nişteciyên wê bi …
Bêtir »Li Belçîkayê dibistaneke ûkraynî hat avakirin
Penaberên ji Ûkraynayê li Belçîkayê dibistanekê ava kirin Di dibistanê de zarok ligel zimanên ewrûpî wê ûkraynî fêr bibin Dibistana ûkraynî ya li paytexta Belçîka Brukselê dest bi perwerdeyê kir. Armanca sereke ya dibistanê fêrkirina zimanê ûkraynî ye. Navê dibistanê Vesna ye ku zimanê ûkraynî tê wateya aştî ye. Ligel …
Bêtir »Katalan ji bo mafên ziman meşiyan
Dadgeha Îspanyayê dawiya sala 2018’yan biryar dabû; hînkirina zimanê Îspanyolî ji % 25 li dibistanan mecbûr kiribû. Li Îspanyayê ji bo parastina zimanê katalanî çalakiyek hat lidarxistin. Dadgeha Îspanyayê dawiya sala 2018’yan biryar dabû; hînkirina zimanê Îspanyolî ji % 25 li dibistanan mecbûr kiribû. Ev biryar, wekî zexteke li dijî …
Bêtir »Inuit li dûv fermîbûna zimanê xwe ne
A.Rahman Çelîk Zimanê Inuktitut li herêma Nunavutê ya li Bakurê Kanadayê tê axaftin. Nunavut di sala 1999’an de di bin navê statuya “herêm”de (territory) statuyeke lawaz a otonomiyê wergirt. Ji bo zindîkirina zimanên xwecî yên li ser dinyayê ku Kanada serkêşiya wan dike, Neteweyên Yekbûyî bi dehan salane xebateke daye …
Bêtir »Ûkrayna polîtîkaya asîmîlasyonê kûrtir dike
Qanûna nû rasterast bandorê li rojnameyên Rûsî dike û zemîna hiqûqî ya weşana wan ji holê radike. Rojnameyên neteweyî yên li Ûkraynayê wê ji 2024’an û bi şûn ve wê bi tenê bi zimanê ûkraynî weşanê bikin. Ûkrayna di demên dawî de herdem bi aloziya leşkerî ya di navbera wê …
Bêtir »Li Tirkiyeyê medyaya kurdî tune dibe
Li Tirkiyeyê medyaya bi kurdî di hin qadan de êdî ji holê rabûye. Li Tirkiyeyê rojnameyek bi kurdî tune ye, qenaleke radyoyê ya ji bo hemû welat weşanê dike tune ye, ajanseke nûçeyan a zimanê wê yê sereke kurdî be tune ye û herwiha qenaleke televîzyonê ya di destê şexsan …
Bêtir »Îrlandî bû zimanê xebatê yê YE’yê
Zimanê Îrlandî (galîkî) bû zimanê xebatê yê Yekitiya Ewrûpayê….Ev zimanê ku li welatê xwe hema bêje li ber sikratê ye, bi vî awayî li saziyên Ewrûpî bû xwedî stargehekê…Îrlandî, tevlî Îngilîzî yek ji zimanê fermî yê Îrlandayê ye, lê dîsa jî hebûna wî di xetereyê de ye. Ev nûçeya ku …
Bêtir »Polonya bi ziman hebûna xwe parast
Necat Ayaz Hişmendiya dîrokî û berxwedana çekdarî ligel hebûna Dêra Katolîk bandorê li zindîbûna hişmendiya neteweyî kirine lê bikaranîna zimanê polonî di hemû qadên xebatê de bi tena serê xwe faktora herî li ber çav e ku pêşî li asîmîlasyonê girtiye. Serxwebûna siyasî ji dest çû be jî, bi israr …
Bêtir »Li Korsîkayê dibistanên îmersiyonê vedibin
Li Korsîka wê du dibistanên imersiyonê bên vekirin. Li van dibistanan wê ji pêşdibistanê heta lîseyê perwerde bi zimanê korsîkî bê kirin. Pêşengiya vekirina dibistanan ji aliyê tevgera Scola Corsayê ve tê kirin. Scola Corsa tevgereke sivîl û ji bo parastina ziman û perwerdeya bi zimanê korsîkî xebatan dimeşîne. Yek …
Bêtir »Jan van Beers: Pêşengê perwerdeya holandî li Belçîkayê
Di zarokatiya Jan van Beers de gelên flaman û walon bi serhildanekê dawî li rêvebiriya Qraliyeta Holandayê anîn û di 1830’an de Belçîkayê ava kirin. Lêbelê digel beşdariya flamanan a bo têkoşîna serxwebûnê, zimanê fransî bû zimanê fermî yê dewletê û zimanê holandî gav bi gav ket nava proseya marjînalbûnê. …
Bêtir »Tûtina Bavê Min berhemeke post-nûjen e
Çîrok ji hêla naverok û teşeyî gellekî nêzîkî romana George Orwell “Çewliga Heywanan” e. Pirtûka Tûtina Bavê Min a Hemîd Baydû çendekî berê ji aliyê Weşanên Lîs hat weşandin. Pirtûk ji çîrokan pêk tên û berhema ewilî ya Hemîd Baydû ye. Derbarê pirtûkê de di rûpela kurdî ya malpera gazeteduvar …
Bêtir »Nivîskarên kurd û samî tên cem hev
Di projeya Belongingsê de 5 nivîskarên kurd û 5 jî samî wê li Amed û Swêdê beşdarî bernameyan bibin û di encamê de wê bi kurdî, samîkî û ingilîzî pirtûkek were çapkirin Ji Amedê “Wêjegeh Amed” û ji Swêdê “Tjállegoahte – Författarcentrum” bi hev re wê projeyekê bi navê Belongingsê …
Bêtir »Îrlanda qanûneke li ser ziman qebûl kir
Li Îrlandayê, ji bo parastina zimanê giravê qanûnek hat qebûlkirin. Di çarçoveya qanûnê de, divê ji 5’an yekê karmendên dewletê bi Îrlandî biaxivin û herwiha hin reklamên ji bo raya giştî jî divê bi îrlandî bên weşandin. Îrlandî zimanekî di xetereyê de ye û bi tenê ji sedî 4’ê gelê …
Bêtir »Ziman tune be şer ji bo çi ye?
Necat Ayaz Dema jin û mêrên îrlandayî ligel îngilîzî bikaribin bi zimanê îrlandî biaxivin, wê demê neteweyeke heqîqî ya îrlandî pêk tê. Êdî ne mimkûne hêza aboriyê, topên giran an leşkerên Qraliyeta Brîtanî bikaribin vê neteweyê tune bikin. Li gelek aliyên cîhanê, di dozên rizgariya neteweyî de ziman wekî qadeke …
Bêtir »Welatekî azad lê bêziman!
Necat Ayaz Kolonyalîzma ziman ji bo gelê kurd ji kolonyalîzma siyasî û leşkerî girantir e. Zincîrên vê koletiya modern ewqas giran in ku heta niha ji bo şikandina wan yek hewldanek pêk nehatiye. Franz Fanon di pirtûka xwe ya bi navê ‘Lanetkiriyên Cîhanê’ de dibêje, kolonyalîzm rêvebiriya xwe ya li …
Bêtir »Li pêşiya me tofan heye!
Necat Ayaz Çawa têkoşîneke li dijî dagirkerekî dikare bi zimanê vî dagirkerî bê meşandin? Û ji vê jî wêdetir, ev têkoşîn çawa dikare bigihîje encamê? Di 1598’an de Con O’Neillê welatparêz ku hemû jiyana wî bi têkoşîna li dijî kolonyalîzma îngilîz derbas bûbû, di ber sikratê de ev şîretan li …
Bêtir »Dejenerasyon û zimankujî
Necat Ayaz Îrenîûs: Tiştekî çiqas ecêb e ku di nava îngilîzan de bi zimanê îrlandî bê axaftin? Tiştekî sosret e ku miletekî ji zimanê miletekî din hez bike. Ev, karên kesên çepel in û sebeba gelekî xerabiyan e. Di dawiya sedsala 16.an de îngilîzên ji xwe bawer êdî li hember …
Bêtir »Li bakur kurdî çawa têk çû?
Ez berpirsiyariya çîna navin a di windabûna zimanê kurdî de nîqaş nakim û nabêjim tenê rola wê heye. Ez dibêjim ew bi vê sekna xwe ya li dijî kurdî, bi politikaya asîmîlasyonîst a dewleta tirk re hevkariyê kiriye. Elîtên kurd di siyaseta giştî û şaredariyan de, zimanê kurdî kirin qurbana …
Bêtir »