Arşîvên Tag: federalîzm

Pisporê federalîzmê Khim Lal Devkota gotareke bi sernavê “dersên Swîsreyê yên ji bo rêwîtîya federal a Nepalê” nivîsand. Di gotarê de tê gotin, “mînaka Swîsreyê nîşan dide, rêvebirina baş, sazîyên xurt û federalîzma kêrhatî pêdivîyên ji bo pêşketinê ne.” Nepal welatekî Asyayê ye ku piranîya erdên wê ji Çiyayên Hîmalayayan pêk …

Gelên Fransayê nema modela jakoben a terîtoryal qebûl dikin. 73 ji % gelên li Fransayê daxwaza federalîyê dikin. Piranîya civakê dixwazin herêm li gorî krîterên çandî û zimanî bên damezrandin. Daxwazên parastina nasnameya herêmî û zimanî di nava civaka Fransayê de xurt dibe. Piranîya gelên li herêmên sînor dijîn, dawxaza …

Hikumeta netewperest a Narendra Modî dixwaze hîndu li her alîyê Hindistanê ferz bike. Polîtîkaya serdestkirina hîndû herî zêde li li eyaletên li başûrê welêt rastî berxwedanê tê. Polîtîkayên hikumeta federal aştîya ziman a li Hindistanê gav bi gav xera dike. Hikumeta netewperest a Narendra Modî dixwaze zimanê hîndu li her …

Sefîrê Amerîkayê yê Tirkîyeyê Tom Barack li Şamê wekî netewperestekî ereb axivî: Barack got li Sûrîyeyê federalîzm “bi kêr nayê” û ji bo vê vî welatî “yek niştiman, yek milet, yek artêş û yek hikumet” parast. Dîplomasîya ji bo statuya Rojavayê Kurdistanê bi lez pêş dikeve. Nûnerên Rêveberiya Xweser a …

Mixabin, di hemû rojhilata navîn de modela federal pir kêm tê zanîn. Ji ber ku herkes bawer dike ku her federalî destpêka veqetînê ye. Belkî mirov divê li pergalên federal ên Swîsre an DYAyê binêre da ku bibine ku ev dikarin ji bo dewletên di asteke bilind de xwedî cihêrengîyê …

Sîyasetvana kurd Îlham Ehmed tevlî paneleke li Meclîsa Londonê bû. Ehmed di bernameyê de federalîzmê ji bo Sûrîyeyê pêşnîyaz kir. Hevseroka Ofîsa Têkiliyên derve yê Rojavayê Kurdistanê Îlham Ehmed tevlî paneleke Meclîsa Londonê. Panel ji alîyê Navenda Pêşketina Kurdî hat lidarxistin. Gelek siyasetmedarên kurd ên li Brîtanyayê tevlî bernameyê bûn. …

Sîyasetvanê îtalyayî Alessandro Cillo Vignia got, ew hêvî dikin Sûriyeyê jî wekî Iraqê heye, desthilateke xurt a kurdan bê amadekirin. Cillo Vignia da zanîn, damezrandina dewleteke federal a kurdan a ku ji aliyê kurdan ve bê birêvebirin, wê ji bo vê herêma ku îro di nava alozîyê de ye bibe …

Hevdîtina yekemîn a di navbera Hêzên Sûriyeya Demokratîk (HSD) û rêveberîya nû ya li Şamê pêk hat. Hevserokê Nûnertiya Meclîsa Sûriyeya Demokratîk (MSD) yê Washingtonê Bassam Îshaq ji Rûdawê re ragihand, di civînê de mijarên leşkerî hatine gotûbêjkirin. Hevdîtina yekemîn a di navbera Hêzên Sûriyeya Demokratîk (HSD) û rêveberîya nû …

Meseleya statuya Rojava heşt sal bere hatibû rojevê û nûnerên herêmê îşaret bi pêdivîya sîstema federalîyê kiribûn. Meclîsa Damezrîner a Sîstema Federaliya Demokratîk a Rojava-Bakûrê Suriyeyê di civîna xwe ya di 2016an de Sîstema Federalîya Demokratîk pêşnîyaz kiribû. Nîqaşên li ser modela îdarî ya li Sûrîyeyê di rojên dawî de …

Hevdîtinên ji bo hikumeteke koalîsyonê li Belçîkayê negihiştin encamê. Bart De Weverê ku şaredarê Antwerpenê û serokê NV-Ayê ye, duh dawî li hevdîtinên ji bo koalîsyonê anî. Ji meha hezîranê û vir ve li Belçîkayê hikumet nikare bê damezrandin. Hevdîtinên ji bo hikumeteke koalîsyonê yên di bin pêşengîya Bart De Wever …

Sarawak cara ewil wê gaz û petrola xwe bifiroşe. Sarawak bi vê gavê dixwaze otonomîya xwe ya di nava sîstema federal de xurtir bike. Sarawak cara ewil wê gaz û petrola xwe bifiroşe. Şîrketa Sarawakê Sarawak Berhad (Petros) dest bi firotina petrol û gazê kir. Heta niha erkên firotina çavkanîyên …

Aliyekî Swîsreyê ya li cîhanê bale dikişîne,  cihêrengiya wê ya ziman û otonomiya kantonan e. Swîsre ji bo mafên her çar komên ziman û xweseriya dîrokî ya kantonan sîstema federal pejirandî ye. Swîsre welatekî biçûk ê Ewrûpayê ye ku bi sedan salan e di nava sîstema navneteweyî de bi sekna …

Swîsre di 1ê tebaxê 1291an de bi yekîtîya sê kantonan hat damezrandin. Kantonên Schwyz, Uri û Unterwalden di vê rojê de Tifaqa Rütli îmze kirin. Heta Peymana Westphaliayê (1648) kantonên di nava yekîtîya Swîsreyê de wekî dewletên serbixwe bûn. Îro roja neteweyî ya Konfederasyona Swîsreyê ye. Swîsre di 1ê tebaxê 1291an de bi …

Encameke balkêş hilbijartinên Belçîkayê dengên NV-Ayê yên ji Walonyayê ne. Partîyê li Walonyayê jî namzet nîşan dan û ji herêmê 40,000 deng wergirtin. Pisporên mijarê dîyar dikin, partîya flaman bi vê hemleya xwe dixwaze pirekê di navbera xwe û fransîaxêvan de ava bike. Belçîka “yekşema-super” li dûv xwe hişt lê …

Encameke serkeftina MRyê ya li Walonyayê herî zêde wê bi kêrî partîya flaman NV-Ayê were. NV-A û MR ji alîyê îdeolojîk ve nêzîkî hev in û ev jî îhtimala hukumeteke federal a di navbera her partîyan de xurtir dike. Hilbijartinên Belçîkayê ku tevlî yên ji bo Parlamentoya Ewrûpayê hatin lidarxistin, …

‘Tîbeta Biçûk’ Ladak ji Hîndistanê otonomîyê dixwaze. Sebebên esasî yên pêdivîya otonomîyê, parastina ekosîstem û çanda tîbetî ya Ladakê ye. Herêma Ladakê ku wekî ‘Tibeta Biçûk’ tê pênasekirin, ji Hîndistanê otonomiyê daxwaz dike. Welatîyên li herêmê ji meha sibatê û vir ve çalakîyên girseyî li dar dixin. Avakirina eyaletekê an …

Welatîyên Belçîkayê piştî pênc salan careke din wê di 9ê hezîranê de biçin ser sindoqan. Hilbijêr wê dengên xwe ji bo parlamentoyên Ewrûpa, Belçîka, herêmî û şaredarîyan bi kar bînin. Welatîyên Belçîkayê piştî pênc salan careke din wê di 9ê hezîranê de biçin ser sindoqan. Hilbijêr wê dengên xwe ji …

Forûma Federasyonan (Forum of Federations) li ser demokrasîya xwecîhî berhekemeka din weşand. Di vê berhemê de 16 welatên xwedî sîstema federal û welatên nêzîkî sîstema federal cî digirin. Forûma Federasyonan (Forum of Federations) li ser demokrasîya xwecîhî berhemeka din weşand. Pirtûka bi navê Kitêboka Forûma Federasyonan a Rêveberîya Xwecîhî ya …

Yek ji stûna federalîzma Belçîkayê piştgiriya di navbera herêman de ye. Flander, di çarçoveya piştgiriyê de her sal bi qasî 8 milyar euroyî transferê Walonyayê dike. Yek ji aliyê giring ê modela federalîzmê hebûna  mekanîzmaya piştgiriyê ya di navbera herêman de ye. Di vê modelê de herêmên aboriya wan xurt …

Herêma sirban Republika Sirpska îro salvegera 32. a damezrandina xwe ya berê şerê navxweyî ya Bosnayê pîroz kir. Du balafirên F-16 ên Amerîkayê bi hinceta beşdariya tetbîqata leşkerî ya bi Artêşa Bosnayê re, li ser bajarên Tuzla û Brčkoyê firiyan. Aramiya li Bosna-Hersekê bi kûrbûna nakokiya bi netewperestên sirb re …

Forûma Federasyonan ji bo pêşxistina diyalogê ya di nava kirdeyên federalîzma Etiyopyayê bernameyeke du hefteyan li dar xist. Ji seranserê Etiyopyayê 90 kesên ku hukumeta navendî, rêveberiyên herêmî û civaka sivîl temsîl dikirin tevlî kargehên vê bernameyê bûn. Etiyopya yek ji welatê federal ê Afrîkayê ye ku ji civakekî pirmiletî, …