Arşîvên Tag: ziman

Di dema kolanên li paytexta Hîtîtiyan Hatuşayê de zimanekî nû hate dîtin. Ev kişfa girîng, bi riya dîtina nivîsekê ya li ser tableteke kevn pêk hat. Arkeolojiya Anatolyayê bi kifşeke nû careke din balê kişand ser xwe. Di dema kolanên li paytexta Hîtîtiyan Hatuşayê de zimanekî nû hate dîtin. Ev …

Îro xetereya li pêşiya zimanê kurdî li metropolan û li diyasporayê di rêjeyeke pir bilind de ye. Asîmîlasyon pir bi lezûbez didome. Proje û programên dagirkeran berfireh û dewlemend in. Li aliyekî înkar û îmha, li aliyê din qedexe û astengî nahêle ziman bêhna xwe vede. Serokê Înstitûta Kurdî ji …

Nûnerên Katalan, Bask û Galîsî êdî wê bikaribin li Parlamentoya Îspanyayê bi zimanê xwe biaxivin. Ev encama dîrokî tevlî têkoşîna bênavber a her sê neteweyan, ji ber arîtmetîka Parlamentoya Îspanyayê pêk hat. Nûnerên Katalan, Bask û Galîsî êdî wê bikaribin li Parlamentoya Îspanyayê bi zimanê xwe biaxivin. Parlamentoya Îspanyayê di …

Hukumeta Andorrayê bi pêşniyazqanûnekê zanîna Katalanî ji bo îkametê ferz dike. Kesên dixwazin mafê xwe yên îkametê an mafê xebatê dirêj bikin divê Katalanî bizanibin. Andorra ji bo parastina zimanê Katalanî di nava hewldanan de ye. Hukumeta Andorrayê bi pêşniyazqanûnekê zanîna Katalanî ji bo îkametê ferz dike. Pêşniyazqanûn wê bandorê …

Îspanya di meseleya wekheviya zimanan de gaveke dîrokî davêje. Di 19’ê Îlonê de wekîlên Katalan, Bask, Galîsî û yên ji Aranê wê bikaribin li Parlamentoya Îspanyayê bi zimanê xwe biaxivin. Astengiya bikaranîna Katalanî û zimanên din ên herêman, li Parlamentoya Îspanyayê ji holê tê rakirin. Hefteya bê wê wekîlên Katalan, …

Hukumeta Fransî biryar girt, li pêşdibistanên Alsasê dest bi perwerdeya îmersiyonê bike. Li gorî plana Wezareta Perwerdeyê ya Fransayê wê 75 ji % mifredata îmersiyonê ji zimanê Alsasî pêk were. Şaredarî û saziyên dêbavan wê berpirsê meşandina perwerdeyê bin. Fransa rê li ber perwerdeya bi Alsasî ya li herêma Alsasê …

Holandî di dibistanên li herêma Fransîaxêv a li Belçîkayê gav bi gav paş ve diçe. 47 ji % xwendekarên li dibistanên navîn (121,300 kes) ên Walonyayê bi Holandî perwerde dibin. Xwendekarên Walon ji zimanê Holandî bêtir Îngilîzî tercîh dikin. Holandî di dibistanên li herêma Fransîaxêv a li Belçîkayê gav bi …

Parlamentoya Martiniqueê di rûniştina xwe de fermîbûna zimanê giravê qebûl kir. Lê piştî vê, Fransa kete nava tevgerê û bi riya waliyê giravê îhtirazê li biryarê kir. Ev jî di nava siyaseta herêmî ya Martiniqueê de rastî reaksiyonan hat. Martinique ji bo fermîbûna zimanê wê yê Kreol gaveke girîng avêt. …

Fransa ragihand, zimanê Kreol ê girava Reunionê wê di dibistanan de bê fêrkirin. Paris soza perwerdekirina zêdetir mamosteyên zimanê Kreol jî da. Li Reunionê li derdora 8,000 mamoste hene û bi tenê 5 ji % wan mamosteyên Kreol in. Fransa ragihand, zimanê Kreol ê girava Reunionê wê di dibistanan de …

Îspanya ji bo Katalanî, Baskî û Galîsî bibin zimanên fermî yên Yekitiya Ewrûpayê (YE) serîlêdanê kir. Daxwaza Îspanyayê wê di civîna Konseya Ewrûpayê ya di 19’yê Îlonê de ku wê li Brukselê bê lidarxistin, bê gotûbêjkirin. Îro di dîroka zimanên li Îspanyayê tên axaftin rojeke dîrokî bû. Îspanya ji bo …

Li Ûkraynayê zextên li hemberê bikaranîna zimanê Rûsî berdewam dike. Xarkov (bi zimanê Ûkraynî Xarkîv) bajareke Ûkraynayê ye ku cudaxwaziya ziman lê pêk tê. Berhemên wêjeya Rûsî hema hema her roj di sergoyan de kom dibin û paşê ji piraniya van sergoyan kaxizên tuwaletê tê çêkirin. Li Ûkraynayê zextên li …

Malî dawî li statuya fermî ya Fransî tîne. Digel vê jî wê Fransî wekî “zimanê xebatê” di her asta rêvebirî û gelemperî de bê bikaranîn. Lêbelê bawerî ev e, wê biryara hukumeta Maliyê di pratîkê de guherînên mezin bi xwe re neyne. Welatê Afrîka Malî bi Destûra Bingehîn a nû …

Ji sala 2007 û heta dawiya 2022’yan bi temamî 3295 pirtûkên bi kurdî (kurmancî, kirmanckî) li Bakur û Tirkiyeyê derketine. Di van 15 salan de herî zêde sala 2021’ê pirtûk derketine ku wê salê gihîştiye 377 pirtûkî. Ji sala 1990’î ve heta niha hejmara pirtûkên ku li Bakur û Tirkiyeyê …

Raporeke li Welatê Baskê hate weşandin, paşveçûna zimanê Baskî ya di Googleê de eşkere kir. Rapora nîşan da, Google bersiva ji bo lêgerînên bi zimanê Baskî bi Îspanyolî dide. Google li hemberê zimanê Baskî cudaxwaziyê dike. Raporeke li Welatê Baskê hate weşandin, paşveçûna zimanê Baskî ya di Googleê de eşkere …

Breton û  Bask li Fransayê di warê perwerdeyê de serkeftineke din bi dest xistin. Wezareta Perwerdeyê ya Fransayê destûra azmûnên zanistê yên bi zimanên Bretonî û Baskî da. Breton û  Bask li Fransayê di warê perwerdeyê de serkeftineke din bi dest xistin. Wezareta Perwerdeyê ya Fransayê destûra azmûnên zanistê yên …

Îngilîzî êdî li Maltayê zimanê herî li pêş ê axaftinê ye. 130,000 kesên di navbera 15-64 salan de bi îngilîzî diaxivin. Lêkolîn nîşan dide, 96 ji % welatiyan bi Îngilîzî, 90 ji % bi Mlatese û 62 ji % jî bi Îtalyanî dizanin. Îngilîzî êdî li Maltayê zimanê herî li …

Qanûna Zimanên Fermî ji aliyê Senatoya Kanadayê ve hate qebûlkirin. Senato ji bo bi lez qanûnê erê bike, di teksta orjînal de tu guherînan nekir. Kanada bi reforma ziman cara ewil li xwe mukur hat, Fransî di xetereyê de ye. Qanûna Zimanên Fermî ji aliyê Senatoya Kanadayê ve hate qebûlkirin. …

Marok plan dike heta sala 2030’an hejmara zarokên perwerdeya zimanê Amazîxî werdigirin bike 4 milyonî. Ji bo ev hedef pêk were wê li welêt 12,000 navendên perwerdeyê bên vekirin. Niha li Marokê 330,000 xwendekar dersa zimanê Amazîxî werdigirin. Marok dixwaze perwerdeya bi zimanê Amazîxê pêş ve bibe. Dewlet plan dike, …

Konseya Ewrûpayê bang li Brîtanyayê kir zimanên kêmar ên di nava sînorên xwe de biparêze. Di rapora konseyê de zimanên li Bakurê Îrlandayê, Skotland, Cornwall û Welatê Galê cî girtin. Rapor bi mebesta şopandina Konvansiyona Çarçove ya ji bo Parastina Kêmarên Neteweyî (FCPNM) hate nivîsandin. Ewrûpayê rapora xwe ya derbarê …

Xelatên Nivîsariya bi Zimanê Dayikê ya Ostanayê vê havînê wê bên dayîn. Îsal nivîskar, wergêr, stranbêj û derhênerên Baskî, Astûryasî, Skotlandî, Korsîkayî û Arpîtanî  bûn xwediyê xelatê. Ostana gundekî li bakurê Îtalyayê û bi zimanê Oksîtanî diaxive. Xelatên Ostana ya 2023’an wê îsal carekê din biçe ji kesên bi zimanê …

Parazvanên ziman vê carê li Herêma Otonom a Galîsyayê ya li bakurêrojhilatê Îspanyayê çalakî li dar xistin. Duh danê nîvro li 9 bajarên vê herêmê bi hezaran aktîvîstên zimanê Galîsî daketin kolanan. Miletên li bakur û rojhilatê Îspanyayê ji bo parastina ziman çalakiyên xwe berdewam dikin. Parazvanên ziman vê carê …