Hîpoteza Sapir-Whorf, bi salan e eleqeya zimanzanan, antropologan û derûnasan dikişine. Li gor vê terorîyê, bastûra zimanekî, bandorê têgihiştin(cognition), nêrîna jiyanê û heta çanda axaftvanên wî zimanî dike(Sapir, 1929; Whorf, 1956). Her çend ev teorîyê di nav zanyaran de bê nîqaşêkirin jî, çarçoveyek balkêş ji bo analîzkirina zimanên cihêreng pêşkêşî …
Bêtir »Li Sûdanê paramîlîter serî hildan
Li Sûdanê şerê di navbera hêzên çekdarî de sê roj li dûv xwe hişt. Di pevçûnê de piraniya wan kesên sivîl herî kêm 100 kes hatin kuştin û bi sedan kes birîndar bûn. Aliyên şerê navxweyî yê li Sûdanê Artêşa Sûdanê û Hêzên Piştevaniya Lezgîn e. Li Sûdanê şerê di …
Bêtir »Katalan modela referandûma Quebecê nîqaş dikin
A.Rahman Çelîk Piştî şeş salan Katalonya dîsa dixwaze referandûmê pêk bîne. Hewldana hikûmeta Katalan a ji bo amadekirina çarçoveyeke hiqûqî ya referandûmê li Katalonyayê bû sebeba nîqaşan Carles Puigdemont hukumeta katalan bi desteka siyasî ya ji bo hukumeta Pedro Sanchez sûcdar kir Hikûmeta navendî da Îspanyayê ragihandin ew ê destûrê …
Bêtir »Kanada tazmînatê dide miletên xwecî
Hukumeta federal a Kanadayê û gelên xwecî li ser peymaneke din a tazmînatê li hev kirin. Ottowa qebûl kir, ji bo zirara gihîştiye zarokên xwecî foneke 17.35 milyar dolarî amade bike. Ev peyman wê rasterast bandorê li 300,000 zarokên xweciyan û malbatên wan bike. Hukumeta federal a Kanadayê û gelên …
Bêtir »Siyaset namzetiya Zana Farqînî red kir
Partiya Çep a Kesk namzetiya di lîsteya xwe ya ji bo hilbijartinê dezimanzanê Kurd Zana Farqînî nîşan neda. Ev jî di medyaya civakî de bû sebeba reaksiyonên tund ên li dijî vê partiyê. Partiya Çep a Kesk (YSP) lîsteya namzetên xwe yên ji bo hilbijartina 14ê Gulanê ya li Tirkiyeyê …
Bêtir »Wergerandina Ulyssesê xebateke polîtîk û dîplomatîk e-2
Ji niha ve bi xêra Ulyssesa me di navbera Ayrlendê û Kurdistanê de girêdaneke qayîm û neqetên çêbûye jî. Dostên me yên li Ayrlendê zêde dibin. Ayrlendê, wekî heqê min wergêrî, piştevaniyeke darayî jî da min, kerem û letafeta ku kurd çu caran layîqî hev du nabînin. Pirtûka Ulyssesê ya …
Bêtir »Ulysses hişmendiya kolonîzebûyî têk bir-1
Joyce bi berhemên xwe ve, nemaze bi Ulyssesa xwe ve, li hemberî kolonyalîzma giran a ingilîzan karekî gewre û ‘ezîm pêk aniye û berê hişmendiya kolonîzebûyî daye têkçûnê. Niha îro, bêtir ji her demê, pêdiviya me kurdan bi vê yekê heye. Nivîskar û wergêr Kawa Nemirî têkildarî wergera Ulyssesê got: …
Bêtir »Îspanya li Baskê paş ve gav avêt
Îspanya bi daxuyaniyekê dawî li polîtîkaya xwe ya li dijî girtiyên ji Welatê Baskê anî. Cara ewil di 2018’an de bi hukumeta serokwezîr Pedro Sanchez Îspanya îşaretên guherîna polîtîkaya xwe dabû. Îspanya bi daxuyaniyekê dawî li polîtîkaya xwe ya li dijî girtiyên ji Welatê Baskê anî. Wezareta Karên Hundir a …
Bêtir »Zazakî wê li Stenbolê bê fêrkirin
Belediyeya Stenbolê ku 3 sal berê dest bi dayîna dersên kurdî (kurmancî) kiribû, niha jî ji bo kirmanckî/zazakî qursê vedike. Bernameya ku dê 96 saetan bidome, yên bixwazin dikarin navên xwe qeyd bikin. ÎSMEK (Qursên Perwerdehiya Pîşe û Hunerê) di bin banê Şaredariya Bajarê Mezin a Stenbolê de di gelek …
Bêtir »Referandûma Awustralyayê ya li ser Aborîcînan
A.Rahman Çelîk Gelên Awustralyayê wê ji bo gelên ewil ên welat, Aborjîn û Giraviyên Avtenga Torresê biçin ser sindoqan. Li Awustralyayê ji cerga mêtingeriya Brîtanyayê ve, cûdakariya li dijî gelên xwecî didome. Li dijî vê cudakariyê referandûmeke dîrokî li dar dikeve. Di referandûmê de wê ji gel bê pirsîn ku …
Bêtir »Gramer û Agir: Du Amûrên Emperyalîzma Lînguîstîk
Gramer bi tena serê xwe nikaribû arezuyê Nebrija pêk bîne û wê hewldanekê bibe serî. Gava Columbus û peyrevîn wî li Parzemîna Latîn Emerîkayê daket ne tenê bi zêr û zîvan, bi xan û eywanan lê bi pirtûkxaneyên gewre û bi hezaran pirtûkên ku bi alfebeya piktografîk (wêneyî) hatine nivîsandin …
Bêtir »Fransa mafê penaberiyê da 56 hezar kesî
Li Fransayê di sala 2022’an de 156,103 kes serî li mafê penaberiyê dane. Dema mirov bi sala 2021’an re dide ber hev, ev hejmar 28.6 % bilindtir e. Herî zêde welatiyên ji Afganistan, Bangladeş û Tirkiye serî li Îltîcayê dane. Serîlêdanên ji bo penaberiyê wekî welatên din ên Ewrûpayê li …
Bêtir »Ulysses bi kurdî hate weşandin
Berhema navdar a Ulysses a James Joyce bi kurdî hate weşandin. Çapa normal a Ulysses cara pêşî li Fûara Pirtûkan a Hewlêrê hate pêşkêşkirin. Berhema navdar a Ulysses a James Joyce bi kurdî hate weşandin. Ulyssesa ji aliyê Kawa Nemir ve hate wergerandin, ji aliyê weşanxaneya Avestayê hate weşandin. Çapa …
Bêtir »Siyasetên ziman ên aktorên Kurd li Almanyayê
Partiyên sereke yên siyasî yên Kurd, di salên 1990’î de li xelkê Kurd ê li Elmanyayê, yan weke miletekî ku berê xwe wê dîsa bide Kurdistanê nihêrî yan jî weke çavkaniyeke berhevkirina derfetên dewamkirina têkoşîna xwe. Siyaseta xwe ya ziman jî li gorî vê diyar kirin. Gava em behsa siyasetên …
Bêtir »Netewperweriya kurdan lawaz e
Carna dema li me dinêrim, dibêjim aqlê me hê kamil nebûye, qey loma em ji teqlîdkirinê wêdetir naçin û bi ser de em vê wek marîfetek mezin jî dibînin. Aqlê kamil ji teqlîdê direve, êdî ew bi xwe diafirîne, neafirîne jî tiştekî ji xwe lê zêde dike, rengê xwe dide …
Bêtir »Raperîna 1991ê û Kurdistana Otonom
Raperîna li dijî rêjîma Baas a Iraqê ya li Başûr yek ji bûyereke girîng a dîroka Kurdistanê ye. Raperîn bi serfirazî û têkçûna xwe kurtedemek şûn de bû bingeheke xurt ji bo bidestxistina desthilatê û damezrandina Herêma Federal a Kurdistanê. 5ê Adarê 32. salvegera Raperîna Başûrê Kurdistanê ya li dijî …
Bêtir »Former Belgian minister takes Turkish regime to the International Court
The complaint speaks of 200,000 victims of torture, disappearances, incarceration and convictions without due process. The alleged crimes took place in Turkey, a country that doesn’t recognise the ICC, but also in 45 other countries including Belgium. Former Belgian minister takes Turkish regime to the International Court Former Belgian cabinet …
Bêtir »Mirina zazakî û xwekuştina ziman
Em dikarin bêjin yek ji sebeba herî girîng a çima Zazakî terka mirinê hatiye kirin, “xwekuştina ziman”e ya bi riya sekna mirina wê ye ku di çarçoveya vê de Zaza têra xwe qîmetê nadin axaftin, nivîsandin û xwendina bi zimanê xwe. Helbet divê neyê jibîrkirin, di meseleya “xwekuştina ziman” a …
Bêtir »Kurdistan dîsa dike hawar
Dewleta tirk wekî erdhejên berê, di vê erdhejê de jî li hemberê gelê kurd polîtîkaya cudaxwaziyê meşand. Enqere di roja ewil de alîkariya lezgîn neşand navenda erdhejê Bazarcix û navçeyên li derdorê. Li Bakurê Kurdistanê bi erdheja bi dijwariya 7.8 pileyî duh erdhejek pêk hat. Navenda vê erdheja mezin navçeya …
Bêtir »Netewe bê ziman nabe demokratîk
Divê parastina ziman wekî wekheviya zayendî, bibe yek ji stûnên paradîgmaya tevgera Kurd. Yanî divê hedef civakeke demokratîk, ekolojîk ya xwedî wekheviya zayendî û zimanê Kurdî be. Bêyî hilweşandina serdestiya Tirkî li Kurdistanê û hiyerarşiya civakî û zimanê ya li ser vê bilind dibe, “neteweya demokratîk” pêk nayê. Tekane sînorên …
Bêtir »Li Holandayê kampanyaya ziman
Li herêma Frîzland (Fryslân) ya li Holandayê kampanyaya ji bo zimanê frîzî berdewam dike. Kampanyaya ziman ji bilî kesên hîn nû vî zimanî hîn bûne, xîtabî axêverên xwerû yên ziman jî dike. Ev aktîzma balkêş bi giranî bi riya vîdyoyên ku li ser medyaya civakî tê weşandin, didome. Li herêma Frîzlandê …
Bêtir »