Dekolonîzasyon

Polînezya ku ji gelek giravên biçûk pêk tê, herêmeke fireh a li rojavayê Okyanûsa Pasîfîkê ye. Ji 100î zêdetir giravên li vê herêma okyanûsê bi navê Polînezyaya Fransayê di bin rêvebiriya Parîsê de ye. Moetai Brotherson Lêbelê dewleta fransî, bi testên çekên nukleer, bi dehan salan aramiya li van giravên …

Li Kosta Rîkayê ku yek ji welatê Amerîkaya Latîn e, di demên dawî de êrişên li dijî xweciyan zêde bûne. Komên çete yên girêdayî kesên dewlemend, bi armanca ew terka erdên xwe bikin, êrişê xweciyan dikin û gelek caran di van êrişan de xwecî tên kuştin. Serokê Kosta Rîkayê Karlos …

Rêvebiriya rastgir a Bolsonaro ku bûye alavek kêrhatî ya sîstema neolîberalîzmê,  ji bo pêşîgirtina li şewbê tevdîrên pêwîst  nagire. Gelê xwecî yên li Brezîlyayê koma herî jar e ku wê zirarê ji ber vê xemsariya mezin bibîne. Pisporên tenduristiyê li ser vê meseleyê li zengila xetereyê didin û didin zanîn, …

Li başûrê Okyanûsa Pasîfîkê çend girav mane ku hîn ji nîrê kolonyalîzmê rizgar nebûne. Yek ji wan, Bouganville e ku di 40 salên dawî de di bin dagirkirina Papûa Nîw Gîneyê (PNG) de ye. Bi mebesta diyarkirina qederê, di 23’yê Mijdarê de li vê giravê referandûma serxwebûnê hat lidarxistin. 260 …

Partiyên siyasî yên daxwaza serxwebûna Kaledonya’ya Nû dikin ji 54 kursiyên di Kongreya Kaledonya’ya Nû de 26 kursiyan bi dest xistin. Di encama hilbijartina 12’yê Gulanê de hat lidarxistin de bi tenê 2 kursî man ku partiyên serxwebûnxwaz piraniyê bi dest bixin. Partiyên alîgiriya yekitiya bi Fransayê re dikirin di …

Dalay Lama çû Hîndîstanê û li wir hikumeta Tîbetê ya li sirgûnê ava kir ku bi fermî jê re Rêvebiriya Navendî ya Tîbetê hat gotin. Ligel Lama li derdora 100.000 tîbetî jî terka welatê xwe kirin. Navenda vê hikumetê li Dharamsala ya li bakurê Hîndîstanê bû. Di 10’ê Adarê de …

Nivîskarê kenyayî Thiong’o di xebata xwe de rizgarkirina ziman ji mêtingeriya ewrûpî pêşniyazê gelên Afrîkayê dike. Thiong’o di pirtûkê de hewl dide ku “meseleya ziman” wekî teoriyekê di nava xebatên post-kolonyal de bi cî bike. Wergereke hêja ya bi navê Rizgarkirina Hiş ji Mêtingeriyê: Di Siyaseta Afrîkî de Siyaseta Zimên …

Parlamenter û hiqûqnasên ji her aliyê cîhanê û lîderên doza serxwebûna Papûaya Rojava bang li Neteweyên Yekbûyî (NY) kirin ku ji bo lidarxistina referandûma serxwebûna Papûaya Rojava ya ji aliyê Endonezyayê hatiye dagirkirin, tedbîrên pêwîst bigire. Beriya vê bangê hêzên Endonezyayê 1,700 xwepêşanderên papûayî girtin. Parlamenterên Navneteweyî yên ji bo …

Li Papûaya Rojava ku herêmeke Endonezyayê ye,  tevgera gel serxwebûnê dixwaze. Bi vê armancê, kampanyayeke medyaya sosyal hat destpêkirin. Beşdarên kampanyayê bi hashtaga  #LetWestPapuaVote  (Papûaya Rojava deng dide) li her aliyê cîhanê piştgiriya xwe ji bo serxwebûna herêmê tînin ziman. Di 3’yê Gulanê de Parlamenterên Navneteweyî yên ji bo Papûaya …

    Koloniya kevn a Îspanyayê hîn jî di bin dagirkeriya Fasê de ye û vê dewletê heta niha nehiştiye referandûma self-determînasyonê bê lidarxistin. Peymana Sêalî ya Madrîdê ku di 14’ê Mijdara 1976’an hatibû îmzekirin, îsal 40 salan li dûv xwe dihêle. Bi vê peymanê, Îspanya ji Sahraya Rojava vekişiya …

    Serokwezîrê kevn ê Jamayîkayê PJ Patterson nivîsand ku Serokwezîrê Brîtanyayê Cameron gotiye “dema koletiyê êdî zû de derbasbûye” lê ev ne rast e. Li gorî Patterson koletî îro jî li ser piya ye û dom dike. Serokwezîrê kevn ê Jamayîkayê li ser axaftina David Cameron a di 30’yê …

      Fermandarekî payebilind ê artêşa Endonezyayê yê li Papûaya Rojava ji ber îhlalkirina mafên mirov ji gelê Papûaya Rojava lêborînê xwest. Papûaya Rojava nêzîkî 60 sal in ji aliyê Endonezyayê hatiye dagirkirin. Fermandarê Herêma Cenderawasih General Hinsa Siburian di merasîma ku bi minasebeta 70. damezrandina artêşa Endonezyayê ya di …

      Li Komara Domînîkê welatiyên ji dêbavên ji Haîtiyê hatine bi problemên giran ên welatîbûnê re rû bi rû mane. Bi deh hezaran welatiyên bi vî rengî çend salên dawîyê ji mafên welatîbûnê bêpar in. Di Rezbera 2013’an de Dadgeha Bingehîn a Domînîkê bi biryarekê mafên welatîbûnê ji …

          Di 60. salvegera damezrandina Herêma Xweser a Tirkîstana Rojhilat (Xinjiang) de Çîn pesnê xweseriya vê herêmê da. Çînê diyar kir ku li Tirkîstana Rojhilat di 60 salên dawî de pêşketineke berfireh derketiye holê. Kongreya Ûygûr a Cîhanê jî bi daxuyaniyekê daxwaza mafê self-determînasyonê kir. Bi …

      Belgefîlma li ser têkoşîna rizgariya Sahraya Rojava ya bi navê “Em serhildêr in: Sahraya Rojava” hat kişandin. Em serhildêr in rêzebelgefîlmek di derbarê çar welatên hatine dagirkirin û têkoşîna wan a ji bo serxwebûnê ye de ye. Di çar beşan de li ser pêvajoya Kaledonyaya Nû ya …

        Serokê Endonezyayê Joko “Jokowi” Widodo soz da ku qanûna li ser mafên xweciyan a demeke dirêje hatiye sekinandin, wê bê qebûlkirin. Jokowi vê teahuda xwe di civîna xwe ya bi Tifaqa Gelên Komegiravan (AMAN) re eşkere kir. Jokowî di heman deme de diyar kir ku ew …

  Gava yekemîn a naskirina polîtîk a Papûaya Rojava hat avêtin   Têkoşîna 53 salan a ji bo serxwebûna Papûaya Rojava serkeftineke dîplomatîk bi dest xist. Koma Pêşeng a Melanezyayê (MSG) statuya çavdêriyê da tevgera serxwebûnxwaz a Papûaya Rojava. Ji bo endamtiya tevgera Papûayê kurtedemek berê 150,000 daxwazname pêşkêşî MSG’yê …

      Nûnerê Tevgera Rizgariyê ya Yekgirtî ya Papûaya Rojava (ULMWP) yê Koma Pêşeng a Melanezyayê Amatus Douw 150,000 daxwaznameyan pêşkêşî Serokwezîrê Vanuatuyê kir. Welatiyên Papûaya Rojava dixwazin ji bo endamtiya tam a rêxistina wan a di Koma Pêşeng a Melanezyayê de Vanuatu destekê bide wan. Serokwezîrê Vanuatuyê wê …

    Parazvanên mafê diyarkirina qederê ya Papûaya Rojava ji Komîteya Dekolonîzasyonê ya NY’ê daxwaz kirin ku welatê wan têxe lîsteya koloniyan a komîteyê. Heman derdor bang li komîteyê kir ku ji bo dîtina rewşa li Papûaya Rojava heyetekê bişîne. Endamê Komeleya Papûaya Rojava ya Awistralyayê Joe Collins da xuyakirin …

    Civîna Pasîfîkê ya Komîteya Taybet a Dekolonîzasyonê ya girêdayê Neteweyên Yekbûyî (NY) li Fîjiyê dest pê kir. Di civîna ku wê di navbera 21-23’ê Gulanê bê lidarxistin de li ser meşandina biryara Dehsala Sêyemîn a ji bo Hilweşandina Kolonyalîzmê (2011-2020) nîqaş bên kirin. Di civînê de wê li …

    Serekên xwecî yên li girava Kaledonyaya Nû ya girêdayî Fransayê peymana ku tê de prensîb û pêdiviyên gelê xwecî yê li giravê eşkere kirin. Çav li rê ye ku vê peymanê ji aliyê rêvebiriya giravê bê qebûlkirin û di Destûra Bingehîn a Kaledonyaya Nû de cî bigire. Peyman …