Arşîvên Tag: kolonîzasyon

Kongreya samîyan di 1917an de civîya

Samiyên norwêcê ji têkoşîna neteweyî re pêşengiyê kirin û di 6êsibata 1917’an de li Trondheimê Kongreya Yekemîn kom kirin. Ji hemû erdên samî lê dijîn 150 nûner tevlî vê kongreyê bûn. Di kongreyê de di meseleyên çêrandina pezkoviyan, têkoşîna hiqûqî, perwerde û birêxistinkirina civakê de biryar hatin girtin. Miletê samî …

Bêtir »

Protestoyên li hemberê Roja Awustralyayê

Di Roja Awustralyayê de protestoyên girseyî hatin lidarxistin. Bajarê Melbourne, Sydney û Brisbane sê navendên mezin ên çalakiyan bûn. Çalakger ji hukumetê daxwaz kirin, Roja Awustralyayê wekî Roja Dagirkirinê bê qebûlkirin. Pêla li hemberê dîroka kolonyalîzmê li Awustralyayê bilind dibe. Di Roja Awustralyayê de protestoyên girseyî hatin lidarxistin. Bajarê Melbourne, …

Bêtir »

Samî li Rûsyayê rastî zextan tên

Hêjayî gotinê ye ligel Norwêc, Swêd û Fînlandê qismekî samî ji 3 hezar salî zêdetir e li herêma Mûrmansk a li bakurê Rûsyayê dijîn. Di encama polîtîkaya talan û asîmîlasyonê ya dema Sovyetê û Rûsyayê de gelê samî hat marjînalkirin û hejmara wan a li herêma Kolayê daket 2 hezarî. …

Bêtir »

Samî li 4 dewletan li ber xwe didin

Ew bi hezaran salan, li ser erdên ji berf û qeşayê, tevlî naxirên pezkoviyan bi serbestî geriyan. Lê netew-dewletên nû, welatê wan parçe kirin û ew xistin nava tevneke giran a asîmîlasyonê.   Digel êş û kulên bindestiya 100 salên dawî, gelê Samî ji bo ji erdên xwe yên dîrokî …

Bêtir »

Galîkiya Îskoçyayê: Zimanekî jîndar çawa ket ber sekratê?

Rastiya tahl a di mijara galikî de îro nikare bê veşartin: axêverên galîkî pîr dibin û dimirin û bi wan re galîkî jî dimire. Zimanê galîkî li Îskoçyayê êdî ne wekî di Serdema Navîn de zimanek jîndar e û ne parçeyek xurt a nasnameya îskoç e. Galîkî hebûna xwe ya …

Bêtir »

Paşveçûn û hilweşîna zimanê îrlandî

Dîtinên Serdozgerê Îrlandayê John Davis polîtîkaya asîmîlasyonîst a dewleta brîtanî baş li ber çavan radixe. Davis di nivîsek xwe ya di 1612’an de vê dibêje:‘Em dikarin bifikirin û hêvî bikin ku nifşên bê hem ji aliyê ziman û hişmendî û hem jî ji aliyên din bibin îngilîz da ku ji …

Bêtir »

Tîmora Rojhilat bi berdêlên giran gihîşt serxwebûnê

Nifûs: 1.167,242 (2015) Berfirehbûn: 15,410 km2 Paytext: Dili Zimanên fermî: Portekîzî, tetûm Serxwebûn: 2002 Yek rastiyek ku li ser serfiraziya têkoşîna ji bo serxwebûnê tesîr kiriye bê guman karên di qada dîplomasiyê de hatine kirin e. Tê qebûlkirin ku dewleteke wekî Endonezyayê mezin ê xwedî artêşek xurt ne di encama …

Bêtir »

Sahraya Rojava 40 sal in li benda self-determînasyonê ye

    Koloniya kevn a Îspanyayê hîn jî di bin dagirkeriya Fasê de ye û vê dewletê heta niha nehiştiye referandûma self-determînasyonê bê lidarxistin. Peymana Sêalî ya Madrîdê ku di 14’ê Mijdara 1976’an hatibû îmzekirin, îsal 40 salan li dûv xwe dihêle. Bi vê peymanê, Îspanya ji Sahraya Rojava vekişiya …

Bêtir »

Polîtîkaya gelên aborîcîn û Girava Tengava Torresê

  Ji bo bi dehezaran salan gelê aborîcîn û Girava Tengava Torresê yê vê parzemînê û giravên wê ekosîstemên cihêreng parastine, ziman û çandên kompleks pêşxistine û di navbera xwe û kesên ji derve hatine bazirganiyê kirine. Di nava 200 salên ku kurt dikare bê dîtin ku dema destpêka kolonîzasyona …

Bêtir »

RIZGARIYA ÇAND Û ZİMAN

    Rizgariya neteweyî û civakî ya gelekî bindest karekî berfireh e ku xebateke kûr û dirêj dixwaze. Hilweşandina strûkturên kolonyal ên di nava civaka bindest de bingeha karê rizgariya neteweyî û civakî ye. Bi avêtina van gavan bêedaletiya ku kolonyalîzm di nava civakê de pêk aniye tê bidawîkirin û …

Bêtir »