Forûma Federasyonan li ser têkiliya parastina ekolojiyê û xwerêvebirinê jî berheman diweşîne. Di vê meseleyê de berhema Forûmê ya naskirî, di bin sernivîsa Federalîzma Kesk: Tecrûbe û Pratîk de hatiye weşandin. Forûma Federasyonan (Forum of Federations) ku li ser federalîzmê xebatan dike, li ser têkiliya parastina ekolojiyê û xwerêvebirinê jî …
Bêtir »Guherandina Navendê: Şoreşa Nairobiyê di Edebiyata Ingilîzî de
Ngugi li Kenyayê, ji ber xebatên xwe yên şanogerî bi zimanê Gikuyu tevî gundiyên Kenyayê, di sala 1977ê de hat girtin. Navê şanoyê ku hat qedexekirin Ngaahika Ndenda [Dilê min Kengî Bixwaze Ez ê Hingî Bizewicim] bu. Konferansa Berlînê di navbera 1884-1885an de bi armanca dabeşkirina Afrîkayê civiya û di …
Bêtir »Xelata bajarên pirreng hate eşkerekirin
Xelata Bajarên Ewrûpayê yên Tevlîbûna Civakî û Pirrengiyê ji sala 2022’an û vir ve ji aliyê Komîsyona Ewrûpayê ve tê dayîn. Bajarên Ewrûpayê yên nifûsa di ser 50.000’î re ye ji bo xelatê dikevin nava pêşbirkê. Xelata Bajarên Ewrûpayê yên Tevlîbûna Civakî û Pirengiyê ya îsal hatin dayîn. Bajarê Terrassa …
Bêtir »Çîn li Montenegroyê hebûna xwe xurt dike
Çînê di 2014’an de ji bo çêkirina riyeke din a behajiyê 1 milyar dolar pere dabû vî welatî. Ev pere dike ji çaran yekê hemû butçeya salane Montenegroyê. Montenegroya aboriya wê lawaz e, heta niha nikaribûye deynê berê yê Çînê bide. Çîn hebûna xwe ya li welate Balkanan Montenegroyê sal …
Bêtir »Sirbên Kosovayê neçûn ser sindoqan
Sirbên Kosovayê hilbijartina ji bo çar belediyeyên boykot kirin. Boykot bi daxwaza partiya Srpska Lista (Lîsteya Sirban) pêk hat. Lewma jî bi tenê 3.5 % hilbijêrên li herêmê tevlî hilbijartinê bûn. Li Kosovayê aloziya di navbera welatiyên Sirb û hukumetê de kûr dibe. Sirbên li bakurê welêt hilbijartina ji bo …
Bêtir »Ewrûpa berê xwe da enerjiya bayê
Neh welatên Ewrûpayê ji bo gotûbêjên li ser mijara enejiyê li bajarê Ostende ê Belçîkayê civiyan. Lîder û wezîrên Almanya, Fransa, Brîtanya, Belçîka, Hollanda, Denmark, Norwêc, Îrlanda û Luxemburgê tevlî civînê bûn. Di civînê de rêûrêbazên hilberîna enerjiya bayê hate gotûbêjkirin û paşê aliyan li ser mijarê deklerasyoneke hevkariyê îmze …
Bêtir »Bakurê Baskê ji bo ziman meşiya
Di 22yê nîsanê de nêzîkî 4,000 kesên li Bayonneê ya li Fransayê kom bûn, meşeke girseyî li dar xistin. Armanca vê çalakiyê, bidestxistina mafê lidarxistina azmûnên zanîngehê bi zimanê Baskî bû. Parazvanên zimanê Baskî li Fransayê çalakiyên xwe didomînin. Ciyê çalakiya dawî, bajarê Bayonne (bi zimanê Baskî Baiona) a li …
Bêtir »Ewrûpa sînorên navxwe ji bo kar vedike
Yekitiya Ewrûpayê prosedûrên ji bo xebata penaber û koçberan a li welatên endam hêsantir dike. Plana ji bo destûra îkametê ya yek carê (single-permit) û ya dem dirêj di 20’ê mehê de hat rojeva Parlementoya Ewrûpayê. Bi dengên wekîlên Parlementoyê, proseya gotûbêja her du planên Yekitiya Ewrûpayê dest pê kir. …
Bêtir »Ji bo weşanên kurdan çend gotin
Em van pirsan jî bikin: Çapemeniya me çima wisa dike? Bi rastî dizane çi dike, yan nizane, ji nezaniya xwe dike? Mesela Rûdawê nûçeya Meral Akşener neda dê çi biqewimiya? Hîç! Dê kesî biçûya bigota “Çima we nûçeya Akşener neda?” Na!. Wê çaxê çima? Di vê nivîsê de emê berê …
Bêtir »Ji Perspektîfa Hîpoteza Sapir-Whorf: Raman û Ziman
Hîpoteza Sapir-Whorf, bi salan e eleqeya zimanzanan, antropologan û derûnasan dikişine. Li gor vê terorîyê, bastûra zimanekî, bandorê têgihiştin(cognition), nêrîna jiyanê û heta çanda axaftvanên wî zimanî dike(Sapir, 1929; Whorf, 1956). Her çend ev teorîyê di nav zanyaran de bê nîqaşêkirin jî, çarçoveyek balkêş ji bo analîzkirina zimanên cihêreng pêşkêşî …
Bêtir »Li Sûdanê paramîlîter serî hildan
Li Sûdanê şerê di navbera hêzên çekdarî de sê roj li dûv xwe hişt. Di pevçûnê de piraniya wan kesên sivîl herî kêm 100 kes hatin kuştin û bi sedan kes birîndar bûn. Aliyên şerê navxweyî yê li Sûdanê Artêşa Sûdanê û Hêzên Piştevaniya Lezgîn e. Li Sûdanê şerê di …
Bêtir »Katalan modela referandûma Quebecê nîqaş dikin
A.Rahman Çelîk Piştî şeş salan Katalonya dîsa dixwaze referandûmê pêk bîne. Hewldana hikûmeta Katalan a ji bo amadekirina çarçoveyeke hiqûqî ya referandûmê li Katalonyayê bû sebeba nîqaşan Carles Puigdemont hukumeta katalan bi desteka siyasî ya ji bo hukumeta Pedro Sanchez sûcdar kir Hikûmeta navendî da Îspanyayê ragihandin ew ê destûrê …
Bêtir »Kanada tazmînatê dide miletên xwecî
Hukumeta federal a Kanadayê û gelên xwecî li ser peymaneke din a tazmînatê li hev kirin. Ottowa qebûl kir, ji bo zirara gihîştiye zarokên xwecî foneke 17.35 milyar dolarî amade bike. Ev peyman wê rasterast bandorê li 300,000 zarokên xweciyan û malbatên wan bike. Hukumeta federal a Kanadayê û gelên …
Bêtir »Siyaset namzetiya Zana Farqînî red kir
Partiya Çep a Kesk namzetiya di lîsteya xwe ya ji bo hilbijartinê dezimanzanê Kurd Zana Farqînî nîşan neda. Ev jî di medyaya civakî de bû sebeba reaksiyonên tund ên li dijî vê partiyê. Partiya Çep a Kesk (YSP) lîsteya namzetên xwe yên ji bo hilbijartina 14ê Gulanê ya li Tirkiyeyê …
Bêtir »Wergerandina Ulyssesê xebateke polîtîk û dîplomatîk e-2
Ji niha ve bi xêra Ulyssesa me di navbera Ayrlendê û Kurdistanê de girêdaneke qayîm û neqetên çêbûye jî. Dostên me yên li Ayrlendê zêde dibin. Ayrlendê, wekî heqê min wergêrî, piştevaniyeke darayî jî da min, kerem û letafeta ku kurd çu caran layîqî hev du nabînin. Pirtûka Ulyssesê ya …
Bêtir »Ulysses hişmendiya kolonîzebûyî têk bir-1
Joyce bi berhemên xwe ve, nemaze bi Ulyssesa xwe ve, li hemberî kolonyalîzma giran a ingilîzan karekî gewre û ‘ezîm pêk aniye û berê hişmendiya kolonîzebûyî daye têkçûnê. Niha îro, bêtir ji her demê, pêdiviya me kurdan bi vê yekê heye. Nivîskar û wergêr Kawa Nemirî têkildarî wergera Ulyssesê got: …
Bêtir »Îspanya li Baskê paş ve gav avêt
Îspanya bi daxuyaniyekê dawî li polîtîkaya xwe ya li dijî girtiyên ji Welatê Baskê anî. Cara ewil di 2018’an de bi hukumeta serokwezîr Pedro Sanchez Îspanya îşaretên guherîna polîtîkaya xwe dabû. Îspanya bi daxuyaniyekê dawî li polîtîkaya xwe ya li dijî girtiyên ji Welatê Baskê anî. Wezareta Karên Hundir a …
Bêtir »Zazakî wê li Stenbolê bê fêrkirin
Belediyeya Stenbolê ku 3 sal berê dest bi dayîna dersên kurdî (kurmancî) kiribû, niha jî ji bo kirmanckî/zazakî qursê vedike. Bernameya ku dê 96 saetan bidome, yên bixwazin dikarin navên xwe qeyd bikin. ÎSMEK (Qursên Perwerdehiya Pîşe û Hunerê) di bin banê Şaredariya Bajarê Mezin a Stenbolê de di gelek …
Bêtir »Referandûma Awustralyayê ya li ser Aborîcînan
A.Rahman Çelîk Gelên Awustralyayê wê ji bo gelên ewil ên welat, Aborjîn û Giraviyên Avtenga Torresê biçin ser sindoqan. Li Awustralyayê ji cerga mêtingeriya Brîtanyayê ve, cûdakariya li dijî gelên xwecî didome. Li dijî vê cudakariyê referandûmeke dîrokî li dar dikeve. Di referandûmê de wê ji gel bê pirsîn ku …
Bêtir »Gramer û Agir: Du Amûrên Emperyalîzma Lînguîstîk
Gramer bi tena serê xwe nikaribû arezuyê Nebrija pêk bîne û wê hewldanekê bibe serî. Gava Columbus û peyrevîn wî li Parzemîna Latîn Emerîkayê daket ne tenê bi zêr û zîvan, bi xan û eywanan lê bi pirtûkxaneyên gewre û bi hezaran pirtûkên ku bi alfebeya piktografîk (wêneyî) hatine nivîsandin …
Bêtir »Fransa mafê penaberiyê da 56 hezar kesî
Li Fransayê di sala 2022’an de 156,103 kes serî li mafê penaberiyê dane. Dema mirov bi sala 2021’an re dide ber hev, ev hejmar 28.6 % bilindtir e. Herî zêde welatiyên ji Afganistan, Bangladeş û Tirkiye serî li Îltîcayê dane. Serîlêdanên ji bo penaberiyê wekî welatên din ên Ewrûpayê li …
Bêtir »