Mîrza Ronî Heke îro dayîkên Kurd ji bo zimanên xwe nikaribin ji balafirgehan derbikevin, heke îro şanoya kurdî were qedexekirin, heke li Îranê stranên kurdî were qedexekirin û heke îro zimanê kurdî ne zimanê perwerdê be, wî demî hewceye carekdin wekî pêşiyên me gotine; ”Em kumê xwe deynin ber serê …
Bêtir »Valencia ji bo katalanî meşiya
Li herêmên Valencia û Murciayê yên li rojhilatê Îspanyayê çalakiyên ji bo zimanê valensî hatin lidarxistin. Di çalakiyên li bajarên Valencia, Castello de la Plana, Alicante û Gandiayê daxwaza parastina zimanê valensî hat kirin. Di daxuyaniyan de bang li hukumet rastgir a Valenciayê hat kirin, “mafên ziman ên welatiyan misoger …
Bêtir »Kevirê mezin elameta neavêtinê ye
Receb Dildar Mirov hinek tiştan gav bi gav bi dest dixe. Di nav şert û mercên îro de, hêz û qeweta me tune ye ku em di carekê de zimanê xwe bikin fermî û xwedî statu; lê em dikarin her derfetê bi kar bînin û pêlikek bi jor bikevin. Gotineke …
Bêtir »Mirov parçe parçe rizgar dibe
Samî Hêzil Helwesta hin saziyên ku piştgiriyê nadin xebata ji bo dersên bijarî jî tê nîqaşkirin. Ev sazî li gor prensîba mafê perwerdehiyê yê bi zimanê dayîkê tevdigerin, lewre jî ew daxwaza mafê gaspkirî yê perwerdehîyê bi tevahî dikin û qîma xwe bi tavîzên biçûk naynin. Ew helwest wekî prensîbeke …
Bêtir »Dersa Kurdî prestîja ziman bilind dike
Netîce Altûn Bi hilbijartina van dersan em hem vê mebestê eşkere dikin û vala derdixin, hem jî ‘prestîj’a zimanê xwe di çavên zarokên xwe de bilindtir dikin û terorîzekirina dewletê ya zimanê xwe pûç dikin. Dixwazim bejim ku prestîja ziman her tişt nebe jî ‘pir tişt’ e. Di serî de …
Bêtir »Di pratîkê de xwedî li ziman derkevin
Îrfan Amîda Gelek ne eşkerebe jî hin derdor xwedî li dersên hilbijarî derneketin. Bikaranîna vî mafî ji aliyê malbatan nayê wateya revîzekirina daxwazên perwerdeya bi zimanê kurdî. Mirov dikare bêje “Ez lê xwedî derdikevim lê ya esas statûya kurdî û perwerdeya bi kurdî ye.” Di vê mijarê de dive armanca …
Bêtir »Siyaseta berxwedêr berê gel nade ziman
Dîlawer Zeraq Dibetî ev e; „gava qad û çepera zimanê kurdî ji destê sekuleran were girtin, gelo gengaz e qada siyaseta kurdan ya ku ji 1925an û bi vir ve ye li ser kevneşopîyeke berxwedêr hatiye avakirin, were qelskirin?“ Ez tenê wekî AKP-Huda-Par berê xwe nadim meseleyê. Ji ber ku …
Bêtir »Bi rêya kurdî guneh nayên şûştin
Rewşa statuya zimanê me dişibe kesekî ku bedena wî/ê hatiye zeftkirin. Ev mirov ji bo xilasbûnê dibe bibêje ku “divê ez temamê bedena xwe xilas bikim”, an jî dikare bibêje “ka ez pêşiyê tiliya xwe, pê re destê xwe, piştre milê xwe û hwd rizgar bikim.” Ji hêla prensîbê ve …
Bêtir »Li Fransayê daxwaza wekheviya zimanan
Dewleta fransî ji ber helwesta wê ya li hember zimanên “herêmî” hat protestokirin. Bi dehan xwendekarên lîseyê yên ji Bretonya, Korsîka, Alsas, Moselle, Oksîtanya û bakurê Baskê tevlî çalakiyê bûn. Ji Fransayê hat daxwaz kirin, xala 2. a destûra bingehîn biguherîne û têra xwe fon ji bo perwerdeya zimanan terxan …
Bêtir »Miletê ziman biparêze têk naçe
Ogmundur Jonasson:Ez dikarim vê eşkere bêjim, miletê ku xwedî li çand û zimanê xwe derdikeve û ji bo edaleta civakî têdikoşe, tu carî têk naçe. Jonasson got, “statuya başûrê Kurdistanê di bin xetereyê de ye û da zanîn ev mesele bandorê wê li xerabûna jeopolîtîka herêmê jî bike. Wezîrê Edaletê …
Bêtir »Aktîvîstên ziman ji bo bretonî meşiyan
Li Bretonyayê meşeke ji bo parastina zimanê dayikê hat lidarxistin. Pêşengiya çalakiyê ji aliyê tora zimanên dibistanên bretonî Diwan û çend rêxistinên din hat kirin. Ji ber sekna wê ya meseleya polîtîkaya ziman de rêvebiriya parêzgeha Côtes-d’Armorê hat protestokirin. Li Bretonyayê di 3ê sibatê de meşeke ji bo parastina zimanê …
Bêtir »Etîmolojîya katalanî di înternetê de hat weşandin
Ferhenga Etîmolojîkî ya Temamker a Zimanê Katalanî (DECLC) li ser înternetê hat weşandin. Ev ferheng, bi tevahî ji 10 cîldan pêk tê û ji aliyê fîlolog Joan Coromines ve hatiye amadekirin. Hemû cîldên ferhengê di navbera salên 1980 û 1991’an de hatine weşandin. Xebateke giranbuha di ya li ser etîmolojiya …
Bêtir »Namzetê DEMê yê Cizîrê bi tirkî diaxive
Namzetê DEM Partiyê yê Cizîrê Abdurrahim Durmuş di kampanyaya hilbijartinê de gelek caran tirkî bi kar tîne. Durmuş bi vîdyoyeyek ku di 3ê kanûna paşîn de di Facebookê de weşand, bi tirkî xîtabî Cizîriyan kir. Rêxistina Bajarê Şirnexê ya HDPê di kampanyaya hilbijartinê de piranî tirkî-kurdî bi kar tîne. Rêxistinê …
Bêtir »Ziman karê herî lezgîn û sereke ye
Destserkirina şaredariyên me tê wateya destdanîna ser nirxên me, çand û coxrafyaya me. Em ji vê derê ne. Ew hêz, hiş û zanîna me heye em xwe bi rê ve bibin. Ne tenê xelkên herêmê, dar û berên vê herêmê jî qeyûm qebûl nakin. Partiya DEM’ê ku di hilbijartinên giştî …
Bêtir »Li dadgeha brîtanî bi îrlandî axivîn
Piştî 300 salan cara ewil li dadgeheke bakurê Îrlandayê bi zimanê îrlandî (galîkî) hat axaftin. Axaftina bi îrlandî bi însîyatîfa tevgera ziman Conradh na Gaeilge (Yekitiya Galîkî) pêk hat. Piştî 300 salan cara ewil li dadgeheke bakurê Îrlandayê bi zimanê îrlandî (galîkî) hat axaftin. Ciyê vê gava dîrokî Dadgeha Edaletê …
Bêtir »‘Amazîxî jî weke kurdan ji îdeolojiyên tundrew û Îslamîst êş kişandine’
Nivîskar û lêkolînerê Amazîxî Ehmed Esîdî qala têkoşîna gelê xwe ya ji bo maf û nasnameyê xwe kir û ragihand ku Amazîxî jî mîna Kurdan ji îdeolojiyên tundrew û Îslamîst êş kişandiye. Amazîxî ne hindikayî ne, piranî ne, lê di rewşa kêmneteweyan de hatine bicihkirin. Ev yek ji ber polîtîkayên …
Bêtir »Li bakurê Katalonyayê gotûbêja ji bo navê esil
Bakurê Katalonyayê ji bo guherandina navê xwe yê heyî proseyekê dide destpêkirin. Navê bakurê Katalonyayê bi fermî Pyrénées-Orientales e ku tê wateya rojhilatê Çiyayên Pîrene. Ev nav bi tenê coxrafyaya derdixe pêş û rastiya dîrokî û çandî ya herêmê temsîl nake. Bakurê Katalonyayê ji bo guherandina navê xwe yê heyî …
Bêtir »Amerîka toponomiya xweciyan diparêze
Li Amerîkayê tabelayên li ser riyên bejahî êdî bi zimanên xwecî jî tên nivîsandin. Ev jî riyeke parastina sembolîk e ji bo van zimanên di bin xetereya tunebûnê de ne. Ev pratîka duzimaniya navên ciyan bi xebata parazvanên zimanên xwecî pêk tê. Li Amerîkayê îşaretên li ser riyên bejahî êdî …
Bêtir »Par 343 pirtûkên bi kurdî hatin weşandin
Me sala 2022’yan bi 351 pirtûkî temam kiribû. Sala 2023’yan bi 343 pirtûkî temam bû. Me sala 2022’yan bi 351 pirtûkî temam kiribû. Sala 2023’yan bi 343 pirtûkî temam bû. Di serdema ku qeyrana aborî heye, di serdema ku her ku diçe xwendina pirtûkan kêmtir dibe de li gor salek …
Bêtir »Welatê Gal navê bi îngilîzî naxwaze
Welatê Gal bi fermî “Wales” û miletê wê jî “Welsh” tê pênasekirin. Welatparêzên Galê daxwaz dikin, ji bo navê welêt peyva bi galî “Cymru” bê bikaranîn. Li Welatê Galê ji bo venasîna fermî ya navê welêt kampanyayekê hat destpêkirin. Bi daxwaznameyekê bang li hukumeta herêmî tê kirin, di dewsa navê …
Bêtir »Kurd boykot dikin dewlet asteng dike
Necat Ayaz Siyaseta bakur tevlî Egitim-Senê, belediye û saziyên din, mafê bikaranîna reforma Kurdî boykot kir. Eniya boykotê nehîşt mijar têkeve rojeva civakê û dêûbav ji bo vekirina polên kurdî xwe çalak bikin. Parastina ziman meseleyeke aloz e ku di 15-20 salên dawî de car bi car dikeve rojeva raya …
Bêtir »