A.Rahman Çelîk
Lêkolîneran îspat kir, di dema şerê serxwebûna Indonezya de, artêşa Holandayê li vî welatî şîddeteke sîstematîk bi kar aniye.
Serokwezîrê Hollandayê piştî vê derket pêşberî çapemeniyê û ji Indonezyayê lêborîn xwest
Serokwezîrê Holandayê Mark Rutte, ji bo şîddeta ku artêşa Holandayê di navbera salên 1945 û 49’an de ji gelê Indonezyayê bi kar aniyê, lêborîn xwest.
Lêkolînekê îspat kir artêşa Holandayê, navbera van salên piştî Şerê Cîhanê Yê Duyemîn de, ji bo Indonezyayê di dest xwe de bigire, li vî welatî şîddeteke sîstematîk û li derveyî însanetiyê bi kar aniye.
Ev yek kir ku serokwezîr derkeve pêşberî çapemeniyê û hemû encamên vê lêkolînê qebûl bike.
Serokwezîr bi lêborînê şerma wê demê ji stuyên leşkeran derxist û avêt ser sistema wê demê ya dewleta xwe.
Hollandayê heta niha ev sûc qebûl nedikir û digot artêşa wan tiştekî nelirê nekiriye, bi tenê hin bûyerên şexsî pêk hatine.
Hêjayî gotinê ye, piştî şerê Pasîfîkê qediya, di 1945’an de lîderên wê demê yên siyasî Sukarno û cîgirê wî Muhammed Hatta, serxwebûna Îndonezyayê îlan kirin.
Kralîyeta Holandayê, îlana sexwebûnê qebûl nekir û ji bo rêveberiya mêtîngeriyê bidomîne, leşkerên xwe derxist giravên Cava û Sumatrayê.
Leşkerên kraliyetê yên wê demê, li dijî sivîlan qetlîam pêk anîn.
Ji 100 hezarî zêdetir Indonezî hatin kuştin.
Piştî pevçûnan, di sala 1949’an de, di navbera Holanda û Îndonezyayê de hevdîtinên aştiyê hatin destpêkirin.
Di encama van hevdîtinan de, Holandayê serxwebûna Indonezyayê qebûl kir.