Arşîvên Tag: ziman

Li bakur kurdî çawa têk çû?

Ez berpirsiyariya çîna navin a di windabûna zimanê kurdî de nîqaş nakim û nabêjim tenê rola wê heye. Ez dibêjim ew bi vê sekna xwe ya li dijî kurdî, bi politikaya asîmîlasyonîst a dewleta tirk re hevkariyê kiriye. Elîtên kurd di siyaseta giştî û şaredariyan de, zimanê kurdî kirin qurbana …

Bêtir »

Swêd li sûcên xwe yên asîmîlasyonê mukur hat

Yek ji qadên xebata kolonyalîzma Ewrûpî bê guman ziman û nasnameya komên etnîk in.Netewdewletên Ewrûpî bi bernameyên asîmîlasyonê ne tenê li koloniyan.Lê belê di nava sînorên xwe de jî xwestin civakeke homojen ava bikin.Swêdê jî qasî 80 sal hewl da civaka gelên Samî ye, asîmîle bike .Rêvebiriya Stockholmê li vê …

Bêtir »

Li Başûrê Mongolyayê serhildana ji bo ziman

Dibistan ji bo netew-dewletan navendên asîmîlasyona nasnameyên cihê yên etnîk û ziman in.Çîna ku dixwaze zimanê Mandarîn li ser hemû gelan ferz bike dibistanan wekî mewziyên eniya asîmîlasyonê bikar tîne.Rêvebiriya Pekînê bi vê mebestê li herêma Başûrê Mongolyayê Mandarîn kir zimanê yekemîn ê perwerdeyê.. Lê ev yek ji aliyê civaka …

Bêtir »

Çîn zimanê mandarîn li Başûrê Mongolyayê ferz dike

Asîmîlasyon yek ji çekên herî kêrhatî ya dewletan e da ku bikaribin hebûna neteweyên kêmar tune bikinRêvebiriya Çînê ji destpêka aloziya Hong Kongê û vir ve polîtîkaya xwe ya asîmîlasyona ziman a li dijî kêmarên etnîk zêdedit dikePekîn, perwerdeyê di vê mijarê de wekî qada bingehîn dihesibîne û polîtîkayên xwe …

Bêtir »

Xewnereşka civaka Islandê: Gelo wê zimanê giravê bibe îngilîzî?

Welatek Ewrûpayê ku sînorên wî bi tu welatan re tuneye û li herêmeke sar û seqem cî digire, di warê paşeroja zimanê xwe de bi fikar e Îngilîzî gav bi gav li vî welatî belav dibe û zimanê bavûkalan a bi sedan salane vî welatî dihat axaftin, roj bi roj …

Bêtir »

RAI êdî wê bi sardînî jî bipeyive

Netew-dewletên Ewrûpî ku zimanên kêmaran anîn ber tunebûnê, carnan bi gavên erênî dixwazin ji ber sûcên ziman xwe bidin efûkirinÎtalya di dîroka xwe ya komarê de cara yekemîn biryar da bi zimanê Sardînî jî weşanê bikeEv yek ji aliyê rêvebiriya vê girava xweser, wekî dîrokî hat binavkirin. Sard an jî …

Bêtir »

Dadgeha Ewrûpî ji bo kurdî Tirkiyeyê mehkûm kir

Dadgeha Mafê Mirovan a Ewrupa têkildarî çalakiyên ji bo zimanê dayikê biryara xwe da. Dadgehê diyar kir, lidarxistina çalakiyên ji bo zimanê dayikê ne sûc e. Kesê bi navê Hakim Aydin sala 2009’an ji ber ku li Tirkiyeyê hatibû binçavkirin, serî li dadgeha Mafê Mirovan a Ewrûpayê da. Sedema binçavkirina …

Bêtir »

Swêd zirara daye zimanê meankelî lêkolîn dike

Swêd jî yek ji dewletên Ewrûpayê ye ku demeke dirêj cihêrengiya etnîk û ziman a li ser erdên xwe red kir. Niha rêvebiriya Stockholmê dixwaze sûcên xwe yên dîrokî yên li hember zimanê Meankelî lêkolîn bike. Tornedal herêmeke sar a li bakurê Swedê ye û li kêleka sînorên Fînlandiyayê cî …

Bêtir »

Li Skotlandê mafên ziman û edaleta civakî hat nîqaşkirin

Li paytexta Skotland Edînbûrgê bernameyek li ser mafên ziman hat lidarxistin. 5 axêverên zimanê kurdî, baskî, swêdî, galî û galikiya skotlandê û parazvanên ziman ên Edînbûrgê  beşdarî bernameyê bûn.   Beşdaran di axaftinên xwe de balê kişandin ser mafê ziman û edaleta civakî û diyar kirin heta li ziman nikaribe bibe …

Bêtir »

Kamerûn ji bo parastina zimanên otokton projeyek amade kir

Kamerûn welatekî li navenda Afrîkayê ye ku bi cihêrengiya xwe ya ziman bale dikişîne. Li vî welatê ku nifûsa wê 25 milyon e, 260 ziman tên axaftin. Bê tenê 40 ji van zimanan li dibistanan tên fêrkirin. Lê ji ber mîrateya dema kolonyal, fransî û îngilîzî zimanên fermî yên welêt …

Bêtir »

Li Guetamalayê zimanê itza ber bi tunebûnê ve diçe

Li başûrê Meksîka, Guatemala û Belîzeyê 30 zimanên maya tên axaftin. Hin ji wan ji aliyê bi sedhezaran kesan ve tên axaftin. Axêverên hin ji wan di bin 5000’î de ne û ev ziman di bin  xetereya tunebûnê de tên hesibandin. Yek ji wan zimanan Îtza ye ku di nava …

Bêtir »

Çîna bajarî li hember kurdî asteng e

Amed ji bo Kurdan eniya herî mezin a şerê ziman e û wiha xuya dike, Kurd li vir newêrin li hember serdestiya Tirkî têkoşînekê bidin destpêkirin. Ez ditirsim aqûbeta paytexta Kurdistanê jî bibe wekî Dublinê. Çalakgerê ziman û wergêr Necat Ayaz bi rasthatina Roja Zimanê Dayikê ya Cihanê hizrên xwe …

Bêtir »

Li Skotlandê hewldanên parastina galîkî

HEWLDANÊN JI BO VEJÎNA ZIMANÊ GALÎKÎ Zimanê Galîkî ji dawiya sedsala 19. û vir ve di bin xetereya dijwar de ye. Galîkî êdî bi tenê ji aliyê ji % 1’ê civakê ve tê axaftin û civaka galîkîaxêv bi tenê li zozan û giravên dûrî bajarên Skotlandê dijîn. Lê dildarên vî …

Bêtir »

‘Ziman û çand ne tenê pirsgirêka çend kesan e lê pirsgirêka hemû kurdan e’

Ji sekreteryaya Tora Ziman û Çandan Zana Farqînî û Cevahîr Sadak Duzgun diyar kir ku xebata wan li derveyî partî û rêxistinan e. Farqînî û Duzgun destnîşan kir ku divê her malbat di mala xwe û di jiyana rojane de bi zimanê xwe biaxive û hînî zarokên xwe bikin. Farqînî …

Bêtir »

Şoreşa ziman dikare li kolanan pêk were

Bi ya min, li bakur proseyeke Îrlandayîbûyînê pêk tê. Pevçûna giran a bi dewletê re, dînamîzmeke berfireh a siyasî û ne xwedî forma serxwebûnê be jî, hebûna dîskûrsa antî-kolonyal lêbelê ji ber ku ziman qadeke bingehîn a berxwedanê nehatiye dîtin gav bi gav hilweşîna ziman elametên Îrlandayîbûyînê ye. Bi ya …

Bêtir »

Tora Ziman û Çandê hat damezrandin

Civîna bi navê ‘Tora Ziman û Çanda Kurd’ ku li ser banga nivîskar, rewşenbîr, hunermend, hiqûqnas, civaknas, siyasetmedar, karsaz, rojnameger û zimanzanên kurd ên mîna Ahmet Turk, Îmam Taşçier, Tarik Ziya Ekîncî, Rênas Jiyan, Selîm Temo, Fûat Onen, Şefîk Beyaz, Zana Farqînî, Samî Tan, Mîkaîl Bilbil, Kadrî Yildirim, Ferda Cemîloglu, …

Bêtir »

Li Amedê însîyatîfeke ziman tê damezrandin

Saziyên kurd ên li bakurê Kurdistanê biryarê dan însîyatîfele sivîl a zimanê kurdî damezrînin. 13 saziyên li Amed/Diyarbekirê, di 31 Tebax-1ê Îlonê de komxebata bi navê “Piştî OHAL (Rewşa Awarte) Rewşa Kurdî” li dar xistin. Saziyên beşdarê vê komxebatê bûn, di derbarê civînên xwe de encamnameyekê ragihandin. Di encamnameyê de …

Bêtir »

Ji bo zimanê ûdmûrtî xwe kuşt

“Eger zimanê min wê sibe bimire, wê demê ji bo mirinê îro ez amade me. Gelo welatekî min heye?” Li Federasyona Rûsyayê, mirovekî ji bo protestokirina polîtîkayên li hember zimanê xwe, dawî li jiyana xwe anî. Bûyer di 10’ê îlonê de, li paytext Îzhevsk a Komara Ûdmûrt ku li rojavayê …

Bêtir »

Betlaneyek ji Kurdî re

Luqman Guldivê Bi 15 zarokên ji Elmanya û Fransayê li Brotanyayê (Bretonya) kampa zimanê Kurdî bi rê ve çû. Ev însîyatîfa dêûbavan a ji ber pêdiviya wan û zarokên wan dikare berfireh û profesyoneltir bibe. Li gundê Mahalon ê li wî serê Fransayê, ya rastî li wî serê Brotanyayê beriya …

Bêtir »

Konferansa komîserên ziman li Torontoyê hat lidarxistin

Davyth Hick: Duyemîn, civaka sivîl ji bo domandina hebûna ziman aktorê sereke ye. Sêyemîn, pêdiviya zimanên me, bi taybetî yên di xetereyê de, hem ji aliyê siyasî hem jî  fînansê ve pêdiviyê bi destekek xurt a demdirêj heye. ‘ Berpirsê parastina zimanên hatine kêmarkirin ên di asta komîserî û ombûdsmaniyê …

Bêtir »

Galîkiya Îskoçyayê: Zimanekî jîndar çawa ket ber sekratê?

Rastiya tahl a di mijara galikî de îro nikare bê veşartin: axêverên galîkî pîr dibin û dimirin û bi wan re galîkî jî dimire. Zimanê galîkî li Îskoçyayê êdî ne wekî di Serdema Navîn de zimanek jîndar e û ne parçeyek xurt a nasnameya îskoç e. Galîkî hebûna xwe ya …

Bêtir »