Medyaya Dîjîtale de Kurdî Sekenê, Se nêkenê? Sosyal Medya de Xoverdayiş

Netîce ALTÛN

Wexto ke di hezarî Kurdî yew nûştox ya zî sîyasetmedarî taqîb bikerê, Tirkêk ya zî kurdêko nîm-tirk êşkeno meraq bikero, seba fahm bikero bayno google açarnayox ra û peyamî biaçarno û bi no awan Kurdkî bibo ziwanê Kurdê nîm-tirkan û rêzdariyêka ziwanê ma heq keno bideyo ci. Rojêk ciwanêk qerar bido ke a roj ra pey do kitab û rojname bi ziwanê xo biwano, do fikranê xo yê sîyasîyan bi ziwanê xo vaco, waştiya xo rê bi ziwanê xo şîîran biwano û mesajan berzo, do bedelyayiş dest pê bikero

Na nûşte de ez wazena behsê seknê Kurdan ê sosyal medyayî bikerî ke, gelêk Kurdî ci ra keyfweş nîyê. Her çiqas ez nêwazî Kurdî her wext xo bi xo zahf rexne bikerê zî, ez wazena eyneyêk bigerî xo dest û mi ra çi ayseno vacî.

Gelo yew merdimêko heqanê ziwanê xo paweno û her nûşteyê xo bi tirkî nûseno kuweno kamjo sepetê xoverdayişî? Reyna gelo yew sîyasetmedaro ke heqanê miletê xo (ziwan heqo sereke yo) paweno la her gamê xo seba Tirkan û bi Tirkî erzeno, kûweno kamjo sepetê xoverdayişî? No tesîrêko senîn verdeno şarî ser? Heto bîna, gelo gedeyêke têkiliyê xo ziwanê xo ra hema nêbirnaya û bi televîzyon û telefonan benê pîl bi çi rî bi rî manenê?

Ma tenê behsê Twîtterî bikerim, bi roşnê lembê xo baynim çi yeno nûştiş heme çî zelal beno. Twitter de parlamenterê ma, yew di xaric, heme Tirkî nûsenê. Ê ke Kurdkî nûsenê zî him bi Kurdkî û him zî bi Tirkî nûsenê. Çîrê? Hedef kîtleyê parlementeranê ma kam o? Wazenê kamjo tirk bi fikranê xo bibedelnê ke? Ma qey yew rayver, zana, entellektuel nêzano ke no şer de fikrî nê, çekî estê, kiştiş esto, çinêkerdiş esto. Bi endîşeyo ke Tirkî do derheqê înan de çi bifikiryê hereket kenê la o beynate de Kurdan kenê vindî. Kurdêkê bi awiranê dijminê xo aynenê xo ra û wazenê qalikê rihê xo vecê û sey perênê marêk kurdîtîyê xo di deqan de bibedelnê verê benê nîm-tirk, dima ra benê tirk, di ma ra zî benê dijminê Kurdan. Esas endîşeyê rayveranê ma ganî Kurdî û ziwanê înan çîrê roj bi roj helyenê bo.

Di lîngê medyaya dîjîtal ê muhîmî estê. Girseyo sîyasî nêwazeno ehemmîyetê ziwanî fahm bikero û linga bîn zî vîdeoyê ke gedeyî seyr kenê. Tay vîdeoyêke Koreyijî û Îngîlîzî sere de, her milet ra çiyo beletewş seba qican amade kenê û nê weşanî bi hezaran yenê seyrkerdiş. Hetê tirkana teqlîtê înan yeno viraştiş ya zî eynî vîdeo şixulnenê û vengê cê kenê Tirkî. Gedeyî gama youtube akenê, vîdeoyî kuwenê vernî în. Bi no awan merdim hend vîneno gedeyê çar panc sereyî tenê vîdeoyanê bi tirkî seyr kenê û heke zaf tay kêyê ke domananê xo dir Kurdkî qiseyî kerdo estê, ê zî bi no problem dir rî bi rî manênê.

Seba ziwanê gedeyanê ma yo domînant Kurdî bo, her tewr xebat no semed ra bi qiymet o. Vîdeoyê beletewşî, reklamî, vîdeoyê yarîyan, ê tîktokî, ê orîjînalî ke hetê Kurdana ameyê viraştişî heme lazim ê. Başî û xirabîya tedeyî ra azad, her tewr xebata ke hetê tûtan û ciwanan ra bêro seyrkerdişî mûhîm ê û lazim ê ma rê. Ma miletêko hend cîddî zî nîyê xo ra. Ma rê komedî zî lazim a, eşq zî, beletewşî zî, rêzefîlmî û tîktokerî zî lazim ê.

Zencîrêke esta ke ganî cayek de ma aye bivisnim. Nêvisyo, heya peynî ro ziwanê ma bîyaro do dewam bikero. Nika kesê ke cuya xo de qerar do ke do çi rey nûşteyanê bi tirkî bar nêkerê estê la hema nêşkenê bibê hêzêk.  Ke hezar rayverê Kurdan qerar bidê ke do tiya ra pey tenê bi Kurdkî binûsê û pax bi taqîbkerdoxanê xo nêkerê (pax bi taqîbkerdoxanê xo yê esasîyan bikerê) do hewrêsêko qic dest pê bikero û çiqa şêro do no hewrês pîl bo. Wexto ke di hezarî Kurdî yew nûştox ya zî sîyasetmedarî taqîb bikerê, Tirkêk ya zî kurdêko nîm-tirk êşkeno meraq bikero, seba fahm bikero bayno google açarnayox ra û peyamî biaçarno û bi no awan Kurdkî bibo ziwanê Kurdê nîm-tirkan û rêzdariyêka ziwanê ma heq keno bideyo ci. Rojêk ciwanêk qerar bido ke a roj ra pey do kitab û rojname bi ziwanê xo biwano, do fikranê xo yê sîyasîyan bi ziwanê xo vaco, waştiya xo rê bi ziwanê xo şîîran biwano û mesajan berzo, do bedelyayiş dest pê bikero. A roj ra pey o merdim entellektuel o. A roj ra pey o merdim şoreşger o, çalakvan û şervanê ziwanê xo yo.

Hewce nêkeno ke ma berpirsîyarîyanê dijminê xo ra qiseyî bikerim. La çiyeko ma mil sero yo, sey aktîvîstanê ziwanê xo, eyro (seba nê) dest bi ziwanê xo de vîdeo virastiş, Twîtt nûstiş, foto barkerdiş, behsê çiyo tewş û çiyê muhîman bi ziwanê xo kerdiş bikerim û bidim zanayiş ke kam wazeno Kurdêk nas bikero wa bi ziwanê ê, ê dir bikewo têkilî.

Bi kilmî, wa Kurdî bibê Kurd. No bixo, no şerê estbiyayiş û çinêbiyayişî de sîlehêk o. Tesîrê bêîteatîyo sîvîl texmînanê ma berzêrî yo.

———————————–

Gotar di hejmara 8. a Kurdistanê de hatîye weşandin.

infowelat.com

Li vê jî binêre

Jin û wêjeya kurdî mijara panelekê bûn

Beledîyeya Peyasê bi dirûşmaya “di wêjeya kurdî de tekoşîna jinan” li Pirtûkxaneya Hilberînên Jinan panelek …