Konseya Bilind Komara Sovyetê ya Lîtwanyayê di 11ê adara 1990an de serxwebûna welêt ragihand. Yekitiya Sovyetê vê qebûl nekir û li hember vî welatî dest bi ambargoyeke giran kir. Lîtwanya welatê yekemîn e ku ji Yekitiya Sovyetê serxwebûna xwe bi dest xistî ye. Serdestiya neteweyî ya li vî welatî, di …
Bêtir »Thomas Paine: Îdeologê serxwebûna Amerîkayê
Pirtûka Common Sense (Hişmendiya Hevpar) a di 1776an de hatîye weşandin, rêbereke îdeolojîk a Şoreşa Amerîyayê ye. Ev pirtûka ji aliyê Thomas Paine ve hatiye nivîsandin, di sala ewil de gihîştîye 500,000 kopîyan. Amerîka li cîhanê welatê ewil e ku bi şerê rizgariyê dawî li serdestiya Brîtanyayê anîye. Di dema …
Bêtir »Wilhelmus strana serxwebûna Holandayê ye
Sirûda neteweyî ya Holandayê Wilhelmus wekî helbesteka li ser berxwedana neteweyî ya li hemberê Îspanyayê hatîye nivîsandin. Helbesta di 1568an de hatîye nivîsandin, di 1932an de wekî sirûda neteweyî hatîye qebûlkirin. Serhildana Holandayê ya li hemberê Îspanyayê yek ji şoreşeke neteweyî ya Ewrûpayê ye. Herêmên holendîaxêv ên di destên Împaratoriya …
Bêtir »Şirnexî dikarin bi tifaqê bi ser bikevin
Encamên Şerê Bajaran li Şirnexê bû sebeba hilweşîneke mezin a fîzîkî û koça ber bi derve ve. AKPê vê firsendê bi kar anî û bi rêya rêbazên mihendisîya hilbijartinê, di 2019an de li Şirnexê bi ser ket. Bi vê encamê, keleheke berxwedana kurd ji aliyê siyasî ve hat têkbirin. Siyaseta …
Bêtir »Ziman nirxekî di ser sîyasetê re ye
Hevpeyvîn: Necat Ayaz Zana Farqînî naveke naskirî ye ku di qada ferhengnasîyê de mora xwe li xebatên parastina kurdî xistî ye. Farqînî tevî xebatên xwe yên di ware standardkirina kurmancî de, niha di Komîsyona Kurdî ya DEM Partiyê de cî digire. Ferhengnasê kurd, çend roj berê bi parvekirineke xwe ya …
Bêtir »Asturyas fermîbûna ziman gotûbêj dike
Meseleya fermîbûna zimanê astûrî, bi hevdîtinên wezîrên perwerdeyê yên îspanyol û astûrî careke din ket rojevê. Wezîra Perwerdeyê ya Îspanyayê Pilar Alegria got, “heta ku zimanê astûrî nebe zimanê fermî, ne pêkane bibe xwedî derfetên fermî yên ji bo parastinê.” Daxwaza fermîbûna ziman careke din li Asturyasê bilind dibe. Ev …
Bêtir »4500 sal in xizmên hev in
Pêşiyên miletên îspanyol, portûgalî, katalan û bask yek in. Di encama analîza DNAyê de eşkere bû, miletên Îberyayê herî kêm 4500 sal in xizmên hev in. Pêşiyên miletên îspanyol, portûgalî, katalan û bask yek in. Xizmantiya ev her çar miletên li Nîvgirava Îberyayê dijîn, bi lêkolînekê derket holê. Di encama …
Bêtir »Sefîrên Çandî wê zimanê galî biparêzin
Hukumeta Galê bi mebesta teşwîqkirina axaftina ziman pengavekê da destpêkirin. Hukumetê dixwaze bi riya “sefîrên çandî” pêşî li pêşketina îngilîzî bigire. Welatê Gal (Cymru) ji bo parastina zimanê xwe di nava hewldanan de ye. Hukumeta herêmî bi mebesta teşwîqkirina axaftina ziman pengavekê da destpêkirin. Pengava ji bo zimanê galî, bi …
Bêtir »Nûnerên Rojava li Îtalyayê ne
Nûnerên Rojava û berdevka YPJê bi parlamenter û endamên Senatoya Îtalyayê re hevdîtin pêk anîn. Parlamenterên Îtalyan diyar kirin, ew ê ji bo naskirina siyasî ya Rojava bangewaziyê bikin. Rojavayê Kurdistanê di qada dîplomasiyê de gavan davêje. Şandeyeka Rojava ji bo hevdîtinan çû paytexta Îtalya Romayê. Nûnerên Rojava û berdevka …
Bêtir »Namzetan ji bo kurdî çi got?
Wekî li her aliyê cîhanê, li Kurdistanê jî rêveberiyên xwecîhî di meseleya parastina ziman de xwedî roleke diyarker in. Hilbijartina wan a rasterast a ji aliyê gel ve, ligel xizmetên din derfetê dide polîtîkayeke ji bo zimanê bindest jî bê meşandin. Lêbelê desteserkirina şaredariyên kurd a piştî Şerê Bajaran, proseya …
Bêtir »DEM wê li Çêrmûgê pergala rantê hilweşîne
Bi rêya şaredariyê, pergaleka rantê ava kirine. Rêvebiriya heyî ya AKPê ya Çêrmûgê ne dixwaze xizmetê bike û ne jî kapasîteya wê ya wiha heye. Vê carê DEM Partiyê dikare li Çêrmûgê bi ser bikeve. Em ê tevlî hemû saziyên sivîl xelkê me tevlî mekanîzmaya biryardayinê bikin û xebata şaredariyê …
Bêtir »Ji dewletê nexwazin, hûn bikin!
Ronî RIHA Şaredarî divê ji dewletê nexwaz e lê bi înîsatîfa xwe gavan bavêje. Hewceye şaredariyên Kurdistanê zimanê xwe yê xebat û kolanan bikin kurdî. Ev gav pir giring in. Ku ziman li van waran nejî wê bimire. 31ê adarê de hem li Tirkiyeyê û hem jî li Kurdistanê hilbijartinên …
Bêtir »“Everything is by the Power of the Weapon”
Human Rights Watch (HRW) has identified serious abuses and potential war crimes committed by both the Turkish Armed Forces and their proxies in Syria, warning that Turkish officials appear directly involved in apparent war crimes. Turkey is directly implicated in serious abuses and potential war crimes committed by both members …
Bêtir »Butçeya Katalonyayê bû 43 milyar euro
Butçeya sala 2024an a Katalonyayê 43 milyar euro ye. Tenduristî bi 12 milyar euroyî xwedî para herî mezin a di vê butçeyê de ye. Perwerde, li dûv tenduristiyê qada duyemîn e û ji wê re 7.5 milyar euro hatiye veqetandin. Butçeya sala 2024an a Katalonyayê 43 milyar euro ye. Butçeya …
Bêtir »Tuncer Bakirhan rolmodelekî çawa ye?
Recep Dildar Bêdengîya ji bo ziman mirin e. Heke rexne hebin divê niha bên kirin. Piştî Kurdî pûç bibe û derbasî nifşên li dû me nebe, girîna ji bo wî bêfeyde ye. Gotineke me heye dibêje, “Bi gur re dixwe, bi xwedî re digirî.” Asîmîlasyona ku em bi destê xwe …
Bêtir »Cizîr wê şîn û şên bibe
Cizîr an jî bi navê xwe yê naskirî Cizîra Botan, di dîroka Kurdistanê de xwedî giringiyeke mezin e. Bajarê bi hezaran salane stargeheke kurdan bûye, di dema Bedirxaniyan de bûye navendeke siyasî ya Kurdistanê. Cizîr warê helbestvanê mezin Melayê Cizîrê û pêşengê xebatên zimanê kurdî Celadet Alî Bedirxan e. Vî …
Bêtir »Siyaset divê ji bo kurdî qadên azad biafirîne
Hevpeyvîn: Necat Ayaz Madem em dibêjin ziman tiştekî polîtîk e, wê demê divê zimanê polîtîkayê kurdî be. Lê mixabin siyasetmedarê me vê nakin û bi israr polîtîkayê bi tirkî dimeşînin. Dema siyaset ji bo kurdî qadên azad neafirîne, hêza parastina kurdî jî pêk nayê. Dema ev hêz dernekeve holê, bi …
Bêtir »Federalîzma Belçîkayê û piştgiriya aboriyê
Yek ji stûna federalîzma Belçîkayê piştgiriya di navbera herêman de ye. Flander, di çarçoveya piştgiriyê de her sal bi qasî 8 milyar euroyî transferê Walonyayê dike. Yek ji aliyê giring ê modela federalîzmê hebûna mekanîzmaya piştgiriyê ya di navbera herêman de ye. Di vê modelê de herêmên aboriya wan xurt …
Bêtir »Dem ne dema zimanê kurdî ye!
Bi damezrandina DEM Partiyê re hêvîya a ji bo xeteke bêtir kurd û kurdîstanî bilind bû. Ji vê partiyê dihat hêvîkirin, kampanyaya ji bo hilbijartinên 31ê adarê li Kurdistanê bi kurdî bimeşîne. Mixabin ev hêvî bi destpêka kampanyaya hevserokê partiyê Tuncer Bakirhan ji holê rabû. Bakirhan kampanyaya xwe ya li …
Bêtir »Mozambîk heye Kurdistan tune ye
Dîrektora-Giştî yê UNESCOyê Audrey Azoulayê di Roja Zimanê Dayikê de daxuyaniyeke nivîskî weşand. Giringiya perwerdeya bi zimanê dayikê peyama sereke ya vê daxuyaniyê bû. Azouleyê got, % 40 ji niştecîhên li seranserê cîhanê ji mafê perwerdeya bi zimanê dayikê bêpar in. Rêxistina Perwerde, Zanist û Çandê ya Neteweyên Yekbûyî (UNESCO) …
Bêtir »Li malbatên Amedê tirkî serdest e
Di serî de li Amedê, li 3 bajarên mezin zanîna kurdî daketiye astekeke bi xetere. Dayikên li Amedê ragihandine, bi tenê %8,8 axaftina wan a bi zarokan bi kurdî pêk tê. Nûçeyeke dawî ya di medyaya kurd de hat weşandin, ji bo asta asîmîlasyonê îşaretên alarmê dide. Di nûçeya ji …
Bêtir »